basilisk 1.0
Bron:
Arpingstone
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een basilisk…
is een reptiel; is een dier
- [Afmeting] is als mannetje 70 tot 90 cm lang en als vrouwtje 47 tot 60 cm lang
- [Geluid] sist of gromt; maakt een sissend of grommend geluid
- [Kleur] heeft doorgaans een groene kleur
- [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
- [Deel] heeft een helmachtige vergroeiing aan de achterkant van zijn kop, een of twee huidflappen op rug en staart, per poot vijf tenen met grote schubben
- [Voortplanting] legt eieren
- [Woongebied] leeft in tropisch gebied in Midden-Amerika en Zuid-Amerika
- [Leeftijd] wordt 4 tot 6 jaar oud in het wild en ruim 9 jaar in gevangenschap
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is ongevaarlijk
- [Deskundigheid of vaardigheid] rent bij gevaar op zijn achterpoten over water
- [Gedrag] is een alleseter; is een dagdier
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Reptilia; Reptielen |
| Orde | Squamata; Schubreptielen |
| Familie | Corytophanidae |
| Geslacht | Basiliscus |
Algemene voorbeelden
Een opsomming van de meest voorkomende reptielen in de handel. Hagedissen. De agamegroep uit de "Oude Wereld" [...]. Het equivalent uit het westelijk halfrond: de leguanen. Hiertoe behoren ondermeer: de iguana iguana (groene leguaan), de anolissoorten, de halsbandleguaan, de sceloporussoorten, de woestijnleguaan, de basilisk.
Hagedissen hebben doorgaans vijf tenen aan iedere poot [...]. Sommige soorten hebben grote schubben op hun tenen, zodat de oppervlakte ervan vergroot wordt en waardoor ze over mul zand kunnen rennen (zandskink) of zelfs over water (basilisk).
Basilisken zijn middelgrote hagedissen die in Midden- en Zuid-Amerika voorkomen.
Leguanen, anolissen of basilisken. Deze zijn eileggend, met enkele uitzonderingen die ovivipaar zijn. Ze leggen hun eieren bijna allemaal op dezelfde manier. Het wijfje graaft een put met de snuit en de voorpoten. De eieren worden afgelegd in de verdoken holte en afgedekt met aarde.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- bruine basilisk
- normale basilisk
In de familie van de basilisken, een hagedissenfamilie, zijn twee soorten die op water kunnen lopen, namelijk de normale basilisk (Basiliscus basiliscus) en de bruine basilisk (Basiliscus vittatus). Wanneer een normale of een bruine basilisk op de vlucht slaat voor een roofdier, dan rennen deze beesten over het water heen om zich te ontdoen van hun belagers. Hierbij kunnen kleine basilisken wel 10 tot 20 meter over het water hollen.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
basilisk 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een basilisk…
is een fabeldier; is een wezen
- [Uiterlijk] wordt vaak voorgesteld met een slangenstaart, kop en poten van een haan, de vleugels van een draak en met grote, vurige ogen
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] kan iemand doden met zijn blik
- [Werkelijkheidswaarde] komt voor in verhalen
- [Voorstellingswijze] wordt voorgesteld als een soort slangdraak die levende wezens kan verstenen en voorkomt in mythologische verhalen in bv. de bijbel en ook nu nog voorkomt in fantasieverhalen in bv. Harry Potter
Algemene voorbeelden
De basilisk, een gevleugeld fabeldier, samengesteld uit een hanenkop met een kroontje en het achterlijf van een slang, eindigend in een klauw, verbrandt alles waar hij naar kijkt, zelfs stenen splijten door zijn blik. De enige manier waarop hij gedood kan worden, is door hem een spiegel voor te houden, waardoor zijn alles verwoestende blik op hemzelf teruggeworpen wordt.
Het lam zou met de wolf verkeerd hebben [...]. Een mens zou zijn vuist niet gebald hebben tegen een ander mens. Een zoogkind zou zich vermaakt hebben over het hol van een adder, en een gespeend kind zou zijn hand hebben uitgestoken in de kuil van de basilisk!
'Vu-vu-vurige ogen,' weet de jongen nog uit te brengen en dan valt hij flauw [...]. Catharina [...] roept hem toe: 'Kom op, kerel. Wat bedoel je met een monster daar beneden?' Flauwtjes slaat de knecht de ogen op. De doodsangst spreekt eruit. 'Een ... basilisk,' fluistert hij, nauwelijks verstaanbaar.
De basilisk was een monster uit de onderwereld dat dood en ander onheil bracht. Het monster is een haan met de snavel van een arend, de tong van een slang, de vleugels van een draak en de staart van een eekhoorn. Ieder die hem in de ogen keek verbrandde, zo fel keek hij.
Maar ook in het laatste Harry Potter boek,The Deathly Hallows (2007), komt de basilisk voor. In deze boeken verandert de blik van de basilisk mensen in steen. De basilisk is hier het monster van Slytherin, en schuilt in de zogenaamde "Geheime Kamer" onder de school.
We kunnen er vanuit gaan dat het idee van het bestaan van de basilisk al tijdens de middeleeuwen ook Nederland bereikte, toen het geloof in vele soorten fabeldieren hoogtij vierde.
Tijdens een archeologische expeditie in Libië ontdekt Dr. Harry McColl een geheimzinnige staf en een stenen beeld van een slangachtig wezen. Hij neemt ze mee naar Amerika waar ze tentoongesteld zullen worden. De feestelijke opening van de expositie valt echter samen met een zonsverduistering, waarbij het stenen beeld tot leven komt en verandert in een basilisk, een mythologisch moordzuchtig monster.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
basilisk 2.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een basilisk…
is een voorstelling
Algemene voorbeelden
Sinds 1440 is de basilisk schildhouder van het wapen van de Zwitserse stad Bazel. In deze stad is de afbeelding van de basilisk op vele plaatsen te vinden. Zo is er een Bazels radiostation met de naam basilisk, een reisbureau met dezelfde naam en kan men het dier door de hele stad terugvinden op gebouwen, fonteinen en hotels.