BSE/bse


BSE 1.0

(dieren; gezondheid, geneeskunde en zorg)

(Engels) Bovine Spongiform Encephalopathy, boviene spongiforme encefalopathie; besmettelijke, ongeneselijke en dodelijke runderziekte die gepaard gaat met de vorming van sponsachtige, uit eiwitten bestaande en niet-afbreekbare deeltjes (prionen) in de hersenen, waardoor het centrale zenuwstelsel blijvend wordt aangetast; gekkekoeienziekte; dollekoeienziekte

Semagram (extra betekenisinformatie)


BSE…

is een dierziekte; is een ziekte; is een aandoening

  • [Plaats] kwam voor in Groot-Brittannië en verspreidde zich vandaaruit op beperkte schaal naar andere Europese landen
  • [Plaats van herkomst] kwam voor het eerst voor in Groot-Brittannië
  • [Tijd] werd in Groot-Brittannië in 1985 (officieel erkend in 1986) voor het eerst ontdekt, in Nederland voor het eerst in 1997; leidde in Groot-Brittannië tot een epidemie, met in 1996 meer dan honderdduizend ziektegevallen
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is ongeneselijk en dodelijk; is besmettelijk en kan op andere dieren, zoals schapen, overgedragen worden; kan waarschijnlijk ook, door de consumptie van besmet vlees, op mensen overgedragen worden en veroorzaakt dan een variant van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob; heeft een incubatietijd van 2 tot 18 jaar, met een gemiddelde van 5,5 jaar
  • [Oorzaak, reden of aanleiding] werd veroorzaakt door diermeel in diervoeders waarin zieke koeien verwerkt waren
  • [Gevolg of resultaat] veroorzaakt bij runderen prionen in weefsel van het centrale zenuwstelsel of van het lymfeklierstelsel en leidt tot een blijvende aantasting van het centrale zenuwstelsel
  • [Symptoom] gaat gepaard met gedragsveranderingen en bewegingsstoornissen

Algemene voorbeelden


Alleen al door de bereiding van diermeel op de juiste wijze uit te voeren, daalt de kans op BSE met een factor miljoen. De epidemie is zo goed als over.

de Volkskrant,

In 2009 is voor het eerst in Nederland sinds 1997 geen geval van BSE vastgesteld, dat zegt het Centraal Veterinair Instituut van de Wageningen Universiteit. In de loop der jaren zijn steeds meer bestrijdingsmaatregelen genomen, waardoor de kans op nieuwe infecties de laatste 10 jaar drastisch is afgenomen. Dit uit zich dan ook in een snelle afname van het aantal gevallen van BSE gedurende de laatste 5 tot 6 jaar, aldus het CVI. In totaal zijn tot 2010 85 gevallen van BSE vastgesteld bij Nederlandse runderen. 82 gevallen zijn getypeerd als "klassieke BSE". Drie gevallen als atypisch. Van atypische BSE, dat vooral wordt vastgesteld bij oude runderen, wordt verondersteld dat het spontaan onstaat.

http://www.ziezo.biz/nl/25254007-%5BLink_page_Akkerbouw%5D.html?opage_id=25253964&location=2125658591094265,10363471,true,true,true,

De kans dat BSE overdraagbaar is op de mens, is in het licht van de recentste wetenschappelijke gegevens praktisch bewezen.

http://www.danone-institute.be/communication/pdf/security/evopdbnl.pdf,

Elke ziekte heeft haar eigen typische gastheer: schapen lijden aan scrapie, mensen aan Creutzfeldt-Jakob, katten aan FSE, runderen aan BSE. Minder bekende prionziekten bij mensen zijn Gerstmann-Sträussler-Scheinker en fatale familiale slapeloosheid.

De Standaard,

Een opeenhoping van veranderde prionen in de hersenen veroorzaakt bij runderen bovine spongieuze encefalopathie (BSE). De ziekte maakt 'gaten' in de hersenen waardoor functies uitvallen, en is ongeneeslijk en dodelijk.

NRC,

BSE is al gemeld bij een dozijn zoogdieren.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • BSE aantonen
  • BSE constateren
  • BSE hebben
  • BSE krijgen
  • BSE vaststellen
  • BSE veroorzaken
  • BSE voorkomen

Toen halverwege 1996 BSE bij een Duitse, uit Engeland geimporteerde koe werd geconstateerd, werd een exportverbod op Brits rundvlees uitgevaardigd door de Europese Unie.

http://www.agriholland.nl/dossiers/ahds_bse/ahds_bse.html

Indien deze hypothese uitgesloten wordt, voert het Onderzoekscentrum voor Diergeneeskunde en Agrochemie analyses uit om eventueel BSE aan te tonen.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Een prion is een 'vervormde' eiwitmolecuul die BSE veroorzaakt bij runderen en de dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Jacob bij menselijke patiënten.

Het Belang van Limburg,

Het BSE-geval is het zestiende sinds in 1997 voor het eerst BSE werd geconstateerd in Nederland, en het achtste dit jaar.

NOS Nieuws,

De kans bestaat dat koeien die de test doorstaan toch besmettelijk zijn. Moser maakt duidelijk dat er een verschil is tussen BSE hebben en BSE krijgen.

http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/2001/01/20/Vp/wo.html,

In hun natuurlijk milieu (dieren die enkel en alleen in de weide grazen) werd bij schapen nog nooit BSE vastgesteld.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Het belangrijkste doel hiervan is om inzicht te krijgen in het voorkomen van BSE in de landen van de EU.

http://www.veevleesei.nl/

als subject bij een werkwoord


  • voorkomen
  • verspreiden

De daaropvolgende jaren verspreidde BSE zich zodanig dat men over een "epidemie" kon spreken.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

BSE komt voor bij volwassen runderen van beide geslachten, meestal ouder dan 4-5 jaar.

http://www.ecoline.org/verde/publicaties/50vragen/index.shtml,

met substantief ervoor


  • de diagnose BSE
  • de gekkekoeienziekte BSE
  • de prionenziekte BSE
  • de prionziekte BSE
  • de runderziekte BSE
  • de ziekte BSE

Sinds 2000 was diermeel taboe omdat het de verspreider was van de gekkekoeienziekte BSE, die bij mensen de ziekte van Creutzfeldt-Jakob kan veroorzaken.

de Volkskrant,

Het aantal gevallen in 2005 van de gekkekoeienziekte BSE is in bijna alle Europese landen gedaald. Nederland telde vorig jaar slechts drie BSE-gevallen.

http://www.vleesmagazine.nl/nieuws/minder-bse-in-europa-112.html,

In andere landen werd de diagnose BSE ook een aantal keren gesteld.

http://www.gd-dieren.nl/

Enkele wetenswaardigheden bij de bekendste prionziekten BSE en scrapie.

http://www.gd-dieren.nl/

De Britse regering stelt de EU voor bijna 40.000 stuks rundvee af te maken om de runderziekte BSE in Groot-Brittannië te bestrijden.

De Standaard,

Tijdens de eerste drie maanden van dit jaar hebben zich in Zwitserland 24 gevallen van de runderziekte BSE voorgedaan.

De Standaard,

Het fonds is flink in waarde gedaald na de ontdekking van de gekkekoeienziekte BSE in de Verenigde Staten en daardoor koopwaardig geworden, redeneert de bank.

www.dagbladvanhetnoorden.nl/Pagina/ 0,7109,26-1-2036-4117-1758941-1264-1694811-,00.html,

Advisering over BSE-zaken aan het beleid en het stellen van de diagnose BSE zijn enkele van de wettelijke taken van ID-Lelystad; ID-Lelystad is referentielab voor alle TSE in Nederland.

http://www.id.dlo.nl/bse/

Het losbarsten van de ziekte BSE staat heel waarschijnlijk in verband met de aanwezigheid van een deeltje, dat recent ontdekt werd en de naam "prion" kreeg.

http://www.ecoline.org/verde/publicaties/50vragen/index.shtml,

in voorzetselgroep


  • aan BSE sterven
  • aangetast door BSE
  • een besmetting met BSE
  • besmet met BSE
  • een rund met BSE
  • runderen met BSE
  • controleren op BSE
  • onderzoeken op BSE
  • testen op BSE
  • een onderzoek naar BSE
  • risico op BSE
  • een geval van BSE
  • een variant van BSE
  • een verdenking van BSE
  • een vermoeden van BSE
  • gevallen van BSE
  • de incubatieperiode van BSE
  • de overdracht van BSE
  • de uitbraak van BSE
  • de verspreiding van BSE
  • de ziekteverwekker van BSE
  • een symptoom van BSE
  • symptomen van BSE
  • verschijnselen van BSE
  • het agens van BSE
  • maatregelen tegen BSE

De snelle test wordt daarnaast ook gebruikt om een beter zicht te krijgen op de verspreiding van BSE in Europa.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

In het Verenigd Koninkrijk zijn ongeveer 180.000 runderen aan BSE gestorven.

http://www.gd-dieren.nl/

Elk dier aangetast door BSE of waarvan vermoed wordt dat het aangetast is door BSE wordt uit de menselijke en dierlijke voedselketen genomen en daarna vernietigd.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Om te voorkomen dat mensen besmet met BSE worden, zijn in Nederland al geruime tijd verschillende maatregelen van kracht.

http://www.veevleesei.nl/

Het risico is dus heel klein dat, zoals in het Verenigd Koninkrijk, een concentratie aan besmet materiaal teruggevonden wordt, zelfs indien een runderkarkas aangetast door BSE op een ongelukkige manier in de fabricageketen van dit meel zou terechtkomen.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Sinds de eerste gevallen in 1985 tot 1 augustus 2001 werden ongeveer 180.000 gevallen van BSE bevestigd in het Verenigd Koninkrijk.

http://www.danone-institute.be/communication/pdf/security/evopdbnl.pdf,

Alle dieren die bestemd zijn voor consumptie en ouder zijn dan 30 maanden moeten dus worden getest op BSE.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

Net als in Argentinië wordt er ook in Uruguay gecontroleerd op BSE en scrapie (de BSE-variant bij schapen) maar er is nog nooit een geval geconstateerd.

De Telegraaf,

Testen die een besmetting met BSE in een nog vroeger stadium opsporen, zijn op dit ogenblik nog niet beschikbaar.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

De incubatieperiode van BSE kan [...] enkele maanden tot tientallen jaren bedragen.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

De symptomen van BSE bij runderen ontwikkelen zich na een lange incubatieperiode van 2 tot 18 jaar, met gemiddeld 5,5 jaar.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Eens bevestigd, gaat het sinds 1992 om het vijfde geval van BSE in Duitsland.

De Standaard,

Sinds het optreden van de eerste gevallen van BSE zijn verscheidene maatregelen genomen om de verspreiding van de ziekte te stoppen en de blootstelling van de mens aan de verwekker te beperken.

http://www.gd-dieren.nl/

Landbouwminister Douglas Hogg verklaarde bij die gelegenheid dat "gedetailleerd onderzoek naar BSE meteen begon nadat de ziekte in 1986 werd ontdekt, onderzoek dat de oorzaak van de ziekte aantoonde en de maatregelen aangaf om de epidemie in te dijken en de ziekte uit te roeien".

De Standaard,

Er wordt al zo'n 15 jaar onderzoek verricht naar BSE. Onder meer het wetenschappelijk bureau van de Europese Commissie publiceert over onderzoeken en de resultaten.

http://www.dlv.nl/,

Runderen vermoedelijk besmet met BSE moeten apart worden geslacht, de hersenen onderzocht op BSE en indien besmetting met BSE wordt vastgesteld dient het karkas en het slachtafval te worden vernietigd.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

Is het risico op BSE in alle Europese landen hetzelfde?

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Om deze maatregelen niet voor alle landen verplicht te stellen en een relatie te leggen met het risico op BSE in dierlijke producten, is er een risico-indeling gemaakt naar geografische ligging van bedrijven.

http://www.veevleesei.nl/

Deze toename heeft veel onrust over de veiligheid van rundvlees veroorzaakt en heeft geleid tot aanvullende Europese maatregelen tegen BSE: het testen van alle runderen ouder dan 30 maanden bij de slacht en vooralsnog een totaal verbod op het gebruik van diermeel.

http://www.dlv.nl/,

In rundvlees, melk en zuivelproducten heeft men tot op heden nog nooit het infectieuze agens van BSE kunnen aantonen.

http://www.nice-info.be/html/PROF/prof_setNN.htm?http://www.nice-info.be/html/PROF/NUTRINEWSONLINE/NN0401bseART.htm,

Het verantwoordelijk agens van BSE, het prion, kan door geen enkele bereidingswijze worden vernietigd.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Kunnen gelatine, geneesmiddelen en cosmetica een bron van overdracht van BSE zijn?

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

De symptomen van BSE kunnen, vooral in het beginstadium, gemakkelijk worden verward met symptomen van stofwisselingsziekten en ziekten die het centrale zenuwstelsel aantasten.

http://www.id.dlo.nl/bse/

De hoge inflatie wordt vooral veroorzaakt door tijdelijke factoren: de hoge olieprijs en de hoge prijs van voedselproducten vanwege de uitbraak van BSE en mond- en klauwzeer.

De Limburger,

Ook is het volgens de onderzoekers mogelijk een diagnose te stellen van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, de ongeneeslijke hersenziekte bij mensen die de variant is van BSE.

De Financieel-Economische Tijd,

Daarnaast worden de dieren getraceerd die behoren tot: de familiegroep, alle dochters van het besmette rund; het geboortecohort, d.w.z. de runderen die in dezelfde periode zijn geboren op het bedrijf waar het zieke rund is geboren; en het voedercohort, d.w.z. de runderen die tijdens het eerste levensjaar tezamen met het rund met BSE zijn opgefokt en mogelijk hetzelfde voeder hebben gehad als het zieke rund.

http://www.id.dlo.nl/bse/

De hamvraag is of mensen CJ kunnen krijgen van het eten van producten van runderen met BSE.

De Standaard,

De importbeperkingen volgen op de dood van tien Britten, die vermoedelijk zijn gestorven aan de ziekte van Creuzfeldt-Jacob, een menselijke variant van BSE of gekke-koeienziekte.

De Standaard,

Bewakingsnetwerk in de rundveebedrijven: September 1990: het is verplicht elke verdenking van BSE aan te geven.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

De ziekteverwekker van BSE dringt het organisme van het dier vooral binnen via de dikke darm, maar het zou eveneens kunnen via een orgaan zoals het oog, omdat daar het weefsel nauw samenhangt met het centraal zenuwstelsel.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

In dierlijke vetten is de ziekteverwekker van BSE nooit gevonden.

http://www.dlv.nl/,

Indien bij het onderzoek een vermoeden van BSE zou ontstaan, wordt het hoofdkantoor van de RVV gewaarschuwd en treedt een draaiboek-BSE in werking.

http://www.veevleesei.nl/

Zelfs indien varkens besmet zouden worden via het voeder, is er in elk geval 99 % kans dat de ziekte niet wordt opgespoord omdat de dieren te jong worden geslacht om verschijnselen van BSE te vertonen.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Voor de bewaking van de verspreiding van BSE bij runderen wordt vanaf 1 januari 2001 een steekproef van de op de landbouwbedrijven gestorven dieren onderzocht.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


bse 2.0

(gezondheid, geneeskunde en zorg)

bezinkingssnelheid van erytrocyten; maateenheid voor de bezinkingssnelheid van rode bloedcellen (erytrocyten), vooral gebruikt bij bloedonderzoek om vast te stellen of er sprake is van een ontsteking

Semagram (extra betekenisinformatie)


bse…

is een maateenheid

      Algemene voorbeelden


      De bezinkingssnelheid van de erythrocyten (bezinking of BSE, soms onjuist door leken ook 'bloedbezinksel' genoemd) is de afstand in mm waarover de rode bloedcellen in een onstolbaar gemaakt bloedmonster naar beneden zijn uitgezakt in het plasma als men een buisje bloed 1 uur laat staan. Hij wordt dus gemeten door de lengte van de heldere kolom plasma bovenin een buis met een standaardlengte na 1 uur te meten. In het laboratorium wordt ook wel gebruik gemaakt van een centrifuge om het bezinkingsproces en daarmee de aflezing te versnellen.

      http://www.teachersparadise.com/ency/nl/wikipedia/b/be/bezinkingssnelheid_van_de_erythrocyten.html

      De bloed-bezinkingssnelheid (in mm/uur) van de rode bloedcellen of erytrocyten (= BSE) wordt gemeten door centrifugatie van onstolbaar gemaakt bloed. Normaal-waarden (mm/ bezinksel per uur): - pasgeborenen (neonaten): 0-2,2 - kinderen < 10 jaar: < 3-13 - vrouwen < 50 jaar: < 20 - vrouwen > 50 jaar: < 30 - mannen < 50 jaar: <15 - mannen > 50 jaar: < 20.

      http://www.consumed.nl/ziekten/3415/Bloedbezinkingssnelheid_BSE

      Nadat het huisartsenlab opnieuw thuis is komen prikken, ontvangt u de uitslagen: BSE 28 mm/u, kalium 2,9 mmol/l, kreatinine 130 umol/l, digoxine 2,3 ug/l (streefWaarde: 0,8-2 ug/l). Een BSE van 28 mm/u is volstrekt normaal. Het kaliumgehalte is te laag en bij digoxinegebruik zelfs gevaarlijk. De digoxinespiegel is wat aan de hoge kant.

      http://www.in.nl/sites/me-cvs/scripties/HUISARTS.001,

      Een ontstekingsgraadmeter, BSE of CRP, is nodig om de betrouwbaarheid van de gemeten ferritine-concentratie en van het ijzerspectrum als maat voor ijzerstapeling in te schatten.

      http://www.hemochromatose.nl/,

      Specialistische technieken zoals een cardiale echo zijn alleen bij verdenking op bijvoorbeeId kleplijden zinvol. Een routineplasje is meestal overbodig. Laboratoriumonderzoek kan beperkt blijven tot een bepaling van BsE, Hb (en eventeel cel-indices), kreatinine, glucose en TSH.

      http://www.in.nl/sites/me-cvs/scripties/HUISARTS.001,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • een hoge bse
      • een lage bse

      Na een paar dagen komt de uitslag van het laboratorium: Hb 7,3 mmol/l, MCV 84 fl, glucose 6,1 mmol/l, BSE 84 mm/uur, TSH 3,2 mU/l, kalium 3,9 mmol/l, vitamine B6 30 mmol/l. U bent een beetje verbaasd daor de hoge BSE. Het is helemaal niet het beeld van een polymyalgia, maar wat dan wel? Een hoge BSE kan uiteraard geen enkele oorzaak hebben bij oudere patienten, maar gezien het beeld lijkt er toch wel degelijk iets aan de hand te zijn.

      http://www.in.nl/sites/me-cvs/scripties/HUISARTS.001,

      Coeliakie (glutengevoelige spruw) komt zeker ook in aanmerking. Andere mogelijkheden zijn de ziekte van Crohn (minder waarschijnlijk gezien de lage BSE), bacteriële overgroei, amyloïdose, het carcinoïdsyndroom en intestinale fistels, hoewel er geen specifieke bevindingen zijn die pleiten voor één van deze diagnosen.

      http://www.ntvg.nl/node/289723/print,

      Woordfamilie


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen