Jan met de pet


Jan met de pet 1.0

prototype van de arbeider; de gemiddelde arbeider; de kleine man; iemand van het gewone volk; negatiever, met minachting ook: arbeider, zoals die zich kenmerkt door een laag ontwikkelingsniveau of een gebrek beschaving; Jan de arbeider
Zo genoemd omdat de gewone man vaak een pet droeg, terwijl mannen uit de hogere stand een hoed droegen.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Jan met de pet…

is een fictief persoon

  • [Functie] stelt de gemiddelde arbeider voor
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt in minachtende zin een laag ontwikkelingsniveau of een gebrek aan beschaving toegeschreven
  • [Bestaansvorm of zijnsorde] is een fictief persoon
  • [Activiteit of handeling] werkt voor zijn beroep met zijn handen

Algemene voorbeelden


Steeds geeft de bovenlaag het voorbeeld. En als de minder bedeelden een gewoonte van de bovenlaag hebben overgenomen, dan is die bovenlaag al weer een stapje verder. Eet Jan met de pet eindelijk met een vork, dan dineert de bovenlaag met vork èn mes.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/artikelen/artikelen.htm

Het instituut keert terug naar de bezitslozen, naar ome Jan met de pet en tante Truus met het zorgvuldig bewaakte permanentje.

NRC,

Het is tegenwoordig de trend om juist in verantwoorde films of muziek te citeren uit de populaire cultuur, uit de wereld van Jan met de pet. Zoals in Pulp Fiction, waar Quentin Tarantino zijn acteurs laat discussiëren over 'big macs' en 'quarter pounders'.

NRC,

'Weg met Oranje, de macht aan het volk! Leve Jan met de pet!'

De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

Fietsen waren zeldzaam. Je moest die kunnen betalen. Maar dank zij een velodroom op de gemeente en de ambiance die er rond gecreëerd werd, kon ook Jan met de pet genieten van deze nieuwe sport.

http://home2.planetinternet.be/pl520366/de_ieperse_velodroom.htm

Voor alle duidelijkheid moeten we hieraan toevoegen dat de koersen zelf aan het gewone volk voorbijgaan, maar het is vooral de stoetsgewijze terugkeer, met de opgedirkte heren en dames in hun open landauwers, die aan Jan met de pet een aantrekkelijk schouwspel biedt, te vergelijken met de parade van circusartiesten.

http://www.gentsefeesten.be/geschiedenis/aindex.htm,

De SP'er denkt dat er in het Vlaams Blok ook argwaan bestaat tegenover Annemans' inkapseling. "Er zijn momenten dat het Vlaams Blok vragende partij is voor het cordon sanitaire." Landuyt noemt het zijn zorg "dat Jan met de pet niet in handen valt van de fascisten", maar hij looft "het inzicht en de intelligentie" van zijn tegenstander.

De Standaard,

Dat slijmen van het gepeupel, dat op de knieën liggen voor Jan met de pet, Jef, dat bevalt me niet.

Averechts, Gerrit Komrij,

Nee vriend, als jij het werkelijk zo goed meende, als jij echt zo'n communist was, dan liet je mij bij jou op zolder wonen. Maar dat doe je niet want Keefman, dat is Jan met de pet. Daarom mag ik niet in een doktershuis wonen. Daar ben ik niet netjes genoeg voor. Maar waar moet ik een kamer zoeken? Ik kom uit het gekkenhuis.

Keefman, Jan Arends,

Ook omtrent andere hete hangijzers, zoals asielwetten, ecotaksen, de houding van Jan met de pet ten overstaan van het migrantenprobleem, het zwaarder aanpakken van autorijden enzovoort, zouden de koppen wel eens geteld kunnen worden.

De Standaard,

Wie zegt eigenlijk dat amateurisme iets te maken heeft met rijkaards die tijd en geld hadden om aan sport te doen? Tot in 1954 of daaromtrent waren voetballen, schaatsen en korfballen in Nederland nog volledig het domein van het kleine klootjesvolk - skiën [...] is altijd iets geweest voor de betere kringen, want Jan met de pet kan niet naar de wintersport, Jan met de pet van de Nieuwe linie komt zelden verder dan veertien dagen in de zomer all-in naar Joegoslavië.

Ben ik eigenlijk wel links genoeg?, Jan Blokker,

Op zondag 20 oktober heeft de bevolking zijn onvrede geuit over het gerechtelijk apparaat en het politieke gezag dat op de goede werking van de gerechtelijke diensten moet toezien. Dat is ongetwijfeld het verrassende gevolg van een cassatiearrest waarvan Jan met de pet overigens geen snars begrijpt.

De Standaard,

Gelukkig kennen wij op dit ogenblik in ons land geen charismatische figuur, zoals destijds een Léon Degrelle, die de onbestemde maar gemeende wrok van het volk in gevaarlijke banen zou kunnen leiden. Het Vlaams Blok is daar duidelijk niet toe in staat. Jan met de Pet heeft in enkele maanden tijd een reusachtige inhaalbeweging gemaakt op de lange weg naar echte mondigheid.

De Standaard,

Jan met de pet 2.0

(weinig gebruikt)

iemand zonder veel kundigheid of gezag; een willekeurige persoon; zo maar iemand; de eerste de beste

Semagram (extra betekenisinformatie)


Jan met de pet…

is een fictief persoon

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] beschikt niet over voldoende kundigheid of gezag
  • [Bestaansvorm of zijnsorde] is een fictief persoon

    Algemene voorbeelden


    Eén touwtrekvereniging heeft afgezegd [...]. De editie van '94 staat onder de deskundige leiding van scheidsrechters Koop Tissing uit IJhorst en Hilbert Dijkema uit Assen. Tinus: 'Ja, echte scheidsrechters moet je erbij hebben. Die maken indruk. Je kunt niet Jan met de pet op deze ploegen zetten. Nu krijg je in elk geval geen gemier.'

    Meppeler Courant,