beuk


A - boom

beuk 1.0

(dieren; biologie)

hoge loofboom die een gladde, grijsgroene stam en een wijdvertakte, dichte kruin heeft met veelal groene of rode bladeren en die in het najaar beukennootjes voortbrengt

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een beuk…

is een loofboom; is een boom; is een gewas

  • [Afmeting] kan 30 meter hoog worden
  • [Kleur] heeft een gladde, grijsgroene stam en groene of rode, ovale bladeren
  • [Materiaal] bestaat uit roodachtig wit, tamelijk hard hout
  • [Plaats van herkomst] komt van nature voor in Europa
  • [Gebruikswijze] wordt vaak aangeplant voor de aanleg van lanen en parken of opgesnoeid tot heggen
  • [Gebruikswijze] levert een witte crèmekleurige harde houtsoort die wordt gebruikt voor de vervaardiging van meubelen en parket
  • [Product of vrucht] brengt nootjes voort als vrucht

Wetenschappelijke naam: Fagus sylvatica

Rijk Plantae; Planten
Stam Embryophyta; Landplanten
Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
Orde Fagales
Familie Fagaceae; Napjesdragersfamilie
Geslacht Fagus
Soort Fagus sylvatica

Algemene voorbeelden


De beuk is een boom die haast nooit te kampen heeft met overwoekeringen of met parasieten, en in het bosgezicht van een beukenbos zult ge nooit braamstruiken of wanordelijke ontwikkelingen zien.

http://www.bloesemremedies.be/proboomolien1.html

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een dikke beuk
  • een eeuwenoude beuk
  • een jonge beuk
  • een oude beuk
  • breedvertakte beuken
  • dikke beuken
  • hoge beuken
  • imposante beuken
  • machtige beuken
  • majestueuze beuken
  • rechte beuken

Bij een dikke beuk buigt het bospad naar links.

http://www.wandelgidszuidlimburg.com/word/605.pdf

Een vlucht spreeuwen zoekt zijn toevlucht in de kruin van een eeuwenoude beuk.

Cargo, Patrick Conrad,

Ik woon al twintig jaar in een klein loofbos en ik voel me vooral aangetrokken tot die ene jonge beuk die in mijn oostelijke blikveld staat als ik zit te werken.

http://www.architectenwerk.nl/kavander/kavander-020114.htm,

Daar stond een boom, een oude beuk met een grote kruin, kevers kropen over zijn schors, er was een vast spoor vanuit de aarde naar de schors en terug, en er cirkelde een vogel aan de hemel, een adelaar, denk ik.

Hongarije, Lieve de Boeck (ed.),

Tegen de kalkwanden, onder de breedvertakte beuken wekten de donderslagen eindeloze echo's en nacht en bliksem volgden elkaar op in een helse evocatie van de eeuwige phoenix mythe.

De lange geboorte, Lut Ureel,

Hoe prachtig viel het zonlicht op de kale takken van de hoge beuken en populieren.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Toen ik tussen de imposante beuken naar dat sprookjeskasteel met zijn talrijke torens, kantelen en tinnen stond te kijken, huiverde ik onwillekeurig.

De Standaard,

Er waren plantsoenen met machtige beuken.

De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

Samen met Ellen en Bas in het bos, Bas naast haar dribbelend op zijn rubberlaarsjes, of voor haar uit rennend om zich te verstoppen achter een van de majestueuze beuken.

De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

Zijn ogen werden vochtig. Alles was er nog, niets was verdwenen. Het licht en de vrede tussen de hoge, rechte beuken, de strook kleinere bomen waar de tankwal had gelegen. Hier was hij met Schulz in de vrachtauto gestapt.

De aanslag, Harry Mulisch,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een gevelde beuk

Hij zette het op een lopen langs de vest en keek niet om voordat hij de gevelde beuk achter de rododendrons bereikt had.

Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,

in voorzetselgroep


  • een laan met beuken

Een reusachtige laan met beuken in Doorwerth.

NRC,

  • onder de beuk

Er waren dromen waarin ik aan de tuintafel onder de beuk in dikke boeken zat te lezen en mezelf met een verrukking die de wanhoop evenaarde woorden, beelden, gedachtegangen van een ontzaglijke logica hoorde reciteren.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

  • de knoppen van de beuk
  • de kruin van de beuk
  • de takken van de beuk

Daar de jonge luizen onmiddellijk na ontluiking migreren naar de knoppen van de beuk en er zich tussen de schubben nestelen, is het belangrijk om bij een zware aantasting het waarschuwingsbericht te volgen.

http://www.pcsierteelt.be/artikels/waarschuwing/fiche.pdf

Ik liep het erf af, naar de stenen trap die uitgaf op de moestuin en de schutting waar de wingerd langzaam de kruin van de beuk in bezit nam.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

In de takken van de beuk landde de zwerm spreeuwen die ieder jaar aan het eind van de zomer de boom in een grote muziekdoos veranderde, waaraan voortdurend gesjirp en gefluit ontsnapte.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

  • bosjes van beuken

Tussen de lage bosjes van berken en beuken zwommen in de zomerse plassen salamanders, donderkopjes, kevers en watertorren en de manschappen uit de barakken die langs het smalle zandpad opmarsjeerden, zochten in deze onuitroeibare insektenwereld een vage reden tot optimisme.

De lange geboorte, Lut Ureel,

met substantief ervoor


  • een perceel beuken

In het bos dat, naast een perceel beuken van meer dan honderd jaar oud, vroeger vooral uit naaldbomen bestond is selectief gekapt.

http://www.vitens.nl/vitens_internet/

met ander, nevengeschikt substantief


  • beuken en kastanjes
  • beuken en populieren
  • eiken en beuken
  • eiken, beuken en kastanjes
  • berken en beuken
  • iepen, eiken, beuken en populieren

Op het geëffende veld onder de beuken en kastanjes zie je het jonge gras al goed uitkomen.

De Standaard,

Grote delen werden beplant met eiken en beuken.

http://www.digiskar.nl/eysinga/

Zware eiken en beuken beheersen het landschap.

http://www.elders.nl/index.htm

In het park aan de overkant stonden bomen: eiken, beuken en kastanjes.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Het is een land van zand- en leemgrond, door eeuwenlange arbeid vruchtbaar gemaakt [...], waarvan alle wegen als dreven door iepen, eiken, beuken en populieren zijn omzoomd.

Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


beuk 1.1

boomsoort die beuk wordt genoemd; boomsoort van de beuken

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


De beuk…

is een soort

      Algemene voorbeelden


      De eik behoort met de beuk en de tamme kastanje tot de familie van de Fagaceae.

      http://www.airallergy.com/nederlands/plantesnl/chene.html

      De economisch belangrijke boomsoorten zoals fijnspar, den, lariks, beuk en eik horen tot de voor zuur tolerante soorten.

      http://www.lineone.nl/auteur/boek-zure-regen/oorzaken-van-bossterfte.htm

      De verbetering van de vitaliteit is vooral te danken aan de loofboomsoorten, zoals eik, beuk en populier.

      NRC,

      Veel oorspronkelijk inheemse soorten zijn thans van allochtone herkomst, bijvoorbeeld Grove den en Beuk.

      http://home01.wxs.nl/~necov/wintermeeting1999_sv.html

      'Beuken kunnen slecht tegen langdurig hoog water, eiken zijn wat dat betreft sterker'.

      Meppeler Courant,

      Beuken zijn geschikt als laanbomen. Mooie beukenlanen vinden we in Utrecht en Gelderland. Vroeger werden beukenbossen speciaal voor de jacht aangeplant, omdat de noten aantrekkelijk zijn voor wilde zwijnen.

      http://www.destemderbomen.cyberaddress.nl/Artikelen/art_beuk.htm

      beuk 1.2

      aantal beuken dat ergens gezamenlijk groeit; hoeveelheid beuken als een geheel of eenheid beschouwd

      Algemene voorbeelden


      Het gevolg was dat de bosgedeelten die werden gedomineerd door beuk (schaduwhoutsoort), vrijwel niet de gelegenheid kregen zich te verjongen.

      http://www.homepages.hetnet.nl/~ridmrt55/Inlnew.htm

      Langs het Lange pad is beuk gebruikt voor de laanbeplanting.

      http://www.homepages.hetnet.nl/~ridmrt55/Inlnew.htm

      Beuk speelt een zeer belangrijke rol in de meeste bosopstanden.

      http://www.homepages.hetnet.nl/~ridmrt55/Inlnew.htm

      De begroeiing is er zeer gevarieerd: eik, beuk, berk, kastanje, acacia, es en daaronder hazelaar, els, lijsterbes, varens.

      De Standaard,

      Rekening houdend met klimaat en bodem is dit het gemengd loofbos met dominantie van eik en in mindere mate beuk.

      http://home2.planetinternet.be/pin01623/buggenhoutbos.htm,

      Combinatiemogelijkheden


      in voorzetselgroep


      • een bos van beuk en eik

      Dit gebied vlak onder Parijs heeft zich vanaf de achtste eeuw kunnen ontwikkelen van een open grazig eikenbos tot een gemengd bos van beuk en eik, dat eenmaal, in 1373 werd kaalgekapt.

      NRC,

      met ander, nevengeschikt substantief


      • eik en beuk
      • esdoorn, beuk, es en eik
      • hulst en beuk

      Gelijktijdig gepubliceerde onderzoeksgegevens van de Vereniging Natuurmonumenten laten zien dat eik en beuk er dit jaar ook beter aan toe zijn.

      NRC,

      De begroeiing bestaat uit esdoorn, beuk, es en eik, met daar onder veel ribes.

      http://www.homepages.hetnet.nl/~ridmrt55/Inlnew.htm

      In onze streken is een coniferenhaag niet op zijn plaats. Wie toch een groenblijvende haag verkiest, vindt zijn gading wel in hulst en beuk.

      De Standaard,

      beuk 1.3

      hout van een beukenboom; beukenhout

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Beuk…

      is hout

      • [Kleur] is roodachtig wit
      • [Stoffelijke eigenschap algemeen] is tamelijk hard

        Algemene voorbeelden


        Voor het schrijnwerk hebben wij gewerkt met iroko voor de ramen en de deuren, beuk voor de trappen, merbau voor de terrasvloeren en oregon voor de brug.

        De Standaard,

        Berkenhout brandt snel en helder. Ideaal voor een snel vuur. Beuk: Geeft een goede, grote en regelmatige vlam.

        http://www.impeesa.nl/

        Daarnaast verwerkt men ook Esdoorn, een wit tot geelachtig witte houtsoort, of Beuk, een lichtbruine of roodachtig gele houtsoort.

        http://www.parketbrabo.be/nl/andere/andere.htm

        Combinatiemogelijkheden


        met adjectief ervoor


        • massieve beuk

        Binnenschrijnwerk. Trap in 1ste keus massieve beuk.

        http://www.vens.be/frameset.htm

        met adjectivisch voltooid deelwoord


        • gelamineerde beuk

        De aangebouwde tafel is vervaardigd uit gelamineerde beuk.

        De Standaard,

        met ander, nevengeschikt substantief


        • beuk en vogeloogahorn
        • eik of beuk
        • eik en beuk en den

        Ook de bestaande frontuitvoeringen in beuk en vogeloogahorn blijven in het aanbod.

        De Standaard,

        Vlees roken doet men bij voorkeur met eik of beuk.

        http://www.midgaard.be/Topics/Natuur/Vuur.htm

        Hij heeft een dik boek bij zich waarin hij opschrijft welk hout vader allemaal nodig heeft. Eik en beuk en den en soms hout uit Afrika.

        De handschoen, Michel Dedain,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        B - deel van een kerk

        beuk 1.0

        afbeelding

        Bron: Richard Croft
        ( CC BY-SA 2.0 )

        overwelfde ruimte in een kerk die wordt begrensd door zuilenrijen of muren; deel van een kerkschip

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een beuk…

        is een ruimte

        • [Deel] is een deel van een kerkgebouw
        • [Begrenzing] wordt begrensd door een zuilenrij of door muren
        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is overwelfd
        • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een hoofdbeuk, een zijbeuk of een dwarsbeuk

        Hoofdsemagram: ruimte


        Algemene voorbeelden


        Toen bouwde de kerkgotiek hier te lande een groot aantal kerkjes die nagenoeg alle dezelfde plattegrond hebben nl. vierkante westtoren en drie beuken van ongeveer dezelfde hoogte en breedte, onder afzonderlijke daken.

        http://www.westhoek.be/info/ned/parochies/gemeenten/Kerken/zillebeke.asp?KID=79=124=6

        Veertiende-eeuwers bouwden de onderkant van de toren en het schip dateert uit de vijftiende eeuw. Aanvankelijk waren het drie beuken, die al binnen een halve eeuw onder een dak werden gebracht.

        http://members.lycos.nl/Kloetingealles/geschiedenis.htm

        Ik had me nooit zo gelukkig gevoeld; het was als tijdens een plechtige dienst in de kerk terwijl het kerkkoor de beuken vulde met hemelse muziek.

        Wij, heksen, Roger Pieters,

        Dit koor is geheel in baksteen en heeft drie beuken van gelijke hoogte (hallenkerk).

        http://www.kun.nl/ahc/vg/html/vg000246.htm,

        Zij komen, zoals gewoonlijk, net op tijd de parochiekerk binnen, vóor de mis van acht uur. Zij hoeven ook voor niets vroeger te komen, Hortense en haar dochter, al zitten de drie beuken stampvol volk.

        Emily Beyns, of Het heilig zwijgen. Dl. 1: Verwanten, Clem Schouwenaars,

        Woordfamilie


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als deel van een samenstellende afleiding


        C - klap

        beuk 1.0

        (zeer informeel)

        harde klap of stoot

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een beuk…

        is een klap of stoot; is een handeling

        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is hard of ruw

          Algemene voorbeelden


          Maar hij kreeg een beuk met een geweer en moest aansluiten bij de Duitse krijgsgevangenen, op weg naar het Belgische Lommel.

          http://www.oorlogsmuseum-overloon.nl/nl/default.htm

          Weer kreeg hij een harde beuk, nog een, tot hij de rest van de groep had ingehaald.

          De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

          Vaste verbindingen


          Woordfamilie


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen