das


das 1.0

afbeelding

Bron: ajmatthehiddenhouse
( CC BY-NC 2.0 )

zoogdier uit de familie der marterachtigen met een vacht die grijs is aan de rugrijde en zwart aan de onderzijde en de poten en met een lange snuit met een karakteristieke zwart-wittekening, dat leeft in ondergrondse burchten in bosrijke gebieden in Europa en Azië

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een das…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] heeft een schofthoogte van 30 cm en wordt tot 80 cm lang
  • [Geluid] tjilpt, klokt, kirt, piept, huilt, blaft, gromt, sist of snuift; maakt een tjilpend, klokkend, kirrend, piepend, huilend, blaffend, grommend, sissend of snuivend geluid
  • [Kleur] heeft een vacht die grijs is aan de rugzijde en zwart aan de buikzijde en de poten; heeft een witte snuit waarover twee evenwijdige zwarte strepen lopen
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
  • [Deel] heeft een staart en een kleine kop met een spitse snuit
  • [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
  • [Plaats] leeft in bosrijke gebieden
  • [Woongebied] komt voor in Europa en Azië
  • [Leeftijd] kan 14 tot 16 jaar oud worden
  • [Gedrag] is een alleseter; woont in een ondergrondse burcht, een groot complex van gangen; jaagt vooral 's nachts; houdt een winterrust
  • [Onderscheid of tegenstelling] beweegt zich, in tegenstelling tot alle andere marterachtigen, niet voort met een martersprong, maar met schommelende stap of draf

Wetenschappelijke naam: Meles meles

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Carnivora; Roofdieren
Familie Mustelidae; Marterachtigen
Geslacht Meles
Soort Meles meles

Algemene voorbeelden


Onder de grond graven dassen hun burcht, een netwerk van gangen en kamers.

http://www.dasenboom.nl

Tot de verbeelding spreekt zeker het talrijke voorkomen van de das, al gaan we dit uitgesproken nachtdier tijdens onze wandeling niet tegen komen.

http://home.tiscali.be/wol-vvandyck/Archief%20Zuiderkempen/Archief%20artikels%20Jaargang%204%20nr2.htm,

Dassentunnel: een fijnmazig en ingegraven raster verhindert de dassen de weg over te steken en een tunnel leidt hen veilig naar de overkant.

http://www.instnat.be/content/page.asp?pid=NARA-NARA2001samen-ruimte,

"Duizenden wilde dieren, waaronder zeldzame en beschermde exemplaren zoals dassen en kerkuilen, sterven op onze wegen."

De Standaard,

De das Grimbeert komt met een hoed in de hand naar Reynaert toe om hem te dagvaarden bij koning Nobel.

De Standaard,

Hoewel dassen een behoorlijk territorium kunnen hebben om voedsel te zoeken, gingen de gedachten toch uit naar een burcht zo dicht mogelijk bij Rogat.

Meppeler Courant,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


das 2.0

kledingstuk, bestaande uit een smalle reep textiel, dat rond de hals wordt gestrikt onder de boord van het overhemd en afhangt over de borst en dat vooral wordt gedragen door mannen bij formele gelegenheden; stropdas

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een das…

is een kledingstuk

  • [Uiterlijk] is vaak van een kostbare stof gemaakt; vertoont vaak een opvallende, kleurige tekening
  • [Vorm] is lang en smal; is meestal aan het ene uiteinde breder dan aan het andere, en eindigt daar in een punt
  • [Attribuut] wordt soms versierd met een dasspeld die er overheen wordt geschoven
  • [Geheel] wordt meestal gecombineerd met een pak en een overhemd, vaak een wit overhemd
  • [Gebruikswijze] wordt om de hals geknoopt onder de boord van het overhemd, en voor de borst gedragen met het breedste uiteinde vooraan
  • [Gebruiker] wordt meestal gedragen door mannen
  • [Oorzaak, reden of aanleiding] wordt vooral gedragen bij formele gelegenheden
  • [Waardering] wordt beschouwd als nette, deftige kleding

Algemene voorbeelden


Hij heeft niet eens zijn uniformpetpet op, en zijn das hangt ongeknoopt aan zijn nek.

Beira, Mozambique, Marcus Leroy,

Volgens het boekje, dat betekende een das, keurig geknipte haren en een maandloon.

Na de siësta, Paul Koeck,

Lechner neemt een das met blauw-zwart patroon en laat haar in dezelfde jaszak verdwijnen.

Mooie dingen, Lilian Faschinger,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een das afdoen
  • een das dragen
  • een das knopen
  • een das kopen
  • een das losknopen
  • een das lostrekken
  • een das omdoen
  • een das omhebben
  • een das rechttrekken
  • een das strikken
  • een das stroppen
  • een das uitdoen
  • een das uitzoeken

Zygmynt (Komt terug met twee bekers koffie [...]. Doet zijn jasje uit, zijn das af).

Een zwarte Pool, Karst Woudstra,

Al op school, lang geleden, in de oorlog, drongen de woorden van de leraren niet tot hem door, aangezien hij volledig in beslag werd genomen door het kijken naar hen, naar hun mimiek, het vel van hun handen, hoe hun haar zat, de manier waarop zij hun das hadden geknoopt, en naar wat er verder nog in de klas gebeurde.

Siegfried, Harry Mulisch,

Johnny was slecht op zijn gemak, maar hij dacht aan het honorarium en deed zijn das en overhemd uit.

Het damesorkest en andere stadsverhalen, Herman Pieter de Boer,

Juffrouw Alma bewonderde ook de wijze waarop hij zijn das gestropt had.

Het damesorkest en andere stadsverhalen, Herman Pieter de Boer,

Terwijl ik op de tast inmiddels de das strikte in een Amerikaanse knoop die zich zoveel breder en rechtlijniger toonde naast de altijd wat langwerpiger, wat artistieker want slordiger uitvallende Engelse strop, en het boord van mijn overhemd naar beneden sloeg.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

De 'Four-in-hand' knoop is de meest gebruikte methode om een das te strikken.

http://www.mcgregor.nl/content/nl/1.asp?page=4

Knoop je das los, geef me je schoenen.

Tango/tangage of de onbeweeglijke reis, Jean-Marie Piemme,

als subject bij een werkwoord


  • goed zitten
  • passen bij iets

"Dudok was verrukt en Aimé zette al het geld om in antiek. Vertel hem dat maar als anekdote, kijken welke das daarbij past."

De biograaf, Willem Brakman,

Ik heb toch ook gezegd dat het eenrichtingsverkeer van de treurbuisgriezels angstwekkend is? Nee meneer, uw das zat niet goed.

Averechts, Gerrit Komrij,

met adjectief ervoor


  • een bijpassende das
  • een brede das
  • een donkere das
  • een fleurige das
  • een gestipte das
  • een gewaagde das
  • een grijze das
  • een handgeschilderde das
  • een keurige das
  • een klassieke das
  • een opzichtige das
  • een rode das
  • een schreeuwerige das
  • een smetteloze das
  • een veelkleurige das
  • een wijnrode das
  • een zijden das
  • een zwart gestreepte das

Ze kwam thuis met een zwarte, diep uitgesneden jurk, een gestreept pak met een witzijden blouse voor eronder, twee paar schoenen met hakken als heipalen en voor Arthur twee overhemden en een gewaagde das.

Niet doen Agnes, Peter van Straaten,

Een salsa-bandje voor de sfeer, maar voorts vooral zwaar geborduurde jurken in tafzijde, safari-jasjes in shantung en gestreepte pantalons met geplooid befje en bijpassende das.

De Standaard,

Ze zag een man in een verschoten pak met een opzichtige das, slobberende mosgroene kousen en een bril met een veel te zwaar montuur, die telkens opnieuw afzakte.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Hijzelf droeg een donker streepjespak en op z'n brede zijden das glom een diamanten speld.

Martha, Lut Ureel,

met voorzetselgroep


  • een zwarte das op een wit overhemd

Hij droeg een zwarte streepjesbroek, een lange zwarte jas en een zwarte das op een wit overhemd - alsof hij net van een begrafenis kwam.

Nathalie, Ger Verrips,

met ander, nevengeschikt substantief


  • boord en das
  • een pak en een das
  • een vest en een das
  • overhemd en das
  • wit hemd en das

Mario draagt voor de gelegenheid een pak en een das.

Papa komt op TV, Stefano Benni,

De vader is een keurige man in overhemd en das.

Het meesterstuk, Anna Enquist,

Er zat een grijs pak in, met een wit overhemd en een das met een patroontje, reeds geknoopt en om de hanger heen geslagen.

Crisis four, Andy McNab,

"Michel zou er nooit zo bij gelopen hebben, zelfs niet toen hij met pensioen was. Hij ging nooit de straat op zonder opgekleed te zijn." Met boord en das, dacht ik. Met paraplu en hoed en een donkere overjas.

De groene jager, Roger Pieters,

"Als je zo weinig om kleren geeft, dan moet je tijdens het schooljaar ook geen deftig pak met wit hemd en das dragen."

Gras, Clem Schouwenaars,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


das 3.0

kledingstuk in de vorm van een lang en vaak ook vrij breed rechthoekig stuk van een meestal dikke en warme stof, dat los of vastgeknoopt om de hals wordt gedragen; sjaal

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een das…

is een kledingstuk

  • [Uiterlijk] is meestal rechthoekig, lang en vaak ook vrij breed; heeft een effen kleur of vertoont een patroon van vormen en kleuren
  • [Materiaal] bestaat meestal uit een dikke en warme textielstof
  • [Functie] dient meestal als bescherming tegen de kou
  • [Gebruikswijze] wordt om de hals gedragen, hetzij los, hetzij vastgeknoopt

Algemene voorbeelden


Het was dan ook geen stropdas, maar een das die je als sjaal gebruikt.

Het woeden der gehele wereld, Maarten 't Hart,

De eerste was een jaar of veertien, een rode muts op het hoofd, een dikke das, wanten en rode gummilaarzen rond haar voeten.

God's gym, Leon de Winter,

Das of sjaal van wol met rood-wit-blauwe lengtestrepen.

http://collectie.museumrotterdam.nl/objecten/72037

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een brede das
  • een dikke das
  • een gebreide das
  • een geruite das
  • een warme das
  • een wollen das

Het was een heel gewone, donker geruite das. Maar niettemin was ik er toen ik hem over een jas zag hangen bijna zeker van dat dat de das moest zijn die de moordenaar van Vroombout voor zijn mond had gehouden.

Het woeden der gehele wereld, Maarten 't Hart,

Iemand moet er toen al wat van gedacht hebben, want er is een foto van gemaakt: hij in zijn colbert met een gleufhoed op en een dikke wollen das om, zij in een trois-quarts mantelpak met halflange wijde rok, een klokhoed tot onder de oren en een mofje aan haar ene vrije hand.

Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

Let op speciale aanbiedingen van sjaals. Zo heb je voor een paar euro al een warme das.

http://www.travelmap.nl/inpaklijst/wintersport/sjaal

Gebreide das - onmisbaar accessoire voor de winter! 100% polyacryl. Lengte zonder franjes.

http://www.bonprixsecure.com/nl/Das-Marie-2733915-bundle.htm