flipper


flipper 1.0

afbeelding

Source: ElHeineken
( CC BY 3.0 )

druppelvormig beweegbaar deel in een flipperkast dat bediend wordt door te drukken op een knop aan de zijkant van de kast, zodat de bal in het flipperspel heen en weer geschoten kan worden

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een flipper…

is een deel

  • [Afmeting] is een paar centimeter lang
  • [Vorm] heeft een ovale vorm, eindigend in een puntje als een soort druppel
  • [Geheel] is een onderdeel, een beweegbaar en bestuurbaar mechanisme van een flipperkast, bijna altijd samen met ten minste één andere flipper
  • [Functie] dient om de bal heen en weer te schieten en in het spel te houden bij het flipperen
  • [Herkomst of oorsprong] is in 1947 uitgevonden door David Gottlieb onder de naam "flipperbumper"
  • [Beweging] is van binnen naar buiten beweegbaar, terwijl de eerste flippers juist van buiten naar binnen bewogen
  • [Gebruiker] wordt bediend door een speler die knoppen aan de buitenkant van de flipperkast induwt

Algemene voorbeelden


Terwijl zij hele sportvelden van natte lakens in de professionele droger douwde speelde ik op de flipperkast [...]. De zilverkleurige bal schoot heen en weer, viel in gaten en floepte eruit, vloog als een kogel de zeldzame keer dat ik hem goed raakte, zodat hij tussen staafjes ricocheerde en duizenden onverdiende punten opleverde of onschadelijk in de gleuf tussen de uitgestoken flippers van de kast viel.

Cherry, Mary Karr,

Hij begon met zijn middenvinger op de drukknop met het nummer twintig te rikketikken zoals hij dat zou doen op de shootbutton van de flipperkast in de Sixty Sax, wanneer zijn bal op het punt stond om, tussen de twee flippers, in Het Onverbiddelijke Gat te duiken – even hing hij stil, that silver ball, Die Toverbal, nog even bleef hij zweven vóór de val;

Het goddelijke monster, Tom Lanoye,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Overige woordfamilieleden


flipper 1.1

afbeelding

Source: Keller
( Publiek domein )

speelautomaat zoals vaak te vinden in cafés en speelhallen waarbij met behulp van twee flippers een metalen bal, die niet tussen de flippers door mag vallen, heen en weer geschoten wordt om zoveel mogelijk punten te halen; flipperkast

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een flipper…

is een gebruiksvoorwerp

      Algemene voorbeelden


      "Je hebt café's die echt om de anderhalve maand weer van flipper willen ruilen. Steeds het nieuwste van het nieuwste moet er op de vloer." Met glassex en een doekje maakt hij de ruit schoon van de kast die hij net heeft gereviseerd.

      NRC,

      Steeds als ik door het café op weg ben naar mijn kamer, heb ik vastgesteld dat er weer iets is voltooid, de schenkbank, het glazenrek, of iets is afgeleverd, de ijskast, de tafels en stoelen, het koffieapparaat, de jukebox. Zo gisterenavond die flipper.

      Zonsopgangen boven zee, Jeroen Brouwers,

      flipper 1.2

      spel dat gespeeld wordt op een flipperkast door met behulp van twee flippers een metalen bal, die niet tussen de flippers door mag vallen, heen en weer te schieten om zoveel mogelijk punten te halen; het flipperen; flipperspel

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een flipper…

      is een spel

          Algemene voorbeelden


          Het brengt vooral populaire satirische drama's, zoals 'Aartsengelen spelen geen flipper' en 'Hij had twee pistolen met witte en zwarte ogen'.

          http://www.kuleuven.ac.be/up/jona/jona9900-2/p5_Dariofo.html,

          Zondag 5 augustus kan men in Museum RockArt Galerie de expositie Elvis, King of Rock 'n Roll bezoeken [...]. Adem de sfeer van de jaren zestig en zeventig bij de Elvis films en de Elvis songs uit de Jukebox of speel een potje flipper op de originele Elvis Flipperkast.

          http://mc.thuisbladen.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=41&Itemid=32,

          Woordfamilie


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          flipper 2.0

          afbeelding

          Source: Clark Anderson
          ( CC BY-SA 3.0 )

          orgaan van waterschildpadden en zeezoogdieren, zoals walrussen, robben en zeehonden, dat gebruikt wordt om in het water mee te zwemmen en soms om ook op het land mee voort te bewegen en dat er daarom als een zwemvliesvoet uitziet; vinpoot; ook: borstvin van zeezoogdieren zoals dolfijnen en walvissen

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een flipper…

          is een lichaamsdeel

          • [Kleur] heeft dezelfde kleur als de rest van het dier
          • [Vorm] heeft een ovale vorm, soms iets gepunt, als een soort pootje of een vissenvin
          • [Geheel] is een onderdeel van het lichaam van een waterdier, zoals een schildpad of een zeezoogdier (bv. een walrus, rob, zeehond, dolfijn of walvis)
          • [Functie] dient om mee te zwemmen en wordt soms ook gebruikt om op het land vooruit te komen
          • [Plaats] zit vast aan de voorkant bij de borst en soms ook, bv. bij schildpadden en zeehonden en dergelijke, aan de achterkant
          • [Gebruikswijze] wordt door een dier gebruikt om zich mee voort te bewegen of om te sturen bij het voortbewegen en wordt soms door getemde zoogdieren gebruikt om mee te 'zwaaien' als een soort trucje

          Algemene voorbeelden


          De zeehond heeft van een vorig bestaan op het land slechts flippers over en de basset is niet voor niets door het speciaalblad Kat en Hond gerecenseerd als 'twee honden lang en een halve hond hoog'.

          Poot: verhalen over de hond, Midas Dekkers,

          Door alle aanpassingen voor het leven in zee, lijkt de zeehond op het land maar een stuntel: hij kan niet lopen omdat de achterste vinpoten in het verlengde van het lichaam staan. Zeeleeuw-achtigen kunnen hun achterste flippers nog wel min of meer gebruiken als 'achterpoten'; die lopen daarom een stuk beter dan zeehonden. Zeehonden slepen hun lichaam over de grond met behulp van de voorste flippers. Deze beweging wordt 'bobberen' genoemd.

          http://www.natuurinformatie.nl/ecomare.devleet/natuurdatabase.nl/i001829.html

          Dankzij een Japans bedrijf kan een gehandicapte zeeschildpad weer zwemmen. Yu Chan is een schildpad die bij een confrontatie met een haai twee van zijn flippers verloor. Hij spoelde zwaargewond aan. Een Japans bedrijf, dat gespecialiseerd is in kunstmatige ledematen voor mensen, besloot de arme schildpad te helpen. National Geographic was erbij toen het dier met kunstmatige flippers in zee werd vrijgelaten.

          http://www.demorgen.be/dm/nl/5381/Bedreigde-Dieren/article/detail/1158303/2010/09/16/Zeeschildpad-krijgt-kunstflippers.dhtml,

          Direct onder het kijkscherm op de Dollarddijk van Polder Breebaart, bij het Groningse Termunten, ligt een groep van ongeveer 25 zeehonden te genieten van de zon. Loom zwaaien ze met hun flippers naar de toeristen die met camera en kijker al hun bewegingen volgen.

          http://keesboelenatuur.blogspot.com/2011/09/polder-breebaart-rode-zeehond-en-bonte.html,

          De snelheid en behendigheid waarmee dolfijnen door het water klieven, is al lang één van de raadsels van de natuur. Maar dat mysterie is nu opgelost, zo schrijft de Sunday Times. De dieren danken die kwaliteiten aan hun flippers, die ze net zo gebruiken als de 'deltavleugels' van een straaljager.

          http://www.hln.be/hln/nl/2661/Bedreigde-Dieren/article/detail/899261/2009/06/21/Dolfijn-gebruikt-flippers-net-als-vleugels-van-straaljager.dhtml,

          's Avonds komen we een grote groep vinvissen tegen. Eén gaat even op zijn kant zwemmen en laat een flipper zien.

          http://mmi.tudelft.nl/~bart/natuur/spitsbergen/15juli.html

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          flipper 3.0

          afbeelding

          Source: Alexander Z.
          ( CC BY-SA 3.0 )

          rubber of plastic soort schoen met nagemaakte lange zwemvliezen daaraan, die gebruikt worden bij duiken en snorkelen of gewoon om hard mee te zwemmen; duikvin; zwemvin; zwemvlies

          Betekenisbetrekking


          metonymie
          Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een flipper…

          is een kledingstuk; is een voorwerp

              Algemene voorbeelden


              Bij Cape McClear zijn er mogelijkheden voor het huren van snorkels en flippers en worden ook duikcursussen gegeven.

              Meppeler Courant,

              De kinderen konden met bootjes varen, er was ook een heuse duiker, die nog even met zijn flippers naar mij zwaaide.

              http://www.hvbws.nl/,

              Delage draagt een wetsuit (een soort surfpak), een masker en speciaal ontworpen, extra grote flippers. Hij verwacht ongeveer drie maanden nodig te hebben om het Caraïbisch gebied te bereiken. Hij zwemt tien uur per dag. Iedere twee uur neemt hij een pauze van tien minuten, iedere week neemt hij een halve dag rust.

              NRC,

              Bij het wedstrijdzwemmen zijn er nog andere materialen die we gebruiken: • een plankje • handpeddels • flippers (zwemvliezen) • beenblok.

              http://www.google.nl/search?q=cache:4uoZc0Px-BwJ:www.lansingh.nl/Gele%2520boekje.pdf+beenblok=nl=lang_nl=UTF-8

              Maar het water was woest en er doen een aantal verhalen de ronde over Dusty's gauwdieverij van boogy boards, onderwatercamera's en losse flippers.

              http://www.janploeg.nl/dolfijnreis2003/030611.html,

              Flippers gevraagd / aangeboden [...]. Als je iets met flippers te doen hebt om de volgende redenen: [...]. Er is een flipper kapot gegaan (ze gaan nooit alle 2 tegelijk kapot) en je zoekt een bijpassende. Dan geef je dat aan de webmaster door met een e-mail, met vermelding van type flipper en maat.

              http://www.konaz1870.nl/wds/flippers/flippers.htm

              Woordfamilie


              Als deel van een afleiding


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              flipper 4.0

              afbeelding

              ( Publiek domein )

              (informeel; weinig gebruikt)

              tuimelaardolfijn zoals de beroemde tuimelaar Flipper uit de gelijknamige films en televisieseries uit de jaren '60
              Wordt soms in aansluiting bij de filmdolfijn Flipper met een hoofdletter geschreven.

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een flipper…

              is een dolfijn; is een zoogdier; is een dier

                  Wetenschappelijke naam: Tursiops truncatus

                  Rijk Animalia; Dieren
                  Stam Chordata; Chordadieren
                  Klasse Mammalia; Zoogdieren
                  Orde Cetacea; Walvissen
                  Familie Delphinidae; Dolfijnen
                  Geslacht Tursiops
                  Soort Tursiops truncatus

                  Algemene voorbeelden


                  Rupert en Irene waren na het incident een week naar Eilat in Israël gegaan, om, zwemmend tussen de dolfijnen, in helblauw zeewater, 'weer op dezelfde golflengte te komen' en nadat Irene Lilly had uitgenodigd om naar de video met de onderwatersessies te komen kijken was Lilly boos geworden. Geneeskrachtige Flippers konden haar niks schelen.

                  Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

                  Op de 3e dag zijn we met dolfijnen gaan zwemmen. We zaten in boot en voordat we een flipper hadden gezien kwam er een hele lading aan zeewater de boot binnen en inderdaad over onze (elektrische) spullen.

                  http://willemendanique.waarbenjij.nu/,

                  Vandaag hebben we een boottrip gemaakt door de Bay of Islands. Dus op het moment dat jullie allemaal zaten bij te komen van oud en nieuw, gingen wij op zoek naar Flipper. En binnen een uur was het raak: 5 dolfijnen. In het wild! Geweldig!

                  http://sjoerdkim.waarbenjij.nu/Reisverslag/?Nieuw+Zeeland/Van+Optimus+Prime+tot+Flipper/&subdomain=sjoerdkim&module=site&page=message&id=3260319,

                  Vrijdag zijn we naar het walvis- en dolfijnencentrum van NZ geweest, Kaikoura dus. We twijfelden wel wat we moesten doen, walvissen (staart/vin/blowhole/...) spotten of spetteren met flipper. Dat laatste is het geworden.

                  http://verste.punt.nl/?gr=787941,

                  Een week geleden [...] hebben we ons aangemeld voor een vaartochtje met de catamaran Seaborn II. Op zoek naar Flipper [...]. Soms moet er namelijk een flink eind uit de kust gevaren worden om de dolfijnen te ontmoeten. Op het dak stond een van de bemanningsleden met een verrekijker de horizon af te turen, op zoek naar flippertjes.

                  http://www.travelblog.org/Europe/Portugal/Madeira/Funchal/blog-580222.html

                  Woordfamilie


                  Als deel van een afleiding


                  Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                  flipper 4.1

                  afbeelding

                  Source: Schiebermütze
                  ( Publiek domein )

                  voorstelling van één of meer tuimelaardolfijnen; afbeelding van een dolfijn, bijvoorbeeld als tatoeage of op een speldje

                  Betekenisbetrekking


                  metonymie
                  Betrokken betekenissen 4.0 : 4.1

                  Semagram (extra betekenisinformatie)


                  Een flipper…

                  is een voorstelling

                      Algemene voorbeelden


                      Tegelijkertijd tilde ze haar lichtblauwe T-shirt op en trok het elastiek van haar witte onderbroekje opzij, zodat een volmaakt gevormde halve bil zichtbaar werd. Met daarop een vriendelijk ogend dolfijntje getatoeëerd, blauwgrijs en niet langer dan twee centimeter [...]. Ze keek over haar linkerschouder naar beneden tot ze haar flipper min of meer in het vizier had.

                      Het verkeerde keelgat, Diane Broeckhoven,

                      De belangrijkste hiërarchie aan boord wordt niet bepaald door de militaire rang, maar door opgebouwde ervaring met onderzeeboten. Wie helemaal is 'afgeoefend' krijgt zijn 'flipper' uitgereikt, twee metalen dolfijntjes die je hier en daar op de blauwe wollen truien ziet glimmen. Deze meritocratie aan boord geeft een ervaren matroos meer aanzien dan een net aangemonsterde officier. "Ruwe bonken zijn het", zegt Sayers. "Maar als je ze hun flipper uitreikt, worden het zùlke kleine ventjes."

                      NRC,