knol 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een knol…
is een plantendeel
- [Uiterlijk] is een verdikking van de stengel of de wortel van een plant; bestaat uit een vlezig lichaam en verschilt van de bij andere planten voorkomende bol, die samengesteld is uit over elkaar heen liggende lagen van vlezige bladeren
- [Geheel] komt voor bij bijvoorbeeld de narcis, de krokus, de hyacint en de gladiool, de aardappel, de biet, de koolraap, de koolrabi, de knolselderij en het meiknolletje
- [Functie] dient als opslagplaats voor het voedsel van de plant; dient als voortplantingsbeginsel; wordt soms door de mens gebruikt als groente, zoals in het geval van de aardappel, de knolselderij, de koolraap, de koolrabi of het meiknolletje
- [Plaats] bevindt zich onder de grond of op het grondoppervlak
Algemene voorbeelden
Die goedkope koolraap is een dikbuikige knol met een ruwe schil.
Behalve voortplanting door zaden, kunnen de meeste planten zich voortplanten door knollen, uitlopers of wortelstokken.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- knollen rooien
In juni mag je bloei verwachten. De gladiolen zijn nu wel aan het eind van hun latijn. Rooien dus die knollen. Doe dit echter met de nodige voorzichtigheid, want aan de knollen zitten nog een rits kralen, die ons later nieuwe knollen en gladiolen zullen brengen.
met adjectief ervoor
- een eetbare knol
- primaire knollen
- secundaire knollen
Zowel de plant zelf als zijn eetbare knollen worden aardappels genoemd.
In geval van doorwas is het zinvol om zo snel mogelijk het onderwatergewicht van de primaire knollen en de secundaire knollen afzonderlijk te laten bepalen.
Een lange droogteperiode gevolgd door een regenperiode geeft een tweede groeistoot aan de aardappelen. De primaire knollen gaan hierdoor secundaire knollen vormen en deze secundaire knollen groeien ten koste van het drogestofgehalte (ds-gehalte) van primaire knollen. Als gevolg hiervan ontstaan er primaire knollen met een laag ds-gehalte terwijl de secundaire (onrijpe) knollen ook maar een heel laag ds-gehalte halen.
met ander, nevengeschikt substantief
- bollen en knollen
Tegenwoordig wordt dit spitten achterwege gelaten, omdat er nu meestal bollen en knollen tussen de heesters worden geplant voor een bloemrijk voorjaar.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- knolaanleg
- knolaantasting
- knolamaniet
- knolammoniet
- knolbegonia
- knolbeschadiging
- knolcyperus
- knoldragend
- knolgewas
- knolgroei
- knolgroente
- knolgrootte
- knolhaas
- knoliris
- knollenbol
- knollenbrij
- knollenhoofd
- knollenkop
- knollenland
- knollenloof
- knollenrijk
- knollensoep
- knollenstijl
- knollentaal
- knollental
- knollentuin
- knollenveld
- knolontsmettingsinstallatie
- knolontwikkeling
- knolpartij
- knolplant
- knolraap
- knolrabi
- knolrot
- knolrus
- knolsap
- knolselder
- knolselderie
- knolselderij
- knolvenkel
- knolvoet
- knolvrucht
- knolzetting
- knolzwam
Als deel van een samenstellende afleiding
knol 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een knol…
is een groente
Algemene voorbeelden
Onder invloed van licht krijgt de aardappel groene vlekken op de schil. Zo'n verkleurde knol bevat ook minder vitamine C. Dit kan je gemakkelijk zelf constateren!
Met dopjes op hun vingers tegen het scheuren van de nagels trekken ze knollen uit de klei; kruimige aardappelen zonder 'glas' die je het beste geprakt met karnemelkse pap kunt eten.
Zoals eb en vloedhad deze kastijding haar vaste ritme, om de twee, ten hoogste om de drie dagen, niet afhankelijk van de maanstand aan het firmament [...], maar ongetwijfeld omdat Annie van de aardappels te dikke schillen had gedraaid in het houten bakje [...]. Of wanneer - omdat ze tijdig klaar moest zijn - ze de knollen [...] niet mooi rond had geschild.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
knol 1.2
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.2 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een knol…
is een voorwerp
- [Uiterlijk] heeft een vorm of een omvang die aan een knol doet denken
Algemene voorbeelden
Moeder achter de bar, vader in het kantoortje met de boekhouding of achter de balie met de sleutels aan grote houten knollen met 'Sea Residence' erop.
Het horloge, een echte 'knol', bleek toch nog zo'n 1.500 gulden waard te zijn.
Vaste verbindingen
een knol van (een horloge e.d.)
-
( Gezegd van meestal iets met een bolle of althans ronde vorm)een zeer groot (horloge e.d.)
Dr. Den Koninghe griste aan een ketting een knol van een zilveren horloge uit een zakje van zijn parelgrijze vest en keek.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
knol 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een knol…
is een plantendeel
- [Kleur] is wit
- [Smaak] heeft een zoetige, anijsachtige smaak
- [Samenstelling] bestaat uit de vlezige stengelaanzetten van de plant die bolvormig over elkaar heen liggen
- [Geheel] maakt deel uit van een venkelplant
- [Functie] wordt gebruikt als groente
Algemene voorbeelden
Venkel behoort, anders dan men zou verwachten, niet tot de knolgewassen, maar tot de stengelgroenten. De knollen zijn de verdikte ondereinden van de bladstelen. Het bladgroen is ook eetbaar en kan voor garnering of als kruid worden gebruikt.
Venkel. U koopt een knol (eigenlijk een bol, net als de ui) en krijgt er gratis een groen kroontje bovenop.
knol 3.0
(pejoratief)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een knol…
is een paard; is een zoogdier; is een dier
- [Uiterlijk] heeft een log, plomp, onelegant voorkomen
- [Leeftijd] is vaak oud
- [Beweging] beweegt zich vaak moeizamer dan een normaal paard
- [Waardering] wordt wat geringschattend bekeken
Algemene voorbeelden
Een oude Belgische knol, een breed zwaargebouwd trekpaard met lichtbruine vacht, witte manen en een witte kortafgesneden staartstomp, die Bles genoemd werd en het allerzwaarste werk deed voor de ploeg.
Onze kolonel steeg per vergissing op de knol van een luitenant en die kon niet anders doen dan het paard van de kolonel te nemen.
'Paahd,' wees hij en als een paardje briesend met zijn kleine lippen, loerde hij naar beneden. Bij het licht van de straatlantaarn onderscheidde Kees een doorgebogen knol voor de bruingele tank op wielen waarin 's nachts de beerputten van de stad werden leeggepompt.
Het koppel zwarte knollen was meer geschikt voor het ringsteken in de Zeeuwse klei dan voor hun dansnummer in een piste die van postzegelformaat leek rond hun machtige konten.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
knol 4.0
Vaste verbindingen
olleke bolleke remi solleke olleke bolleke knol
-
Vormvariant: olleke bolleke rubesolleke olleke bolleke knol
gebruikt als aftelrijmpje"Jaja', glimlachte Gin, "rubesolleke, olleke, bolleke, knol.'
Olleke bolleke remi solleke olleke bolleke knol.