dartel


dartel 1.0

( Gezegd van levende wezens)
uitgelaten; speels; vrolijk; springerig; levendig

Algemene voorbeelden


Het is een onopgeloste vraag hoe dartele lammetjes ooit in duffe schapen veranderen. Soms is het al na één voorjaar definitief voorbij met het onbekommerde huppelen.

NRC,

Op een tapijt dat er ideaal bijlag voor de kunsten van dartele ballerina's à la Slutskaja en Bonaly, huppelde en slalomde Versavel zich moeiteloos roem en goals bijeen.

De Standaard,

Stefanie was een lief, speels en dartel kind, maar als puber behoorlijk recalcitrant.

NRC,

Lange tijd is hij verguisd, deed men zijn werk af als een reeks niemendalletjes over jongemannen en dartele meisjes die elkaar maar hoefden aan te kijken om smachtend ineen te zijgen.

NRC,

Z'n buik was zo strak als een wasbord en z'n flanken waren zo slank als van een dartel veulen.

http://www.gaycai.com/verhalen/mar99012.html

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


dartel 2.0

( Gezegd van abstracte en concrete zaken)
met speelse vormen; speelse, levendige vormen hebbend of aannemend; springerig; verspringend

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Algemene voorbeelden


Niets blijft hetzelfde, zelfs de boekenkast niet. Dit meubelstuk verschijnt na eeuwen van rechte hoeken steeds vaker in dartele vormen

http://www.elsevier.nl/web/Artikel/169465/Boekenbal.htm,

Dartele wolkjes duwden het grijze moessondek naar Duitsland.

De zonnewijzer, Maarten 't Hart,

Hij lachte naar Anny die het zonlicht ving in de gouden sprookjesmantel van haar dartele haren en hij rende om het vlugst met Wilhelm, die steeds de beste schuilplaatsen vond van waaruit hij de jager verlokte met bedrieglijke kreten.

Martha, Lut Ureel,

Alleen John had voldoende opmerkingsgave om het geheim te doorgronden van de dartele glimlach waarmee de meisjes achter de etalageramen hun exotische werk deden.

https://www.verhalensite.com/info2.php?s=st&ss=rpr&id=39157,

dartel 3.0

( Gezegd van teksten en muziek)
uitgelaten, speels, levendig klinkend; vrolijk en speels ten uitvoer gebracht

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

Algemene voorbeelden


Er is een dartele piano die de monotone gitaarpartijen verluchtigt, er zijn violen die symfonisch aanzwellen, The Jayhawks zijn goed in het bedenken van mooie liedjes.

NRC,

Het is jong, dartel, weinig gedwongen cabaret. De liedjes, waarvan er vier op de cd Plastieke Veren staan, wortelen in de kleinkunst, maar wijken daar ook eigentijds van af.

De Standaard,

Maar gelukkig voor de samenleving werd er ook gerijmeld, was er ook een gehoor voor dartel toneel en werden ook de minder verheven aspecten van het leven geschilderd.

NRC,

Marivaux gold tot voor kort als schrijver van luchthartige, dartele stukken, zo beperkt in zijn stijl dat zijn naam in het Frans uitgangspunt is geworden voor een algemene typering van oppervlakkige galanterieën: 'marivaudage'.

Meppeler Courant,

En Monks Bye-Ya krijgt ook een dartele, laconieke uitvoering mee.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


met werkwoord


  • dartel klinken
  • dartel zingen

Ze zingt dartel, versiert met veel soulgevoel.

De Standaard,

De molen begon te draaien, de paarden schoven op en neer aan de gouden staven, de muziek klonk dartel op vanuit het hart van de carrousel.

Kermis, Gaston Durnez,

Er groeiden bomen die met hun takken in hun handen leken te klappen en er stond een kerkje waarvan de klok bijna dartel klonk.

De gelukkige, Mensje van Keulen,

Op de twee tot nog toe verschenen cd's, Star (1993) en King (1995), klinkt de groep dartel en nu en dan zoetsappig.

NRC,