kist


kist 1.0

vierkante of rechthoekige bak, vaak met een deksel en soms met een slot, die gemaakt is van stevig materiaal zoals hout of metaal en die gebruikt wordt om er iets in te bewaren of te vervoeren; stevige opbergbak

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kist…

is een bak; is een voorwerp

  • [Vorm] is vierkant of rechthoekig
  • [Deel] heeft vaak een deksel en soms een slot
  • [Materiaal] is gewoonlijk gemaakt van hout, vaak van ruwe houten planken, of metaal
  • [Functie] wordt gebruikt om iets in te bewaren of te vervoeren
  • [Stoffelijke eigenschap algemeen] is stevig

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • staan

Voor de deur op de grond stond een enorme houten kist.

De dag van de jas, Nelleke Zandwijk,

als object bij een werkwoord


  • de, een kist openbreken
  • de, een kist openen
  • de, een kist openmaken
  • de, een kist sluiten
  • de kisten dichtspijkeren
  • de kisten doorzoeken

Nu stond er onder het bed van die vriend een groene ijzeren kist [...]. Daarin vermoedde ze haar brieven. Om zijn liefde en moed te bewijzen wilde een nieuwe minnaar ze wel voor haar stelen. Op een dag toen de gelegenheid gunstig was, sloop hij naar binnen, brak de kist open, maar er werden geen brieven gevonden.

De biograaf, Willem Brakman,

Dan opende en sloot ik eigenhandig de kist met de grote decoratieve sleutel, die moeilijk ronddraaide in het stroefgeworden slot.

Sleuteloog, Hella S. Haasse,

Over elke kist die wordt opengemaakt, buigen zich twee, drie, soms wel vier mensen in gespannen houding, duidelijk nieuwsgierig naar de onbetaalbare schat die de inhoud straks zal prijsgeven.

NRC,

Toen hij het bericht van zijn benoeming ontving, was de verhuizer al bezig de kisten dicht te spijkeren.

Voel maar, Jan Brokken,

Ik doorzocht even snel de kisten die ernaast tegen de muur stonden.

Crisis four, Andy McNab,

  • de kisten in iets laden
  • de kist neerzetten
  • de kist op de grond zetten
  • de kist verslepen
  • kisten sjouwen
  • kisten stapelen

De kisten worden in de aanhanger geladen, en dan begint de reis met een rit naar de Eemshaven.

http://www.zeehondencreche.nl/dutch/index.htm

Hij bukte zich, tilde met een hoofd dat rood werd van inspanning de kist wijn op [...]. 'Zal ik maar beginnen met de kist weer neer te zetten?' vroeg hij aan Pastoors toen het applaus bedaard was.

Het Bureau. Dl. 6: Afgang, J.J. Voskuil,

Geamuseerd zette hij de kist op de grond, bekeek het slot van de binnendeur, trok aan de deurknop, deed vervolgens hetzelfde met de buitendeur, stelde vast dat hij er zonder sleutels niet meer uitkwam en zette zich op zijn kist om na te denken.

Het Bureau. Dl. 6: Afgang, J.J. Voskuil,

Ze probeerde de kist te verslepen, maar het schuurde over de houten vloer en ze stopte ermee.

Het damesorkest en andere stadsverhalen, Herman Pieter de Boer,

Mogen we vanmiddag een uurtje met een van jullie karretjes rijden, anders moeten we onze kisten sjouwen?

NRC,

Kulisiewicz zette zijn huwelijk op het spel, reisde naar het buitenland om gewezen gevangenen te interviewen en stapelde kisten vol documentatie in zijn huis in Krakau.

De Standaard,

met adjectief ervoor


  • de, een grote kist
  • de, een lege kist
  • de, een oude kist
  • de, een zware kist
  • luchtwaardige kisten
  • zeewaardige kisten

De fraai bedrukte papieren verdwijnen meestal in een grote kist, genoemd Central Resumé Management, om nooit meer te worden gelezen.

NRC,

In de boot werd een lege kist en tevens een natte palingfuik aangetroffen, die ze nog hadden willen gebruiken.

Meppeler Courant,

Het vergeelde boekje dat ik bij mijn moeder op zolder uit een oude kist heb opgediept.

Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

Manus Oranje kwam aangewaggeld. De zware kist op zijn rug.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Luchtzendingen: Deur tot deur. Verpakking voor luchttransport. Laden in luchtwaardige kisten. Douaneformaliteiten

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9916671/nederlands/ teksten/volledigetekst.doc

Overzeese verhuizingen: Deur tot deur. Maritieme verpakking. Laden van zeecontainers of zeewaardige kisten.

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9916671/nederlands/ teksten/volledigetekst.doc

  • een afsluitbare kist
  • een open kist

Al onze aluminium kisten met deksel zijn makkelijk en snel af te sluiten met de voorgemonteerde spansluitingen, ook wel snelsluitingen genoemd. Op elke afsluitbare kist zijn aan de voorkant twee grote en stevige spansluitingen gemonteerd.

http://www.aluminium-kisten.nl/blog/afsluitbare-aluminium-kisten/,

Daarna keerde hij terug, dronk, stak een sigaret op, zoog, blies rook uit over zijn platencollectie die in een open kist naast de stereo stond en liet onder twee ter plekke wandelende vingers hoes na hoes aan zijn blik passeren.

Wees maar niet bang, Christophe Vekeman,

  • de, een dennenhouten kist
  • de, een ijzeren kist
  • de, een stalen kist
  • aluminium kisten
  • houten kisten
  • plastic kisten

Toen vonden ze wat in de fantasie van elke duiker leeft: een schatkist. De een meter lange dennenhouten kist vertoonde nog steeds de sporen van het linnen en het touw die er eens omheen waren gewikkeld. Zij schudden ongelovig het hoofd toen zij het deksel openmaakten. In de kist bevonden zich tweeduizend Spaanse dubloenen en precies tweeduizend gouden dukaten, gemunt in Holland en alle met de datum 1729.

http://www.duiken.nl/

Een wandeling door de gebouwen van het EP in Brussel op de vrijdagavond voor de verhuizing maakt dan ook een wat potsierlijke indruk: voor elke deur van elk Europarlementslid staat een ijzeren kist, met daarin de documenten die hij nodig heeft voor Straatsburg.

De Standaard,

De stalen kist met atoomafval uit de Franse opwerkingsfabriek La Hague wordt vandaag in Gorleben verwacht.

De Standaard,

Aluminium kisten [...] die waren beplakt met zo te zien oude en gescheurde 'Breekbaar'-stickers en plakband.

Crisis four, Andy McNab,

De houten kisten waarin ze worden bewaard, staan als een muur opeengestapeld, achter in de sportzaal.

Werk, Josse De Pauw,

Bovendien heeft golfkarton, dat gebruikt wordt voor 80 procent van alle transportverpakkingen, een belangrijke beschermende functie voor veel producten. Ook dat beperkt de hoeveelheid afval. Door dat alles is golfkarton wat betreft het transport veel voordeliger dan plastic kisten, die weliswaar meerdere malen te gebruiken te zijn maar ook naar een wasserij moeten om te worden schoongemaakt.

BN/De Stem,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een geklimatiseerde kist
  • vermolmde kisten

In geklimatiseerde kisten arriveerden 245 werken uit prestigieuze buitenlandse musea en tal van particuliere collecties.

De Standaard,

Uit vermolmde kisten dolven ze gestolen goudstaven op, ze redden dochters van zakenlieden uit een verlaten vissershuisje en hadden doorgaans een hondje, Soda genaamd, Tarzan kon ook, dat steevast zichzelf en zijn baasjes in de penarie kefte.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

  • een verzegelde kist
  • volgepropte kisten

Omdat het geld moest worden ingeladen voor verder vervoer naar Moskou werden de vier zakken ieder afzonderlijk verzegeld overgeladen in een verzegelde kist, die onder begeleiding van een bewaker werd overgebracht naar het bagagedepot bij terminal 4.

De Standaard,

Het leek me de plek waar alle versleten familiebezittingen werden bewaard, de dingen die niemand meer wilde, maar die ook niet zomaar konden worden weggegooid. Er stonden hutkoffers op de vloer en volgepropte kisten.

Bezeten van mij, Nicci French,

met voorzetselgroep


  • een kist met boeken
  • een kist met gerookt varkensvlees
  • een kist met tachtig liter whisky
  • een kist met champagne
  • een kist met sherry
  • een kist met bier en rode wijn
  • kisten met appels
  • kisten met twaalf flessen

Er is een kist met boeken van de YMCA aangekomen met uitsluitend boeken in het Engels.

NRC,

Boven staat een grote dennehouten kist met gerookt varkensvlees. Lappen gepekeld spek hangen aan het plafond.

NRC,

In 1994 borgen zij het stoomschip Freja dat in 1896 in het Fryken-meer verging [...]. De belangrijkste vondst gebeurde in de kapiteinskajuit. Daar trof men een kist met tachtig liter whisky, champagne, sherry, bier en rode wijn aan. De voorraad voor de elfkoppige bemanning van het schip.

De Standaard,

Ze hadden weinig oog voor de kisten met appels, peren, pruimen en perziken, alles eerste kwaliteit en redelijk geprijsd, die Aart die ochtend naar buiten had gesjouwd.

De hangende man, Koos van Zomeren,

Colruyt heeft als een van de grootste opkopers van Bordeauxwijnen recht op niet meer dan een vijftal kisten met twaalf flessen.

De Standaard,

  • per kist van 5 kilo
  • kisten van 40 kilo vis]

Ter vergelijking: de gemiddelde kostprijs in Nederland bedraagt ca 10 gulden per kist van 5 kilo.

NRC,

Per dag kunnen op Urk 20.000 kisten van 40 kilo vis worden verwerkt.

De Standaard,

  • een kist van een kubieke meter inhoud

Gewoon midden in de schuur een kist van ongeveer een kubieke meter inhoud met een houten deksel en een ronde uitsparing daar weer in.

Scouting; Kriep; Roodmerk; Mexico; Jozef; Het oog, Peter van Zeeland,

in voorzetselgroep


  • iets in een kist bewaren
  • iets in een kist verpakken
  • iets in een kist vervoeren
  • iets in kisten aanvoeren
  • iets in kisten doen

Tijdens dergelijke rustperiode wordt het wandtapijt bewaard in een speciaal daarvoor gemaakte kist.

http://www.oudenaarde.be/oudenaarde/content_2_1_11.html

Meestal kan er 50 kg thee in een kist worden verpakt.

http://www.koffiethee.nl/thee/htm/index.asp

De koffers worden in een aparte kist in het laadruim vervoerd.

Trouw,

Manden met brood, echt wít brood, in plaats van de zwarte roggebroden die dagelijks met paard en wagen in kisten werd aangevoerd.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Bij oom Piet die groenteboer was, werd alles dadelijk in kisten gedaan en op de kar geladen en mijn vader beurde wat geld voor zijn groente die, zoals hij zelf terecht beweerde, van 'exportkwaliteit' was.

Ongewenste zeereis, Maarten 't Hart,

  • in een kist graaien
  • in een kist grabbelen

Hij graaide in de kist en haalde het ene juweel na het andere naar boven.

Minnares van de duivel, Naima el Bezaz,

Hij knielde voor de kist, waarop enkele tijdschriften lagen. Met een strijkgebaar van zijn onderarm veegde hij ze weg, opende het deksel en begon in de kist te grabbelen. Eruit haalde hij nog wat tijdschriften, verfrommelde kleren en een platte doos.

Arend, Stefan Brijs,

  • iets uit de kist halen

Uit de kist halen ze een schop, een geplastificeerd touw met rode vlotters, en vier roestige blikken die ze met nat zand vullen.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

  • het deksel van de kist
  • het slot van de kist

Er zit geen systeem op om het deksel van de kist open te houden wat nogal gevaarlijk kan zijn voor de vingers.

http://www.bouwinfo.be/forum/inrichting/wand_en_plafond/225790-systeem_om_houten_kist_open_te_houden,

De landloper die hen was gevolgd opent het slot van de kist echter en zorgt er zodoende voor dat de spoken die zich erin bevonden kunnen ontsnappen.

http://suskeenwiske.ophetwww.net/albums/4kl/070.php

met substantief ervoor


  • stapels kisten

Ik rook zweet en tabakslucht als de tuindersknechts met hun stapels kisten langs mij de hal binnengingen.

De meidenziekte, Tom Pauka,

met substantief erachter


  • een kist boeken
  • een kist wapens
  • een kist vis
  • een kist wijn
  • kisten geld
  • kisten munitie
  • kisten thee

We hadden ons over zee een hele kist boeken laten nasturen: voor mij veel Lichtenberg, Canetti, Schopenhauer, maar voor mijn vrouw vooral Fontane.

De Standaard,

Hier nog een zak geld en daar een kist wapens!

Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

Per aangeleverde kist vis, ontvangt elke schipper anderhalve gulden, dit ter compensatie van de minder goede locatie - op een afstand van de Noordzee.

De Standaard,

Ik heb al eens een kist wijn gehad, aan het eind van de periode waarin ik Balk verving.

Het Bureau. Dl. 6: Afgang, J.J. Voskuil,

Slepen met kisten geld was het privilege van ridders en struikrovers.

de Volkskrant,

Twee Unimog-legervrachtwagens werden volgestouwd met kisten Russische munitie.

De Standaard,

Het hele schip zal weer geuren naar de houten kisten thee.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

met adjectief erachter


  • een kist vol goud
  • een kist vol oude kleren
  • een kist vol planten
  • kisten vol kleren

Zeker hadden ze daarna nog het bewind van koning Zog meegemaakt, tot hij aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog met een kist vol goud op de vlucht sloeg.

Zij kwamen uit het Oosten, Chris De Stoop,

Ik speelde vaak op zolder, waar een kist vol oude kleren stond.

De passievrucht, Karel Glastra van Loon,

Een man, kist vol planten dragend, klopt op het raam.

Het pistool van de rekening, Jan Willem Holsbergen,

Zoals op alle zolders stonden er ook op de schoolzolder kisten vol kleren, die vroeger gediend hadden bij processies of stoeten.

De lange geboorte, Lut Ureel,

met ander, nevengeschikt substantief


  • kisten en kratten
  • kisten, vaten, bussen
  • dozen en kisten
  • dozen, kisten en containers
  • dozen, mappen en kisten
  • kasten en kisten en mappen en dozen
  • korven en kisten
  • kratten en kisten
  • vaten en kisten
  • zakken, kisten en koffers

Kale lichtperen verlichtten het donkere lokaal, kisten en kratten stonden achter wanden van gaas.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Het was er vuil en alles glom er van vet en olie, er heerste een chaos van kisten, vaten, bussen en ordeloos gereedschap, de ramen waren gebroken en al jarenlang niet meer gepoetst.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

We droegen dozen en kisten aan, het zweet stond op mijn voorhoofd, zo zwaar was de lading.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Ons gediplomeerd en ervaren personeel verpakt al uw persoonlijke bezittingen in dozen, kisten en containers.

http://www.waaijenberg.nl/

Ik liep van de ene ruimte de andere in en zag overal dozen, mappen en kisten.

Het geheim van Eberwein, Boudewijn Büch,

Haar lege huis. Lege tafels, lege kamers. Alles weggeborgen in kasten en kisten en mappen en dozen.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

In deze baai joegen de kandidaat-inwijdelingen hun biggen op. Eerst werden die samen met hen schoongewassen alvorens aan de godin Demeter te worden geofferd en opgepeuzeld. Kortom, een gezellige picknick met religieuze meerwaarde. Met korven en kisten, waarin onder meer fallische symbolen, trok de stoet verder.

In liefdes naam, Greta Seghers,

Complete houten kratten en kisten werden in de duisternis van het diepe water zichtbaar.

http://www.duiken.nl/

Vrachtwagens rijden af en aan en laden vaten en kisten uit.

Het onvermogen, Giovanni Peirs,

Op een dag ging de voordeur open en met een loei buitenlucht trad een gigantische vreemdeling het vrouwenhuis binnen, een reus met een rode snor, een bulderende stem, en de geur van tabak, rum en teer; en achter hem kwamen twee kruiers die zakken, kisten en koffers droegen.

De dronken kanarie, Jan Gerhard Toonder,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kist 2.0

hecht geconstrueerde, veelal houten koffer met een vaak gewelfd, op scharnieren draaiend deksel, een slot en handvatten, waarin iemand destijds zijn reisbenodigdheden bewaarde tijdens verre verplaatsingen; grote reiskoffer

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kist…

is een bak; is een gebruiksvoorwerp; is een voorwerp

  • [Afmeting] heeft doorgaans een aanzienlijk volume
  • [Uiterlijk] heeft vaak een gewelfd kofferdeksel
  • [Vorm] is rechthoekig
  • [Deel] heeft een op scharnieren draaiend deksel, een slot en handvatten om te dragen
  • [Materiaal] is gewoonlijk gemaakt van hout
  • [Functie] werd gebruikt om reisbenodigdheden in te bewaren of te vervoeren
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is stevig

Algemene voorbeelden


De kist van de zeeman was gevuld met een stel extra kleren (een jas, een of twee broeken, een aantal hemden en onderbroeken, een slaapmuts en soms een paar schoenen). Verder stopte de zeeman in zijn kist een tabaksdoos, pijpen en een tondeldoos om vuur te maken, een stuk zeep, een spiegeltje en enkele kammen, een bord, messen, lepels, een kan en een kroes, alles met zijn initialen gemerkt, en enig naaigerei. Diegenen die konden lezen en schrijven namen papier en inkt mee, een bijbel of navigatiehandboek.

http://www.zeeuwsarchief.nl/zeeuwse-verhalen/het-leven-aan-boord-van-een-voc-schip/,

De rest moest men zelf meenemen, net als beddegoed en keukengerei. Liefst in een goed afsluitbare kist want er werd aardig wat gestolen aan boord.

De Standaard,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kist 3.0

stuk huisraad in de vorm van een hecht geconstrueerde, soms mooi bewerkte bak met deksel en slot, dat destijds diende voor de berging van huishoudelijke goederen en de veilige bewaring van kostbare zaken; opbergmeubel

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kist…

is een meubel; is een voorwerp

  • [Vorm] is rechthoekig
  • [Deel] heeft een op scharnieren draaiend deksel, een slot en vaak handvatten om te dragen
  • [Functie] dient om huishoudelijke goederen in op te bergen en kostbare zaken veilig te bewaren
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is stevig en is bij luxere exemplaren mooi bewerkt en vaak voorzien van metaalbeslag

Algemene voorbeelden


Spanje is wellicht het land geweest waar kisten het langst en ook het meest algemeen in gebruik zijn gebleven, bijvoorbeeld als bergmeubel voor kleding, maar ook voor alle mogelijke andere zaken. Dit is opmerkelijk, aangezien al in de zestiende eeuw de hang- en ladenkast haar intrede deed in geheel West Europa. Op het Iberisch schiereiland bleef men echter trouw aan de kist, uit overwegingen van traditie of op grond van het feit dat zij als opbergmeubel voldeed. Er zijn dan ook in de zeventiende eeuw en ook daarna nog veel kisten gemaakt. In een huis van enige omvang stonden vaak wel dertig kisten.

http://www.xs4all.nl/~matthieu/page5.htm

Later, maakten zij die aan land bleven voor deze kisten een paar poten, en voor groter gemak maakten zij de poten hoger en gaven de kist laden en deuren met een sleutel, om zo de kist te vermaken tot een linnen kabinet. De kist hield vaak zijn grove koperen hangsels, maar volledige overblijfselen hiervan zullen we nu niet meer aantreffen. Langzaam, tegen deze achtergrond rond het midden van de 19e eeuw, werden deze kisten steeds gedecoreerder met verschillende koperen versieringen om de verbindingsstukken te verbergen, hengsels en sloten van zwaar koper. Inspectie van historische prenten geven ook de beeltenis van deze Nederlandse kist, gebruikt als een lage tafel of als een stoel, als ook voor het bergen van voorraden linnengoed. In de huidige tijd is de variëteit in toepassing van de originele kist legioen. Er is veel voor te zeggen om aan te nemen dat de Nederlandse kist de voorloper is geweest van de ladenkast.

http://www.korvermeubelen.nl/index2.htm

De rijke weldoener zat bij het vuur, naast hem stond een grote kist. Hij gaf de bediende opdracht de kist te openen. De inhoud was grandioos. Dikke wollen jassen, schone kousen, schoenen, hemden, etenswaren, een grote buidel geld en nog vele andere zaken. Alles werd op de grond uitgestald, zodat het binnen het bereik van de arme man kwam.

Keefman, Jan Arends,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een ebbenhouten kist

Sinds Taco's dood, nu bijna zeventien jaar geleden, heb ik niet meer het deksel opgetild van de ebbenhouten kist met koperbeslag waarin ik bewaar wat ik nog altijd 'Indië' noem. Ooit ben ik van plan geweest die brieven, documenten en foto's te vernietigen. Nu kunnen ze van pas komen. Maar ik ben de sleutel kwijt. Het is er een met een opvallend afwijkende vorm. De 'baard', die in het ingewikkelde antieke slot van de kist past, bestaat uit een serie ongewoon grillige tandjes, en het 'oog' is een verguld opengewerkt ovaal.

Sleuteloog, Hella S. Haasse,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kist 4.0

doosvormige verpakking van dun, licht hout waarin sigaren in de handel worden gebracht of worden bewaard; houten sigarendoos

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kist…

is een verpakking

  • [Afmeting] heeft het volume van een hoeveelheid sigaren
  • [Vorm] heeft de vorm van een doos en is meestal rechthoekig
  • [Materiaal] is gemaakt van licht hout dat door spijkertjes en/of lijm wordt bijeengehouden
  • [Functie] dient om sigaren in te bewaren
  • [Werking of functionering] weert luchtvochtigheid en behoudt het aroma

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een gelakte kist

Een goede (en mooie) manier om uw sigaren te bewaren is de humidor, een veelal schitterende gelakte houten kist met luchtvochtigheidsysteem.

http://www.delicatessenhuis.nl/

met substantief erachter


  • een kist sigaren

Ik zie peren, mandarijntjes en appels in een porseleinen fruitschaal op het nachtkastje. Ook een fles jenever en een kist sigaren.

Volgend jaar in Berchem, Leo Pleysier,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kist 5.0

koffer met handvat waarin men een muziekinstrument opbergt na het musiceren; draagkoffer voor een muziekinstrument

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kist…

is een draagkoffer; is een gebruiksvoorwerp; is een voorwerp

  • [Vorm] heeft de vorm van het muziekinstrument waarvoor deze is gemaakt
  • [Deel] heeft een handvat om te dragen
  • [Functie] dient om een muziekinstrument na het musiceren in op te bergen

    Algemene voorbeelden


    'Zeg Peter, wil je niet ophouden met dat gejengel midden in de nacht?' vraagt zijn buurman achter de deur. 'En wat was dat een halfuur geleden voor lawaai?' Peter antwoordt niet en smijt zijn viool weer in de kist. Nee, het is duidelijk dat hij ook nooit een componist zal worden!

    De steen der wijzen, J.M.A. Biesheuvel,

    De violen zijn in hun kisten gelegd door de muzikanten die daarna het pad naar beneden zijn gelopen, nog neuriënd, alsof ze met de strijkstok over hun strakgespannen stembanden bleven gaan om maar muziek te horen.

    Labyrint, Fleur Bourgonje,

    Na een tijd niet gespeeld te hebben haalde ik mijn strijkstok uit de kist. Bij het opspannen brak een groot deel van de haren. Kan dat zomaar? Ja. De haren worden na verloop van tijd aangevreten door een mijt die (strijkstok)haren bovenaan de menukaart heeft staan. Met name in het donker is dit beestje actief. Wie regelmatig speelt, althans de koffer opent zal geen last ondervinden, maar wie langere tijd niet speelt kan het beste de stok(ken) niet in de kist laten.

    http://www.bbviolins.nl/

    Hij had zijn saxofoon bij, maar de kist bleef plagerig ongeopend op het podium liggen.

    De Standaard,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • de kisten dichtklappen

    Over zijn schouder ziet Alma hoe de muzikanten hun instrumenten inpakken. De altiste poetst haar viool schoon met een stofdoek. De cellist duwt de punt van zijn instrument naar binnen. Ze ontspannen hun strijkstokken en klappen de kisten dicht.

    Het meesterstuk, Anna Enquist,

    met adjectief ervoor


    • een witte kist

    Op welke cello speelt u die muziek? "Op mijn Scarampella. Kijk" en terwijl hij een witte kist opent en er een donkerhouten instrument uithaalt: "Tijdens een concertreis in de Verenigde Staten in de zomer van 1995 bood een dealer me in Portland een cello aan van een collectioneur uit Boston."

    De Standaard,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • stok en kist

    De aanschafprijs voor een viool bedraagt ± € 432,00 (inclusief stok en kist).

    http://www.ckvu.nl/index_bestanden/Page574.htm

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kist 6.0

    kist waarin men een stoffelijk overschot legt om dit te begraven of te cremeren; lijkkist

    Betekenisbetrekking


    specialisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 6.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een kist…

    is een bak; is een gebruiksvoorwerp; is een voorwerp

    • [Afmeting] heeft een lengte en breedte in functie van de lichaamsgrootte van de overledene
    • [Deel] heeft een deksel
    • [Materiaal] is vaak van hout of ander vergankelijk of brandbaar materiaal
    • [Functie] dient om iemand in te begraven of in te cremeren
    • [Behandeling of bewerking] wordt neergelaten in een grafkuil, bijgezet in een grafmonument of in de crematieoven verbrand
    • [Stoffelijke inhoud] bevat het stoffelijk overschot van een persoon

    Algemene voorbeelden


    In de graven werden delen van menselijke mummies teruggevonden en stukjes bladgoud van de kisten waarin de lichamen bewaard werden.

    De Standaard,

    Combinatiemogelijkheden


    als subject bij een werkwoord


    • in het graf dalen

    Emotioneel gezien is het een groot verschil of de kist achter blijft onder de overkapping of dat de nabestaanden de kist naar het graf brengen en er bij blijven als de kist in het graf daalt.

    http://www.fiddelaers.nl/welkom.html

    als object bij een werkwoord


    • de kist dragen
    • de kist in het graf laten
    • de kist in de aarde neerlaten
    • de kist op een baar zetten

    Nabestaanden vragen of ze de kist mogen dragen.

    NRC,

    Hevig geschrokken werd de kist snel in het graf gelaten en vertrok de familie snel zonder echt afscheid te kunnen nemen van de overledene.

    http://www.generali.nl/grotekerk/

    Ze stond ineens naast hem met een bos bloemen in haar hand, toen de kist in de aarde werd neergelaten.

    Het staande kwartier, Daphne Buter,

    Aan de noordkant, in een kapel, werd de kist op een baar gezet.

    http://www.angelfire.com/music5/wamozart/begrafenis.html,

    met adjectief ervoor


    • de, een gesloten kist
    • de, een open kist

    De prins lag in een gesloten kist in de rouwkamer van Noordeinde, het werkpaleis van koningin Beatrix in Den Haag.

    http://www.omroep.nl/nos/specials/prins_claus/index_5.html?paginas/condoleance.html~output

    Een 85-jarige vrouw in een open kist wordt door haar in goudkleurige gewaden gestoken zoons naar haar laatste rustplaats gedragen.

    NRC,

    • de, een ongelakte kist
    • de, een witte kist

    De eco-grafkist is de laaste tijd steeds meer gevraagd. Een eerlijke ongelakte kist van populieren- of naaldhout.

    http://www.uitvaartkist-online.nl/gratis-bezorging/handige-info/wat-kost-een-grafkist/,

    Hijzelf had haar bij binnenkomst in de aula, voor iedereen uit, langzaam langs de witte kist gereden.

    Enkele reis moeder, Bram Vermeulen,

    • de, een, haar blankhouten kist
    • de, een, haar glazen kist
    • de, een, haar loden kist
    • de, een, haar mahoniehouten kist
    • eenvoudige kisten

    Ze staat achter het katheder, naast de blankhouten kist omringd door kaarsen.

    De tweede geschiedenis, Loes Wouterson,

    Ze ligt stil en bleek als Sneeuwwitje in haar glazen kist.

    Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

    Het wettelijk verloop zou als volgt moeten zijn: na de lijkschouwing zou men Bert moeten balsemen en in een loden kist plaatsen.

    Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

    De 33-jarige John Kennedy jr. en de 36-jarige Caroline Kennedy Schlossberg lazen bij de begrafenis in Arlington teksten voor en brachten een laatste groet aan hun moeder die begraven werd in een mahoniehouten kist.

    NRC,

    Dit kerkhof, waar de mensen in eenvoudige kisten zonder ijzeren nagels werden bijgezet, heeft toch wel iets heel bijzonders.

    http://www.kempenweb.nl/heemkunde/

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • de, een genagelde kist
    • de, een neergelaten kist

    Ten westen van de eerder genoemde greppel zijn namelijk wel graven gevonden met genagelde kisten. Kisten met nagels zijn van een latere datum en het lijkt erop dat ze ongeveer gelijk met de bakstenen hun intrede doen.

    http://www.kempenweb.nl/heemkunde/

    Greet en de hippie-meisjes groepten samen om haar te troosten en duwden haar langzaam van het graf weg, naar de uitgang van de begraafplaats. Samen met de andere mannen bleef ik nog even naar de neergelaten kist kijken, keerde mij dan kordaat om.

    Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

    met voorzetselgroep


    • kisten met geelkoperen handvatten

    Kist of wade, urn of assieraad? [...] Er is tegenwoordig een grote keuzemogelijkheid wanneer je een kist gaat uitzoeken. Nog steeds zijn er eiken en grenen (fineer) kisten met geel- of roodkoperen of houten handvatten.

    http://www.fiddelaers.nl/welkom.html

    • de kist met het stoffelijk overschot

    Peruaanse officieren dragen de kist met het stoffelijk overschot van majoor Ernesto Escudero, die gisteren in Lima werd begraven.

    NRC,

    • kisten op schragen

    De loods stond vol met kisten op schragen. Blijkbaar was dit de achterkant van een uitvaartonderneming.

    De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

    in voorzetselgroep


    • achter de kisten

    Achter de kisten stonden rouwkransen, ervoor was een foto aangebracht van de omgekomen bemanning.

    De Standaard,

    • zich bij de kist opstellen

    De familie stelt zich op bij de kist die achteraan in de kerk staat.

    http://home.tiscali.be/centrum.derank/decanaatturnhout.be/Liturgie/VieringUitVaartInleidingFamilie.html

    • (iemand, het lichaam) in de, een kist begraven
    • (iemand, het lichaam) in de, een kist leggen

    Sommige mensen werden niet meer in een kist begraven, maar in een doek gewikkeld.

    http://www.kempenweb.nl/heemkunde/

    Het was pas toen de brandweerlui de dode baron optilden en hem in de kist legden dat ze begreep wat er aan de hand was.

    Pandora, Pieter Aspe,

    Het lichaam in de kist leggen en de kist definitief dichtmaken kan een pijnlijk gebeuren zijn, maar is daarom niet onbelangrijk om het mee te maken.

    http://home2.planetinternet.be/ndc/pagina-volgende/Inhoudelijk-aanbod/Creatief%20omgaan%20met%20de%20dood.htm

    • langs zijn kist

    Miljonair en toch op de bres voor de underdog! Zelfs wat er na zijn dood met hem gebeurde, moet hem nog gelukkig hebben gestemd, als hij het van het geestenrijk uit - waarin hij geloofde - heeft kunnen waarnemen: zijn stoffelijk overschot opgebaard onder de triomfboog, twee miljoen bewonderaars die langs zijn kist defileren, de bijzetting in het pantheon.

    Boze brieven van Bijkaart, W.F. Hermans,

    • de lijkwagen met de kist

    De lijkwagen met de kist [...] stond niet meer op zijn plaats [...], hij stond opeens aan de achterzijde van het gemeentehuis.

    De maquette: verslag, Jean Pierre Van Rossem,

    • naast de kist

    Naast de kist staan grote kandelaars met dikke kaarsen. Kransen met witte en gouden linten staan naast de kist opgesteld. Rust zacht lieve Victor, Claudia lees ik.

    Zadelpijn en ander damesleed, Liza van Sambeek,

    • om de kist heen lopen

    Toen de pastoor met de kwispel om de kist heen liep en ons gul met wijwater beregende, trok ik afwezig de kap van mijn jas over mijn hoofd.

    Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

    • op de kist

    De notehout-kleurige kist met zijn stoffelijk overschot staat op een podium [...]. Op de kist ligt een groot boeket rode rozen.

    NRC,

    Vrouwen letten op de details [...]. Zij leggen bijvoorbeeld uit zichzelf het baarkleed of het bloemstuk op de kist goed.

    http://www.xs4all.nl/~dood/index.html,

    • een bloemstuk op de kist leggen

    Men kan ook zelf een bloemstukje maken en dit op de kist leggen.

    http://www.stervensbegeleiding.nl/boek/index.html,

    • rond de, zijn kist

    Regelmatig wordt bij een uitvaart de kist bijna onttrokken aan het zich door de hoeveelheid bloemen op en rond de kist.

    http://www.fiddelaers.nl/welkom.html

    Ze duwen iedereen die rond zijn kist staat weg.

    http://www.monastery.nl/antarctica/onthecht.html,

    • de repatriëring van de kist
    • het dragen van de kist

    De repatriëringsverzekering dekt de kosten van de repatriëring van de kist en één familielid, per vliegtuig.

    De Standaard,

    Vanaf de dag van overlijden tot de dag van begraven werd dag en nacht bij de overledene gewaakt. De kisting werd door de buren gedaan [...]. Ook het dragen van de kist werd door de buren gedaan.

    http://cmdstud.khlim.be/~bremans/remans/

    • zonder kist

    Rond 1000 v.C. hebben Egyptenaren die kamer leeggehaald en er hun eigen doden begraven. Vijf beschilderde lijkkisten met mummies van volwassenen en twee kinderlijken zonder kist werden er bijgezet.

    De Standaard,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • kist of wade

    Kist of wade, urn of assieraad? [...] Er is tegenwoordig een grote keuzemogelijkheid wanneer je een kist gaat uitzoeken. Nog steeds zijn er eiken en grenen (fineer) kisten met geel- of roodkoperen of houten handvatten.

    http://www.fiddelaers.nl/welkom.html

    Vaste verbindingen


    optimist tot in de kist; realist tot in de kist

    1. ( schertsend)
      iemand die tot zijn dood de genoemde eigenschap blijft behouden, desnoods tegen beter weten in; onverbeterlijke optimist, realist enz.

      Maar ik blijf optimist tot in de kist: Leven in de eindtijd van Pieter Eligh is een leuk geschenk voor doe-het-zelvers.

      De Standaard,

      Misschien zouden ook meerdere Pullenaars ten prooi geweest zijn aan waanzin, mochten daar niet een paar dorpsfilosofen, optimisten tot in de kist, onder hen geleefd hebben.

      Memoires van een kerkuil, Robin Hannelore,

      Het is het soort cultuurpessimisme waar ik, realist tot in de kist, optimistisch van word.

      Uitgeven in het digitale tijdperk; De oorlog om het electronische boek; Brugge 2002, Leo De Haes,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kist 7.0

    (informeel. Pilotenjargon.)

    vervoermiddel dat zich door de aerodynamische liftkracht van vaste vleugels door de lucht verplaatst onder aandrijving van een of meer motoren, of bij een motorloos ontwerp louter door zijn zweefvermogen; vliegtuig; toestel

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 7.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een kist…

    is een vervoermiddel

        Algemene voorbeelden


        Het kan ook anders: er bestaat wel een woord voor dit ding, het verschijnsel, maar het heeft een gebrek: het benoemt wel objectief maar dat is te weinig. Je persoonlijke verhouding tot het gegevene is er niet in opgenomen. Daarom hebben de eerste piloten hun vliegtuig kist genoemd. Nog altijd, geloof ik, heeft niemand anders dan een piloot het recht een vliegtuig zo te noemen. Het is meer dan vaktaal; er wordt genegenheid, of intimiteit mee uitgedrukt. Het houdt het midden tussen jargon en koostaal.

        NRC,

        Inmiddels zijn 2 vliegtuigen (kisten in jargon) uitgerust met een zgn. GPS met ingebouwde radio en andere avionics.

        http://dierenkliniek-de-toren.nl/Dagboek_van_een_dierenarts/September/september.html,

        De mannen van de vliegshow zijn stoer. Ze zeggen niet vliegtuig of straaljager, maar kist. Ze hebben vliegeniersjacks aan, een motorpak of legerkleding.

        Het Parool,

        Hij was destijds schilder van beroep en deed daarnaast alle voorkomende klusjes, tot en met het in- en uitladen van vracht en het tanken van de vliegtuigen. Destijds landden er maar een paar kisten per dag.

        De Limburger,

        Daarna gaan ze naar de hangaar waar de kisten (zo noemen ze hun zweefvliegtuigen) staan en begint het vliegbedrijf.

        http://www.dit.is/zweefvliegen/

        Combinatiemogelijkheden


        als object bij een werkwoord


        • de kist aan de grond zetten

        Als we een eiland zien, een strand, of een strip, dan probeer ik de kist aan de grond te zetten, goed? Hoeveel kans is er dat 't lukt, denk je? Als 't niet lukt, dan kun je nog omkomen in je crash. Mooi toch?

        De achterkant van de aarde, Karel Osstyn,

        met adjectief ervoor


        • de viermotorige kist

        Wel lijkt het onwaarschijnlijk dat de piloot van de peperdure EP3E, zoals de Chinezen beweren, met twee dozijn man aan boord de Chinese onderscheppingsjager moedwillig heeft geramd - al was het alleen maar omdat de viermotorige kist veel trager is dan de Chinese straaljagers.

        NRC,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        kist 8.0

        stevige, hoge, zware soldatenschoen met veters; gevechtslaars

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een kist…

        is een schoen

        • [Kleur] is zwart
        • [Deel] heeft veters
        • [Materiaal] is gemaakt van leer
        • [Functie] dient om te dragen bij gevechten
        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is stevig en zwaar en reikt hoog boven de enkel
        • [Gebruiker] wordt gedragen door een soldaat; wordt ook gedragen door jongeren

        Algemene voorbeelden


        De achterdeur van de auto gaat open. Dan een kist met roze veters en een stukje wit been. Een halflange broek met een oranje ketting.

        http://www.nrc.nl/handelsblad/2004/01/10/sjaantje-7669322,

        Hij droeg kisten, zwarte kleding en had lange plukken haren.

        http://www.bokt.nl/forums/viewtopic.php?f=135&t=587957&start=50,

        Had een rooie Lonsdale blousje aan met een zwarte stropdas en hij droeg kisten.

        http://partyflock.nl/topic/610645:Millustery-land-Apollo-Deurne,

        Hij droeg kisten met rode veters.

        http://forum.fok.nl/topic/1408778/6/25,

        Woordfamilie


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen