heelmeester


heelmeester 1.0

(archaïsch)

iemand die op grond van een academische graad bevoegd is de geneeskunde te beoefenen; geneesheer; dokter; arts
Ook wel in ironisch gebruik.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een heelmeester…

is een persoon

      Hoofdsemagram: dokter


      Algemene voorbeelden


      Het gedicht uit 1524 schetst de somatische klachten en martelende pijnen die door de afwijzende geliefde teweeg worden gebracht. 'Nooit heeft een geleerde iets gelijkaardigs beschreven gevonden', stelt de verdrietige. 'Geen enkele heelmeester wist een medicijn voor me. Een bitterder lot valt niet te bedenken; geen zwaardere, niet af te leggen last!'

      NRC,

      'Deed het pijn, meneer? Overleed u in gruwelijke krampen terwijl de groene gal uit uw mond spoot?' 'Niet dat ik me kan herinneren,' antwoordde Bauer stijfjes. De heelmeester knikte. 'Een typisch geval van postmortale verdringing. Ik moet er te zijner tijd eens een traktaatje aan wijden.'

      http://www.babel-sf.nl/html/hans_d_ancy_verhaal.html,

      De heelmeester liet zijn luisterhoorn zakken en keek Bauer ietwat verwijtend aan. 'Wat komt u hier doen? U bent dood, meneer! Minstens zes dagen en het is vrij nutteloos om dan nog bij een heelmeester aan te kloppen.'

      http://www.babel-sf.nl/html/hans_d_ancy_verhaal.html,

      'De tijd heelt alle wonden.' Het drong pas veel later tot hem door dat ze daarmee misschien niet alleen zijn arm had bedoeld, dat ze heimelijk ook haar eigen heelmeester had gespeeld, of dat haar wond nog maar zo kort geheeld was dat de herinnering eraan, aan wat het ook was, en aan die wonderbaarlijke genezing door de tijd, nog vers in haar geheugen lag.

      Het tijgerspoor, Julia Leigh,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • bekwame heelmeesters
      • een knappe heelmeester
      • een zeventiende-eeuwse heelmeester

      Vlak bij ons woonden twee artsen. Dokter Thiadens en dokter Jonker. De een in de Ripperdastraat, de ander in de Emmastraat. De achtertuinen van beide geneesheren raakten elkaar. De een was tegen de Duitsers, de ander voor de Duitsers. Beiden werden door de buurt gerespecteerd, daar het bekwame heelmeesters waren die, dag en nacht, voor iedereen klaarstonden.

      De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

      Met lood in de schoenen brengt u de recepten bij een apotheker en kijk - na een dag of wat knapt u inderdaad op! Ik hoop dat u de juiste conclusie uit deze belevenis zult trekken, want dat is de bedoeling van uw arts geweest: u mag van geluk spreken dat u bij een zo knappe heelmeester terechtgekomen bent.

      Boze brieven van Bijkaart, W.F. Hermans,

      De geselecteerde figuren vulden elkaar in de computer van Wolzak naadloos aan en konden desgewenst worden aangepast. Zo moest apostel Paulus zijn bontjas verruilen voor de kleding van een 17-eeuwse heelmeester en kreeg een figuur uit Rembrandts Anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp (1632) een nieuwe kraag omdat zijn eigen exemplaar inmiddels al twintig jaar uit de mode was geraakt.

      NRC

      Spreekwoorden


      heelmeester 1.1

      (archaïsch)

      iemand die als het ware als een geneesheer optreedt; iemand die geneest; iemand met genezende gaven; ook: iemand die problemen oplost; saneerder

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een heelmeester…

      is een persoon

      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is in staat problemen op te lossen
      • [Activiteit of handeling] lost problemen op

        Algemene voorbeelden


        Midden jaren tachtig onderbrak Kloster zijn van 1961 stammende Philips-carrière voor twee jaar om de rederij uit de problemen te halen. Inmiddels heeft het bedrijf, vooral actief op de Caraïbische cruisemarkt, opnieuw behoefte aan een heelmeester.

        NRC,

        Vooral de gulle subsidies op meel zijn de internationale economische heelmeesters een doorn in het oog.

        NRC,

        Vaste verbindingen


        de heelmeester van zielen

        Woordfamilie


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        heelmeester 1.2

        (archaïsch)

        iets wat een genezende werking heeft; iets wat geneest
        In het citaat in de combinatie een sterke heelmeester.

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een heelmeester…

        is een zaak

        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een genezende werking

          Algemene voorbeelden


          De capsaïcinezalf zorgde voor de helft minder pijn, de placebozalf voor zeventien procent minder pijn (hoop is een sterke heelmeester).

          De Standaard,

          Combinatiemogelijkheden


          voorafgegaan door als


          ( Gezegd van de tijd. Vergelijk ook het spreekwoord De tijd heelt alle wonden.)
          • als heelmeester fungeren

          Somber, lusteloos, verdrietig en teneergeslagen omdat het even niet meezit. Meestal zijn deze gevoelens van voorbijgaande aard. Maar houden ze langer aan en fungeert de tijd niet langer als heelmeester, dan is er waarschijnlijk sprake van een lichte depressie.

          http://www.gezondheidsnet.nl/