aap/AAP


aap 1.0

zoogdier uit de orde der primaten, dat voorkomt in verschillende soorten met sterk uiteenlopende uiterlijke kenmerken, dat zich meestal ophoudt in warmere gebieden, bij voorkeur in boomrijke streken, en dat van alle diersoorten genetisch het nauwst verwant is aan de mens
See also : aapje

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een aap…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] kan minder dan 20 cm groot zijn, zoals het dwergzijdeaapje, maar ook ongeveer 2 m, zoals de berggorilla
  • [Geluid] krijst, schreeuwt, brult; maakt een krijsend, schreeuwend of brullend geluid
  • [Kleur] heeft een vacht die in kleur kan variëren van lichtgrijs, zoals bij de bavianen, rood, bij de orang-oetans, en bruin, bij de chimpansees, tot zwart, bij de gorilla's
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
  • [Deel] is meestal sterk behaard; heeft een zeer lange staart, of, in het geval van de mensapen, helemaal geen staart
  • [Functie] wordt soms gebruikt als attractie in een circus, om kunstjes uit te voeren; wordt soms in gevangenschap gehouden; is vaak door zijn grappige gedrag een populaire attractie in dierentuinen, vooral voor kinderen; wordt soms als proefdier gebruikt voor medische doeleinden
  • [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
  • [Woongebied] leeft vooral in warmere streken, bij voorkeur in bosrijke gebieden
  • [Leeftijd] kan 14 tot 60 jaar oud worden, afhankelijk van de soort
  • [Deskundigheid of vaardigheid] is vaak een uitstekende, lenige klimmer
  • [Gedrag] is vaak een planteneter, maar soms een alleseter; leeft meestal in groepen; leeft vaak vooral in de bomen; kan menselijke gedragingen nabootsen, en wordt daartoe in gevangenschap vaak ook afgericht; vlooit regelmatig de andere apen

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Primates; Primaten

Algemene voorbeelden


Je hoort altijd wel iets: cicaden, neushoornvogels of gillende soms bijna kwetterende apen.

http://www.thailandonline.nl/woudreuzen_en_meren.htm

Wetenschappelijk onderzoek naar de ontwikkeling van het gebit en de positie van het strottehoofd van mensen en apen heeft een opmerkelijk verschil aan het licht gebracht.

http://www.theosofie.net/sunrise/sunrise1995/septokt1995/bbsprcremo.html,

Professor Guy Orban (KU Leuven) ontkent de aantijgingen van de dierenrechtenvereniging Gaia als zou hij nodeloze proeven doen op apen, en als zouden de apen die bij zijn proeven gebruikt worden, onder erbarmelijke omstandigheden en met hoge sterfte naar hier getransporteerd worden.

De Standaard,

Het deed mij leed te zien dat de aap alleen maar kunstjes deed. De man trok tenslotte de aap aan de ketting naar zich toe en begon op een lier te spelen. "Kunst," zei de man, "het is kunst. Maar voor kunst moet worden betaald." Toen hield hij ons een geldbakje onder de neus en veel mensen gaven hem wat.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een afgerichte aap
  • een gedresseerde aap

Loop Nina, zegt ze tegen zichzelf. Sta niet stil. Kijk niet om. Laat je niet afleiden door de cimbaalspelers of het boze oog. Loop. De koperslagers voorbij. De kammenmakers voorbij. De houtzagers voorbij. Langs de brokken kwarts en toermalijn. Langs de afgerichte apen. Loop.

Labyrint, Fleur Bourgonje,

Vanaf de Middeleeuwen bestonden er rondtrekkende kermisklanten met gedresseerde beren en apen, zelfs met neushoorns, en in Antwerpen liep in 1563 een Moor met zijn olifant over de Meir.

http://www.standaard.be/thema/letteren/index.asp?articleID=DSL11122003_007=,

voorafgegaan door als


  • lenig als een aap

En weet wat zo leuk was, zelf konden we ook de aap uithangen, in de kinderspeljungles konden we beleven hoe we via touwbruggen, klimtorens en wiebelbruggen onze weg konden vinden in de jungle! Dat was natuurlijk een leuke afwisseling voor ons. En toen kwam meteen de aap uit de mouw, want alhoewel wij best op apen lijken, zijn wij bij lange na niet zo lenig als een aap.

http://www.kees-ineke.nl/content/view/2394/92/

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


aap 1.1

afbeelding

Source: mdemon
( CC BY-SA 2.0 )

afbeelding

Source: SaWi
( Publiek domein )

diersoort die aap wordt genoemd; diersoort der apen

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


De aap…

is een orde

      Algemene voorbeelden


      Apen ontstonden tientallen miljoenen jaren geleden na gemeenschap van de eerste verstandloze mensen met primitieve zoogdieren.

      http://www.theosofie.net/sunrise/sunrise1995/septokt1995/bbsprcremo.html,

      De mens stamt af van de aap, niet de aap van de mens.

      Calvados, Elvis Peeters,

      aap 1.2

      vlees van apen, vooral gebruikt als voedsel in de Midden-Afrikaanse keuken

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Aap…

      is vlees

          Algemene voorbeelden


          Heb je hem naar een laboratorium gebracht voor vivisectie of naar een Afrikaans restaurant waar ze aap eten?

          http://www.lerarenopleidingvorselaar.be/docenten/marckee/ontwps/gezinjeugdl.html,

          Ik had gebakken aap gegeten en geroosterde termieten, pinten gedronken met de laatste Vlaamse missionarissen, vastgezeten in de brousse en op de machtige Zaïrestroom gedobberd.

          De Standaard,

          'Hoe smaakt mensenvlees, Charles?' 'Hebt ge al eens aap gegeten?' Ik had te Bolobo eens een klein stukje geproefd, maar het was te hard gebakken, zwart geroosterd en smaakloos.

          Miniaturen, Karel Jonckheere,

          Vaste verbindingen


          Woordfamilie


          Overige woordfamilieleden


          aap 2.0

          (pejoratief)

          man die men vanwege zijn voorkomen of zijn weinig beschaafde gedrag kwalificeert als een zeer primitief mens, die nog zeer nauw verwant is met de apen

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een aap…

          is een man

          • [Uiterlijk] heeft vaak een dierlijk voorkomen, bv. door sterke lichaamsbeharing
          • [Gedrag] gedraagt zich soms onbeschaafd, primitief, onbehouwen, min of meer dierlijk
          • [Waardering] wordt geminacht

            Algemene voorbeelden


            Ik zag hen meteen tegen elkaar foezelen, waarbij ze allicht denigrerend over mij praatten, ik ken dat, in de trant van 'Die aap kan niet eens een auto parkeren', of 'Tjonge, wat een nitwit.'

            Mank, Herman Brusselmans,

            Die aap van een Moreels boog zich naar me toe en fluisterde: 'Ik weet niet of het je al opgevallen is, maar hier achter ons zit een neger.'

            De droogte, Herman Brusselmans,

            Combinatiemogelijkheden


            met adjectief ervoor


            • een aangeklede aap
            • een behaarde aap
            • een cultuurloze aap
            • een gedresseerde aap
            • een geile aap
            • een geüniformeerde aap
            • een onderontwikkelde aap
            • een seniele aap
            • een zatte aap

            Col Du Tourmalet [...]. Dit wordt 16,9 kilometer klimmen [...]. Een gendarme zegt plots dat je er niet op mag. Alleen maar lopend, zeurt hij [...]. Maar je hebt niet honderden kilometers gereisd om je hier door een geüniformeerde aap te laten dwarszitten. Daarom stap je af, loop je met de fiets de eerste bocht in en stap je weer op als Clouseau je niet meer kan zien. Nu kan het echt beginnen.

            De Limburger,

            Ze zeggen zo weinig tegen elkaar dat ik vermoed dat die behaarde aap haar echtgenoot is.

            ...honderd. Ik kom, Piet Grijs,

            Ze noemde verschillende apen bij naam [...]. Ze kende haar pappenheimers [...]. Timmer beluisterde in haar stem dezelfde toewijding waarmee hij zelf over zijn vroegere dorpsgenoten kon vertellen. Er was trouwens nog iets anders dat hem frappeerde en aan het dorp deed denken, namelijk het trage, door de cultuurloze apen gedicteerde levenstempo hier.

            De hangende man, Koos van Zomeren,

            Één van hen verhuurde mij een kamer [...], ik voelde me er honderd keer meer thuis dan in die gladde doos van Naf Ibn Ablas [...], pas bijna een week na mijn verhuizing slaagde ik erin mijn vader aan de radiofoon te krijgen, ik zei hem dat Naf Ibn Ablas een aangeklede, gedresseerde aap was en ik hoorde voor het laatst zijn stem, een bulderende lach die ettelijke minuten duurde en die me dus aardig wat dirhams kostte.

            De stoelendans, Paul Koeck,

            Herman, ik ben geen feministe, god bewaar me, maar echt waar, die geile aap staarde van de eerste seconde dat ik in z'n bureau was naar m'n borsten.

            Mank, Herman Brusselmans,

            Ik ben louter een onderontwikkelde aap die de dingen graag met handen en voeten opspoort.

            Het licht van vroeger dagen, Arthur C. Clarke & Stephen Baxter,

            "Misschien hebben we hier wel te maken met één van die lepe gasten, die zich inbeeldt dat hij een genie is en wij maar een bende seniele apen,' hernam Boel, "het schijnt dat zoiets meer voorkomt dan ge zou denken.'

            De Coltmoorden, Jef Geeraerts,

            Maar deze nacht was hij het die op haar neer stond te grijnzen toen ze wakker schoot [...]. Hij had een gestreepte pyjama aan en giechelde terwijl hij naast haar onder de deken schoof. 'Heb jij nog wat te lachen, zatte aap? Zijn de cafés gesloten?' 'Noem me maar aap zoveel je wil, maar je zou me beter feliciteren. Vanaf heden ben ik er een met een baan en een baas - of was dat gisteren?'

            Een Ferrari in de Lange Leemstraat, Sus Van Elzen,

            Woordfamilie


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            aap 3.0

            (pejoratief)

            kind dat zich nog wild en onbeheerst gedraagt en nog beschaving moet leren

            Betekenisbetrekking


            metafoor
            Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een aap…

            is een kind

            • [Gedrag] gedraagt zich wild en onbeschaafd; haalt kattenkwaad uit

              Algemene voorbeelden


              Tijdens het uitleggen [...] van hetgeen de kinderen moesten doen, waren de kids dus lekker met elkaar aan het donderstralen. Geen moment hielden die apen hun klep dicht.

              http://www.tekstra.nl/trovatore/10jaar/herinneringsboek.htm

              Combinatiemogelijkheden


              met adjectief ervoor


              • een jonge aap
              • een kleine aap
              • een verwende aap

              'Dat is niks, dat weet niks, dat kan niks, en dat komt hier wel onbeschaamd als een jonge aap de tijd van een hardwerkende vrouw verhannesen', keef ze, meer naar Elly dan naar hem kijkend, 'Maar ik heb al jongere apen dan mijnheer de regels van het tijdsbeheer bijgebracht.'

              Alle mensen worden broeders; De cijfers spreken, Yves Petry,

              Toen heb ik pas voorgoed gevoeld dat hij mij geen kleine aap meer vond.

              Danny, Clem Schouwenaars,

              Ik moet nog pleiten. Enfin, lang zal het niet duren. - Als je dat vooraf weet. - Wat verzachtende omstandigheden, meer haal ik er niet uit. Wat wil je? een vrijgezel van goeden huize - dat wel - die ze betrapt hebben terwijl hij vuile manieren aan het doen was met een kleine jongen. Al het mogelijke gedaan om de zaak stil te houden. - en niet gelukt. - Bijna [...]. Maar een paar van die rode journalisten zijn er achter gekomen - die kleine aap kwam natuurlijk uit de basse classe - en zo is het uitgelekt dat mijn cliënt nog een hele reeks van die spelletjes op zijn kerfstok heeft.

              Emily Beyns, of Het heilig zwijgen. Dl. 1: Verwanten, Clem Schouwenaars,

              met voorzetselgroep


              • een aap van een kind

              Seys. Zo heten die buren. De heer en mevrouw Seys en hun apen van kinderen. Stuk of drie. Eén gehandicapt.

              De droogte, Herman Brusselmans,

              Woordfamilie


              Als deel van een afleiding


              Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              aap 4.0

              iemand die klakkeloos nabootst wat iemand anders, voor wie hij ontzag heeft, hem voordoet

              Betekenisbetrekking


              metafoor
              Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een aap…

              is een persoon

              • [Activiteit of handeling] bootst klakkeloos na wat iemand anders voor wie hij ontzag heeft, hem voordoet

                Algemene voorbeelden


                In De koning van het plagiaat maakt het hoofdpersonage de omgekeerde beweging: hij is een engel die zijn vleugels af wil leggen om een mens, een acteur, "een babbelende aap" te worden.

                http://vooruit.be/nl/event/1948

                'Maar dit geval met Koolhaas is pure flauwekul. Koolhaas is zo vernieuwend, die zet zelf de trend. Ik zeg altijd: het is geen aap die het voordoet, maar een aap die het nadoet. Die affaire werpt ten onrechte een smet op Koolhaas.'

                http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/437395/1996/10/08/Plegen-architecten-plagiaat.dhtml,

                Combinatiemogelijkheden


                met voorzetselgroep


                • de aap van God
                • de aap van God de Vader
                • de aap van Napoleon

                Tegelijk viert het regime zijn zesde verjaardag: de duce, aap van Napoleon, rijdt te paard onder een triomfboog door, langs een dubbele haag van gelaarsde militairen in opgeblazen pofbroeken, de buik vooruit, het geweer in de lucht geheven.

                Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

                Over zijn rivalen en collega's: "Een minus" (President Jeltsin); "De aap van God de Vader" (ultranationalist Vladimir Zjirinovsky); "Ik hou niet van prostituees, of ze nu een rok dragen of een broek" (voormalig Russisch Defensieminister Pavel Gratsjev).

                De Standaard,

                Ze noemen de duivel wel de aap van God, hij aapt God na, hij doet alsof.

                http://www.petruscanisiusstichting.nl/21e%20week%20oneven%202011%20dinsdag.html

                Spreekwoorden


                Woordfamilie


                Als deel van een samenstellende afleiding


                aap 5.0

                (techniek en technologie; scheepsbouw en scheepvaart)

                vierkant of driehoekig zeil dat op een zeilschip bovenaan in een mast boven de andere zeilen wordt aangebracht bij minder sterke wind

                Betekenisbetrekking


                metafoor
                Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

                Semagram (extra betekenisinformatie)


                Een aap…

                is een zeil

                • [Afmeting] is niet al te groot
                • [Vorm] is vierkant of driehoekig
                • [Plaats] wordt aangebracht hoog in de mast, boven de andere zeilen
                • [Omstandigheid] wordt gebruikt wanneer er niet te veel wind is

                Algemene voorbeelden


                Indien u een tweemaster heeft, overweegt u dan eens de aanschaf van een aap. Een aap is een halfwinder die gevoerd wordt aan de bezaanmast en de prestaties bij lichtweer sterk kan verbeteren.

                http://www.dejongsails.nl/keus2/butrow2e.htm

                Vaste verbindingen


                aap 6.0

                worp met een dobbelsteen die als waarde één oog oplevert

                Betekenisbetrekking


                metafoor
                Betrokken betekenissen 1.0 : 6.0

                Semagram (extra betekenisinformatie)


                Een aap…

                is een worp

                • [Middel] wordt gemaakt met dobbelstenen
                • [Waardering] heeft de waarde van één oog, de geringste waarde
                • [Toepassingsgebied of bereik] komt voor in het dobbelspel

                  Algemene voorbeelden


                  Wie de eerste één wierp, een aap noemden ze dat, die mocht een vrouw uitkiezen.

                  Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

                  aap 7.0

                  (astrologie)

                  negende teken in de Chinese dierenriem

                  Semagram (extra betekenisinformatie)


                  De aap…

                  is een teken

                  • [Geheel] komt voor in de Chinese dierenriem
                  • [Rang of hiërarchische positie] is het negende teken in de Chinese dierenriem

                    Algemene voorbeelden


                    Sinds de tijd van de eerste, mythische, Gele Keizer in 2697 v. Chr. (het jaar 0 voor de Chinezen), gaat de Chinese jaartelling uit van een cyclus van zestig jaar, elk met een eigen naam. Hiervoor worden twee rijen namen cyclisch gebruikt. De eerste rij bevat de vijf elementen: hout, vuur, aarde, metaal en water. De tweede rij de twaalf dieren uit de Chinese dierenriem: geit, aap, kip, hond, varken, rat, buffel, tijger, haas, draak, slang en paard. Door ieder jaar een volgende naam uit beide rijen te nemen, krijgen we een cyclus van 60 jaar (12 dieren x 5 elementen) waarin geen duplicaten voorkomen.

                    http://www.beleven.org/feesten/kalenders/chinese_kalender.php

                    Vaste verbindingen


                    aap 7.1

                    (astrologie)

                    iemand die geboren is onder het teken van de aap

                    Semagram (extra betekenisinformatie)


                    Een aap…

                    is een persoon

                        Algemene voorbeelden


                        Apen zijn de genieën van de Chinese dierenriem. Ze leven in groepen, zijn intelligent en geestig. Niets is voor hen te moeilijk. En als het wel te moeilijk is, zullen ze doorgaan tot het barst. Ze zijn vindingrijk, houden van uitdagingen, hebben respect en hebben inzicht in zaken. Als apen zich ergens voor inzetten, worden ze steeds beter.

                        http://www.malaysiasite.nl/sterrenbeeldaap.htm

                        AAP 8.0

                        ((vooral) in België)

                        assisterend academisch personeel in België

                        Algemene voorbeelden


                        Het academisch personeel bestaat uit het zelfstandig academisch personeel (ZAP) en het assisterend academisch personeel (AAP).

                        https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/graden-academisch-personeel-en-administratief-en-technisch-personeel,

                        Combinatiemogelijkheden


                        in voorzetselgroep


                        • tot het AAP behoren

                        Wie behoort tot het AAP? Wanneer we er het reglement van de universiteit op naslaan vinden we het volgende: 1) de assistenten en doctor-assistenten [...] 2) de wetenschappelijke en pedagogische medewerkers tijdelijk en op contractuele basis aangesteld ten laste van de saldi van de werkingsuitkeringen van de vorige begrotingsjaren [...].

                        https://www.ugent.be/di/nl/onderzoek/aap/wie.htm