grond

aan de grond blijven

1. ( Gezegd van vliegtuigen e.d.)

   niet opstijgen

   Vliegtuigen met voedsel en medicijnen moesten aan de grond blijven.

   + Show 1 Example

aan de grond lopen

1. ( Gezegd van vaartuigen)

   vastlopen door ondiep vaarwater

   Om te vermijden dat schepen aan de grond lopen worden toegangswegen en havens continu opgemeten.

   + Show 1 Example

aan de grond zitten

1. in financiële problemen verkeren; geen geld meer hebben

   Synoniem: op zwart zaad zitten

   Zelfs indien een debiteur volledig aan de grond zit, is het niet uitgesloten dat zijn financiële situatie zich op termijn verbetert.

   + Show 1 Example

2. niet meer verder kunnen; terneergeslagen zijn

   "Ik kreeg de voorbije dagen een groep onder handen die mentaal aan de grond zat en geen greintje vertrouwen uitstraalde," tackelde Verkempinck niet direct fijntjes richting voorganger Tipuric.

   + Show 1 Example

(als) aan de grond genageld staan

1. onbeweeglijk blijven staan door ontzetting of verbazing; stomverbaasd zijn

   Alleen Jonas was getuige van het ongeval. Hij stond als aan de grond genageld, kon er niet toe komen om te helpen.

   Ik wil eruit, naar haar toe, maar sta aan de grond genageld.

   + Show 2 Examples

de begane grond

1. de benedenverdieping

   Synoniem: benedenverdieping

   Synoniem: gelijkvloers ( (vooral) in België)

   De kamers op de begane grond hebben beschadigde parketvloeren en de gangen zijn betegeld als zebrapaden.

   + Show 1 Example

de grond onder zijn voeten voelen wegzakken; de grond onder zijn voeten voelen wegzinken

1. zijn zekerheid verliezen; zijn houvast kwijtraken

   Toen we van de Duitse tennissers hadden verloren, hoorde ik Mart Smeets tegen coach Stanley Franker zeggen: "De wereld vergaat niet, het is maar een wedstrijdje." Het was alsof ik de grond onder mijn voeten voelde wegzakken. Vijftien uur zendtijd besteden aan één sportevenement, tevoren wekenlang de suggestie wekken dat deze gebeurtenis ons leven beslissend zal beïnvloeden - en dan opeens doen alsof het maar 'een wedstrijdje' is?

   Elke jurist voelt natuurlijk de grond onder zijn voeten wegzinken als hij niet meer uitsluitend beroep kan maken op het recht, en wel bij voorkeur op het geschreven recht.

   + Show 2 Examples

de grond wordt hem te heet onder zijn voeten

1. hij wil weg, omdat hij bang wordt

   Rogge gaf zichzelf afgelopen zaterdag bij de ambassade aan toen de grond hem te heet werd onder de voeten.

   + Show 1 Example

door de grond zakken (van schaamte); door de grond zinken (van schaamte)

1. Vormvariant: in de grond zakken (van schaamte) ( (vooral) in België)

   zo veel schaamte voelen dat men door de grond wil zakken

   Ze gaat op een stoel staan zingen en hij zakt door de grond van schaamte.

   Prachtige schilderstukken van grote oude meesters vielen van de muren alsof ze van schaamte in de grond wilden zakken.

   Door de grond zinken van schaamte, het was Van In al vaker overkomen, maar dit was het ergste dat hij ooit had meegemaakt.

   + Show 3 Examples

(geen) voet aan de grond krijgen

1. (geen) kans tot ontwikkeling krijgen; (geen) invloed krijgen

   Het liberalisme zou een volwaardig alternatief moeten bieden voor de conservatieve, autoritaire en katholieke cultuur. Het blijkt een moeizaam proces, dat in eerste instantie slechts op politiek niveau voet aan de grond krijgt. Op maatschappelijk en sociaal niveau blijft de onderdrukking van minderheden een bittere realiteit.

   Ook in de zuidelijke bergstreek kreeg het leger geen voet aan de grond.

   + Show 2 Examples

iemand onder de grond stoppen

1. ( informeel; schertsend)
   

   iemand begraven

   Na drie kwartier stond de kar stil. Geruime tijd gebeurde er niets. 'We zullen toch niet begraven worden?' mompelde Kork in de ene kist. 'Straks stoppen ze me onder de grond!' mompelde de dikke Balsam in de andere kist.

   + Show 1 Example

laag bij de grond

1. dichtbij de grond

   In vele steegjes ziet men nog, laag bij de grond, een deurtje.

   + Show 1 Example

2. niet verfijnd of verheven; plat; laag-bij-de-gronds

   Synoniem: laag-bij-de-gronds; plat

   Het is banaal, het is laag bij de grond. Met andere woorden: op haar niveau. Meer verfijnde, geestelijke middelen hebben gefaald.

   + Show 1 Example

met beide voeten op de grond blijven; met beide voeten op de grond staan; met twee voeten op de grond blijven; met twee voeten op de grond staan; met beide benen op de grond blijven; met beide benen op de grond staan; met twee benen op de grond blijven; met twee benen op de grond staan

1. in de realiteit leven en zich niet verliezen in fantasieën en dromen

   "Ik ben alleen zeker dat die wedstrijden me het best liggen. Maar er is een groot verschil tussen toptien of topvijf en winnen. Ik blijf met beide voeten op de grond. Blijven werken is de boodschap. Als je denkt dat het gebeurd is, gaat het wel vaker mis."

   Er zijn veelbelovende ontwikkelingen, maar …… we moeten natuurlijk wel met beide benen op de grond blijven staan.

   Hoogmoed is: willen heersen met je hoofd hoog in de wolken en denken dat jij heel wat bent en dat anderen weinig of niets voorstellen… De deemoedige staat met beide voeten op de grond. Hij aanvaardt de zonzijde en schaduwkanten van zijn leven.

   + Show 3 Examples

met de grond gelijkmaken

1. ( Met betrekking tot gebouwen e.d.)

   afbreken; slopen

   Achteraan, tegen het kleine straatje dat de grens vormt met het achterliggende Klein Seminarie, stonden vroeger bovendien nog twee kleine, vervallen arbeiderswoningen. Al deze bouwsels werden met de grond gelijk gemaakt. In plaats daarvan kwam er een eenvoudige, hoge tuinmuur met een brede, metalen schuifpoort, die is opgehangen aan een onzichtbare rail.

   + Show 1 Example

2. ( Met betrekking tot personen of hun gedachtegoed)

   sterk bekritiseren; naar beneden halen

   Cortés repliceert geduldig: dat zijn voorbeeld Antonio Gadés dat ook moest horen toen hij de flamenco van het café (tablao) naar het teater bracht. Dat de geniale Paco De Lucia ook een tijdlang met de grond werd gelijk gemaakt.

   Het heen en weer swingen tussen verschillende theorieën wordt wel eens aangewezen als de grote zwakte van Cultural Studies. Veel van wat uit die richting komt, wordt in eigen kringen bejubeld maar door specialisten met de grond gelijk gemaakt.

   + Show 2 Examples

onder de grond liggen

1. dood en begraven zijn

   Ik denk wel eens als ik me 's morgens sta te scheren en ik zie mezelf in de spiegel: Valk, jij had hier niet mogen staan. Je had onder de grond horen te liggen, bij die anderen.

   + Show 1 Example

te gronde gaan

1. ten onder gaan; tenietgaan; ondergaan

   De verzekeringsmaatschappijen gaan te gronde aan hun eigen manke beleid, gevoed door een gebrek aan inzicht in natuurlijke processen.

   Omdat hij zijn huwelijk te gronde zag gaan, verwekte hij een kind bij zijn vrouw.

   + Show 2 Examples

tegen de grond gaan

1. een val maken; vallen; ook: flauwvallen

   Synoniem: vallen; tegen de vlakte gaan

   Peter Van den Abeele ging tegen de grond op zijn fameuze schouder en stapte af.

   De man zonder kleren had net zijn kamer verlaten en mijn ogen dwaalden af naar de straat en het trottoir en het oude heertje met de orthopedische schoenen. Bij vijfendertig ging hij tegen de grond en bleef liggen.

   + Show 2 Examples

2. afgebroken worden; gesloopt worden

   Synoniem: tegen de vlakte gaan

   Over afbraak gesproken. Er zal de komende tijd nog meer tegen de grond gaan. De Synagogestraat zal worden doorgetrokken naar de Woldstraat. Aan het Meppelerdiep zal een insteekhaven worden gegraven, waarvoor vijf boerderijen zullen verdwijnen.

   + Show 1 Example

tegen de grond gooien; tegen de grond leggen

1. afbreken; slopen

   Vorig jaar gooide hij zijn stallen tegen de grond.

   Enkele dagen geleden is de overdekte marktplaats in ons dorp tegen de grond gelegd. Drie, vier dagen bot sloperswerk volstonden om het kunstwerk neer te halen.

   + Show 2 Examples

tot aan de grond toe afbranden

1. ( Met betrekking tot gebouwen)

   geheel afbranden; in vlammen opgaan

   De gereformeerde kerk in Joure is vannacht tot aan de grond toe afgebrand.

   + Show 1 Example

2. ( Met betrekking tot personen of hun gedachtegoed)

   zo sterk bekritiseren dat er niets van overblijft; geheel afkraken

   Moet je zo'n jongen dan tot de grond toe afbranden omdat hij laatste wordt?

   + Show 1 Example

van de grond gaan

1. geslachtsgemeenschap hebben

   Ik verkies mezelf als een dekhengst te zien. Dekhengst, dat woord staat me wel. Jammer genoeg sta ik op stal. Ik loop hier nu wel in de wei rond, en de wei maakt mij blij, maar ik ga niet van de grond. Ik vind niemand waar ik een stukje van mezelf in kwijt kan. Testosteron is een veeleisende minnares.

   + Show 1 Example

van de grond komen

1. op gang komen; aanvangen; goed beginnen te lopen

   Samenwerking begint hier en daar van de grond te komen.

   + Show 1 Example

van de grond krijgen; van de grond tillen

1. op gang krijgen; oprichten; beginnen

   Om het initiatief van de grond te krijgen is veel geld nodig.

   Noordhoek is nauw betrokken bij de plannen om een jongerenorganisatie van de grond te tillen.

   + Show 2 Examples

voet aan de grond zetten

1. landen met een vliegtuig en uit het vliegtuig stappen

   Om kwart voor tien ging de groep zaterdagmorgen de lucht in en 's avonds om half tien werd weer voet aan de grond gezet in Eelde.

   + Show 1 Example

2. aan land komen; aanbelanden

   De overeenkomst van Dublin, die stelt dat het Europese land waar de asielzoeker het eerst voet aan de grond heeft gezet of dat hem het visum heeft verstrekt, verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag, moet strikt worden toegepast.

   + Show 1 Example

3. ( sport en recreatie; fietssport)
   

   (even) van de fiets moeten stappen tijdens een rit

   Hijgend en puffend steekt hij me voorbij. Alhoewel, kun je een fietser-te-voet eigenlijk wel voorbijsteken? Een paar meter verder zet ook hij voet aan de grond.

   + Show 1 Example

als paddenstoelen uit de grond schieten, rijzen, e.d.

de eerste spade gaat de grond in

1. er wordt begonnen met de grondwerkzaamheden voor de bouw van iets

   De eerste spade ging april 1992 de grond in en op 18 januari 1995, exact zestig jaar na de opening van het "Museum of Art", opende het nieuwe SFMOMA de deuren.

   + Show 1 Example

de eerste spade in de grond steken

1. aan de grondwerken voor het bouwen van iets beginnen

   Tijdens dit feest werd de eerste spade in de grond gestoken voor een kinderspeelplek in de buurt waar de komende maanden nog verder aan gewerkt wordt.

   + Show 1 Example

de vorst zit in de grond

1. de bodem is hard door bevriezing

   De vorst zat in de grond en in de vijver.

   + Show 1 Example

iemand of iets in de grond boren; iemand of iets in de grond stampen; iemand of iets de grond in boren; iemand of iets de grond in stampen

1. iemand of iets afbreken, onderuithalen

   Zo hebben ze geprobeerd mij in de grond te boren. Geprobeerd. Want godverdomme, Paul Degryse, dat zullen ze niet gedaan krijgen. Niet meer. Die tijd is voorbij.

   Saids stelling is gemakkelijk in de grond te boren en dat is door niemand op meer effectieve wijze gedaan dan door de eminente islamoloog Bernard Lewis in zijn boek Islam and the West.

   Frans Adelaar, tegenwoordig mijn beste vriend, zei een keer dat ik alleen maar genoot als ik mensen de grond in boorde.

   In onze literatuur lijken de polemisten het monopolie op overdrijving te bezitten, want als het op leedvermaak aankomt zijn alle middelen geoorloofd: niets is ons te bar wanneer een ander ten aanschouwen van het publiek de grond in gestampt wordt.

   + Show 4 Examples

iets uit de grond stampen

1. ( Met betrekking tot een bedrijf, onderneming, organisatie e.d.)

   in korte tijd oprichten of tot bloei brengen

   Deze multinational uit de Verenigde Staten heeft in korte tijd in Europa een keten aan koffiebars uit de grond gestampt.

   + Show 1 Example

in volle grond; in de volle grond

1. direct in de aarde, dus niet in een pot of kuip of in een afgeschermde kas

   Synoniem: in de vollegrond; in vollegrond

   Na de ijsheiligen, midden mei, kan Lavender Storm zowel op een zonnige plek in de volle grond, als in potten of bloembakken worden uitgeplant.

   Bieslook [...]. Het is een winterharde vaste plant, die zowel in de volle grond als in potten goed gedijt.

   Gewone rabarber, van de volle grond, is een typische voorjaarsgroente. De 'geforceerde' variant wordt sinds een jaar of twintig geteeld onder glas en kenmerkt zicht door een dunnere, langere en ook fraaier rood gekleurde steel, waar alles om begonnen is.

   Er staan Agaven, Aloe's en tal van andere succulenten, die veel ruimte vragen, uitgeplant in volle grond. Dus niet met pot en al ingegraven maar werkelijk in volle grond.

   In de sierteelt laat het watergebrek zich eveneens voelen, zowel voor de boomkwekerijen in volle grond, als voor de containerteelt.

   Ananaskersen kan men op drie lokaties kweken: in de volle grond, in de hobbykas of in potten.

   + Show 6 Examples

stenen uit de grond vriezen

1. ( (vooral) in België)
   

   heel hard vriezen

   Het vriest stenen uit de grond, de armen sterven als vliegen van kou en ontbering.

   + Show 1 Example

uit de grond schieten

1. ( Gezegd van gewassen en gebouwen)

   snel omhoog gaan of groeien

   Dankzij bloembollen zien we dat het weer lente wordt: krokussen en narcissen schieten nu uit de grond.

   Maar ongemerkt was naast het houten schooltje een grauwe kolos uit de grond geschoten.

   + Show 2 Examples

van de koude grond

1. van de onbeschutte grond buiten, in tegenstelling tot de verwarmde grond in kassen.

   Van begin mei tot 24 juni zijn de witte asperges van de koude grond verkrijgbaar. Voor en na deze maanden komen ze uit de kas.

   + Show 1 Example

2. ( Gezegd van personen of hun kennis)

   niet veel betekenend; niet veel voorstellend

   Zo zitten mensen nu eenmaal in elkaar, zegt hij, ze zijn niet gebouwd op verandering, ze willen vastigheid, dag in dag uit. Tot de dood erop volgt voegt hij eraan toe, de enige zekerheid. Zulke conclusies trekt Bruce graag. Hij is een filosoof. Van de koude grond, zegt hij zelf. En dat kan kloppen.

   Ik geef toe: het is sociologie van de koude grond. Maar het neemt niet weg dat binnen de groeiende middenklasse de politieke eenvormigheid toeneemt.

   + Show 2 Examples

vaste grond

1. stevige bodem; ook: land dat iemand betreedt als hij uit het water komt

   De stroming zwiepte me rond en drukte me tegen de oever en mijn voeten raakten vaste grond.

   + Show 1 Example

vaste grond onder de voeten; vaste grond onder zijn voeten

1. ( Gezegd van zeelui)

   land

   Synoniem: land

   Sommigen werden bij het voelen van vaste grond onder hun voeten opnieuw misselijk en braakten hun laatste resten maaginhoud op de bruinrode straatstenen.

   + Show 1 Example

2. zekerheid; bestaanszekerheid

   Synoniem: bestaanszekerheid; zekerheid

   Gelukkig had ze geen aanleg voor gepieker. Maar het gevoel vaste grond onder de voeten te hebben verloren, moest ze de eerstvolgende jaren nog vaak verdrijven.

   + Show 1 Example

zure grond

1. grond met een hoge zuurgraad

   De Camellia sinensis heeft het hele jaar door veel regen nodig. Ook heeft zij zure grond (pH 5) nodig en een temperatuur die schommelt tussen de 15-20 °C.

   + Show 1 Example

gewijde grond

1. het kerkhof, waar de aarde gewijd is voor het begraven van de katholieken

   En zo, uit goede nabuurschap, of stilzwijgende goedkeuring van zijn zin voor moed en pathos, of gewoon uit nieuwsgierigheid om te zien of de katholieken hem wel in gewijde grond zouden begraven - er gingen immers geruchten dat zijn kerk dat misschien niet zou doen - kreeg Matti Bonner een grote begrafenis.

   + Show 1 Example

vaderlandse grond

1. geboortegrond; het vaderland

   Synoniem: geboortegrond

   De 22-jarige beroepsmilitair bij de geneeskundige dienst van het 13e infanteriebataljon van de Luchtmobile Brigade uit de Johan Willem Frisokazerne zette gistermiddag op Schiphol weer voet op vaderlandse grond.

   + Show 1 Example

de diepere grond(en) van iets

1. de dieper liggende, op het eerste gezicht onpeilbare, basis van iets

   Het sociaal-wetenschappelijk onderzoek is inmiddels voldoende gevorderd om niet alleen de zorgen en aspiraties van de mensen, maar ook de oorzaken en diepere gronden van die zorgen en aspiraties aan het licht te brengen.

   + Show 1 Example

een grond van waarheid

1. iets waars; een grondslag van waarheid

   Ik denk dat sprookjes heel vaak een grond van waarheid bevatten.

   + Show 1 Example

niet zonder grond

1. niet zonder reden; met reden

   Pfeiffers kritiek is wellicht niet zonder grond, maar we kunnen evenmin naast haar eigen zwakke prestatie kijken.

   + Show 1 Example

op grond van

1. op basis van

   Het hoofdstuk over de rol van een vertrouwensarts werd grondig herschreven en aangepast op grond van ervaringen van de laatste jaren.

   + Show 1 Example

ten grond(e) liggen aan iets

1. de basis zijn van iets; ten grondslag liggen aan iets

   De wederkerige werkzame verhouding tussen bestuur en inwoner bevorderen is geen utopisch denken en evenmin de instelling van een verklikkerswereldje. Het kan beide worden indien hieraan geen permanente evaluatie ten grond ligt.

   Condorcet breekt daarmee met een millennia-oude traditie die stelt dat de vrouwelijkheid in het gedrang komt als vrouwen gaan studeren, een opvatting die bijvoorbeeld ten gronde lag aan Molières Les femmes savantes.

   + Show 2 Examples

in de grond

1. in wezen; eigenlijk

   Synoniem: eigenlijk

   Gelukkig had ik het pleit nog enigszins in zijn voordeel kunnen beslechten. Maar had me dat moeite gekost en blablabla. Hij zwijmelde van dankbaarheid. De sukkel voelde zich zelfs opgelucht, want in de grond was hij een eerlijk mens.

   + Show 1 Example

ten gronde

1. ( recht en misdaad; (vooral) in België)
   

   door middel van een gewone rechtzaak (bodemprocedure) in tegenstelling tot een kortgeding

   In verbindingen als procedure ten gronde, uitspraak ten gronde.

   In een procedure ten gronde voor de arbeidsrechtbank wil hij schadevergoeding bekomen.

   + Show 1 Example

2. ( (vooral) in België)
   

   tot de kern van de zaak; grondig

   En is dat nu net niet hét kenmerk van sekten? Discussies ten gronde met andersdenkenden ontlopen en stellen dat hun visie de enige morele juiste is?

   + Show 1 Example

uit de grond van iemands hart