A - Als eigennaam
Piet 1.0
Vaste verbindingen
Jan, Piet en Klaas
-
de man in de straat; de gewone mensen
We kennen nu de opvattingen van Jan, Piet en Klaas, maar zijn ze ons er dierbaarder om geworden? Welnee.
voor Piet Snot staan
-
Vormvariant: er voor Piet Snot bij staan; er voor Piet Snot bij zitten
in een gegeven situatie ondervinden dat er met je geen rekening gehouden wordtSynoniem: er voor spek en bonen bij staan
Maar iets had hij moeten zeggen of doen, omdat het zwaartepunt van de film op een heel rare plaats komt te liggen, nu hij er alleen maar bij staat voor Piet Snot.
Een schooljuf wilde weten waar ik voor kwam, ik moest haar het hele verhaal vertellen, de ogen achter de brilleglazen bleven koeltjes registreren, met diezelfde ogen keek ze naar de kan, ik voelde me zowaar voor Piet Snot staan.
iemand behandelen als Piet Snot
-
iemand onwaardig behandelen, zonder rekening te houden met wat hij zegt, doet of wenst
Wat stoort de burger? Dat de burgemeester van Zichem ook in het parlement zit? Dat de schepen van Sint-Niklaas ook voorzitter is van een intercommunale? Neen. Wat hem stoort is dat hij eindeloos moet wachten op een bouwvergunning. En dat hij vier jaar moet wachten op een uitspraak van het gerecht als hij bestolen is. En dat magistraten hem dan nog behandelen als Piet Snot.
werken voor Piet Snot
-
werken zonder dat het iets opbrengt
Je werkte voor Piet Snot, je boerde louter voor de vernietiging.
En dat magistraten hem dan nog behandelen als Piet Snot.
Piet 1.1
Semagram (extra betekenisinformatie)
Piet…
is een persoon
Algemene voorbeelden
Ze gingen naar binnen, en achter hen aan ook de Pieten en wat andere mensen onder wie de dame die Sinterklaas bij de boot ontvangen had.
Als hulp van Sinterklaas diende Piet ook als afschrikwekkende tegenhanger van de Sint: stoute kinderen kregen met de roe of werden meegenomen ijn de zak.
Er zijn heel veel Pieten, en die wonen allemaal met Sint Nicolaas in zijn paleis in Spanje.
We kunnen u wijsmaken dat Sinterklaas nooit oud wordt en dat Piet zo zwart ziet omdat hij zich altijd door schoorstenen moet murwen.
De Pieten meerden de stoomboot, die uit Spanje kwam gevaren, af aan de steiger bij de Graanmarkt.
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- Sint en Piet
- Sint Nicolaas en zijn Pieten
- Sint en zijn Pieten
- Sinterklaas en zijn Pieten
Niet het feest van de op het vasteland bekende Sint en Piet, maar een eigen feest met gemaskerde mannen.
Tijdens het St. Nicolaasfeest zullen de kinderen en Hans er natuurlijk voor zorgen dat St. Nicolaas en zijn pieten wel langs zullen komen, want de kinderen en Hans zullen luidkeels zingen zodat St. Nicolaas en zijn pieten niet kunnen zeggen dat zij niets gehoord hebben.
Warm onthaal in Nijeveen van Sint. Sint en zijn pieten zijn zaterdagmiddag aangekomen in Nijeveen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Piet 1.2
Algemene voorbeelden
In de auto zit een jongetje. Hij heet Han en hij wordt Hannekes vriendje. Samen beleven ze allerlei avonturen. Ze spelen bruiloftje op zolder, maken de kooi van kanarie Piet schoon en doen de pop in bad. Maar niet alles gaat altijd even goed.
In de volksmond wordt de kanarie wel kanariepiet of kanarievogel genoemd. Veel kanaries in het Nederlandse taalgebied krijgen dan ook de naam Piet of een naam die hiervan is afgeleid.
Wegens verhuizing gratis af te halen; oma's lieve kanarie Piet. Met kooi, spelletjes, voer en schelpenzand. Graag kunt u eerst ter bezichtiging voorbij komen.
Het is ook mogelijk dat men in deze streken, waar wonderen van de moderne techniek nog niet geheel zijn doorgedrongen, het geluid van een bieper niet kent, en licht verwart met het gefluit van Piet, de kanariepiet.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
B - Als soortnaam
piet 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een piet…
is een persoon
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is meestal in het ene of andere opzicht belangrijk of vindt van zichzelf dat hij dat is; kan ook een heel gewoon iemand zijn
- [Geslacht] is doorgaans een man; is doorgaans van het mannelijke geslacht
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een geduchte piet
- een officiële piet
- een rijke piet
De doctor vindt zich een geduchte piet, want 'gewone', ongeëmancipeerde mannen, die niet genieten van de alleenvertoningskuren van een feministische echtgenote, moeten immers wachten tot zoonlief oud genoeg is om een partijtje met hem te voetballen.
Taiwan geeft schuilkelder toch maar een likje verf. Onder het museum met schatten die de verslagen Nationalisten in 1949 uit China meebrachten, krijgt de schuilkelder voor officiële pieten een likje verf.
Katrien (7 jaar): Ik wil later duizend frank verdienen omdat ik niet zo'n rijke piet wil worden.
Vaste verbindingen
een hele piet
-
een belangrijk iemand
Mocht ik dan al een hele piet zijn aan de verkoopzijde van een toonbank, wanneer ik me tussen de wachtende klanten moest scharen zakte me de lust in de doodmoeie voeten.
Een hele piet voelde Guignard zich worden, wanneer pa zoiets uitflapte.
een hoge piet
-
iemand met een hoge functie in de maatschappij
Ik ben bij de gouverneur te biechten moeten komen. De leden van de bestendige deputatie waren er ook. En drie hoge pieten van het ministerie van Landsverdediging! Jongen, je kunt je niet voorstellen wat ik heb moeten aanhoren.
Want heeft Irène hem aan tafel niet gesuggereerd dat ze vaag een relatie had met een hoge piet, die helaas gehuwd was en drie kinderen had?
Na haar bezoek aan de pastoor haalde mijn moeder een schrijven te voorschijn, dat mijn vader bij zijn terugkeer uit Indië door een hoge piet ter hand gesteld had gekregen.
een saaie piet
-
een saaie man
Dacht je dat ik niet wist wat voor een saaie piet hij is?
De vrouwen wuifden hun mannen weg als saaie pieten die alleen maar over hun zaken en golfen konden praten.
De man, die Frangois Seunekindt heette, beweerde dat zijn broer door de AA helemaal mismeesterd was, in die zin dat hij vroeger kon beschouwd worden als de plezantste kerel die je je kon voorstellen, maar sinds hij door de AA was behandeld een saaie piet was geworden die op feestjes altijd al om een uur of elf naar huis ging.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
piet 2.0
((vooral) in België)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een piet…
is een lichaamsdeel
Algemene voorbeelden
Mannen hebben een piet en vrouwen een vergiet.
'Zoiets maakt ge uzelf maar wijs, misschien omdat uw piet te klein is of omdat ge niet durft beginnen aan de eerste keer met een griet.'
Naar eigen zeggen besefte hij opnieuw dat hij een piet had en dan nog wel een piet waarover hij niet meer uitgepraat raakte.
Vaste verbindingen
een stijve piet
-
een erectie
Arno Gras kàn niets meer met een vrouw. Wil echter vooralsnog geen afstand doen van het imago van de charmeur, die hij gebleven is. Daarom moet hij wel zijn toevlucht nemen tot mooipraterij, tot valse beloften, tot touchante cadeautjes, tot een overdreven opschepperij met fijne wijntjes en aperitiefjes, tot onnozele barbecue-prestaties. Geen stijve piet, maar keukenpiet! Dààrom heeft hij die witte bikini voor Nicole gekocht. Om haar te verplichten op het strand te zonnebaden, terwijl zij hoopte op een kamer van een paar uur.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
piet 3.0
((vooral) in België)