koning


koning 1.0

man die aan het hoofd van een koninkrijk of keizerrijk staat en die doorgaans van adel is; vorst in een koninkrijk
Ook wel ter aanduiding van de titel van koning. Wordt soms met een hoofdletter geschreven, als deel van de eigennaam of om respect voor de functie uit te drukken.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een koning…

is een vorst; is een persoon

  • [Uiterlijk] draagt dure kleren, draagt bij officiële gelegenheden ceremoniële kleding en is soms herkenbaar aan een kroon of scepter; draagt soms een hermelijnen mantel
  • [Functie] heeft een reële of een ceremoniële functie
  • [Plaats] woont in een paleis
  • [Rang of hiërarchische positie] staat aan het hoofd van een koninkrijk
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is meestal van adellijke komaf
  • [Geslacht] is meestal een man, maar wordt soms als functiebenaming ook voor vrouwen gebruikt
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] is bij geboorte voorbestemd om koning te worden
  • [Gelijkenis] staat, net als een keizer, aan het hoofd van een monarchie
  • [Onderscheid of tegenstelling] onderscheidt zich van een keizer door aan het hoofd van een koninkrijk te staan en niet aan het hoofd van een keizerrijk, wat vaak alleen een geschiedkundig verschil is
  • [Voorstellingswijze] speelt ook vaak een rol in sprookjes en verhalen

Algemene voorbeelden


We betraden het Propylon, de Hof, sloegen linksaf naar de eetkamer en naar de wachtkamer voor de gasten die bij de koning hun opwachting maakten.

In liefdes naam, Greta Seghers,

De koning werd echter jaloers op de macht en praal van zijn minister van financiën en zette hem in 1651 gevangen op valse beschuldigingen.

Meppeler Courant,

Tijdens de plechtige viering op de place Cinquantenaire kwam de koning ons persoonlijk begroeten.

Koud, Geertrui Daem,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • benoemen

De leden van het Gerechtshof worden benoemd door de Koning, zelf vormt de Koning het Hooggerechtshof. De Koning benoemt en ontslaat tevens de auditeur-generaal, maar dat is geen probleem omdat de Koning per decreet heeft bepaald dat deze onafhankelijk is.

http://www.openbaarministerie.nl/opportuu/0106/sig2.htm,

De Koning benoemt voor de drie instellingen één regeringskommissaris, aan wie voorafgaand iedere uitgave van meer dan een half miljoen wordt voorgelegd.

De Standaard,

( In een wens in de aanvoegende wijs (conjunctief).)
  • leven

Op een grote herdenking in Rome daagden zaterdag duizend monarchisten op die prinses Marina Doria van Savoia, echtgenote van Vittorio Emanuele, toejuichten en "leve de koning" riepen.

De Standaard,

Het vorstenhuis is één, een weerspiegeling van de eeuwige Natie. Leve België! Leve de Koning!

http://www.belgischeunie.be/nederlands/indexnl.htm,

Ik vond het prachtig, lachte, klapte in mijn handen en riep luidkeels: 'leve koning Albert! Hoera! Leve koning Albert!' maar tante Anna greep me woedend vast en legde me het zwijgen op.

De hemelvaart van Massimo en Lui oog, Oek de Jong,

als object bij een werkwoord


  • gekroond worden

De dag dat koning Albert gekroond werd, nl. 9 augustus 1993, is de winkel voor het eerst als "Bakkerij Taelman" opengegaan.

http://www.ping.be/~pin32308/ontbijtservice.htm

Hij sprak in New York over "Ethiopië, het land van onze voorvaders" en "Kijk naar Afrika, waar een zwarte koning gekroond zal worden, hij zal de verlosser zijn."

http://www.students.cs.uu.nl/people/jvreeken/HTMLs/Nl/inleiding.htm

met adjectief ervoor


  • de constitutionele koning

De Grondwet duidt het Nederlandse staatshoofd altijd aan als Koning, ook als het een vrouw is [...]. Het onderscheid tussen de constitutionele Koning en de man van de Koningin zou verwarring kunnen opleveren. In Nederland is er steeds voor gekozen de man van de Koningin de titel Prins der Nederlanden te geven in plaats van Koning.

http://www.koninklijkhuis.nl/vragen/vragen-intro.html

  • een neutrale koning
  • een politiek neutrale koning

De gedetineerden waarderen de directeur en zijn mening. Men ziet hem een beetje als een neutrale koning die wijze beslissingen kan nemen. Maar dat is uiteraard niet in alle gevangenissen het geval.

http://www.wvc.vlaanderen.be/welzijnenjustitie/beleid/documenten.htm,

Om emotionele redenen wordt een erfelijk aangewezen, politiek neutrale koning geprefereerd boven een gekozen president met partijpolitieke achtergrond. Een koning staat door zijn bijzondere afkomst 'boven het volk' en is daardoor een betere vertegenwoordiger dan een partij-politicus 'uit het volk'.

NRC,

  • wijlen de koning
  • wijlen koning Boudewijn
  • wijlen koning Willem III

Bestaat de Geest van wijlen de koning, Hamlets vader, alleen in de verbeelding van de zoon?

NRC,

De huidige Thaise vorst vertoont aardig wat overeenkomsten met wijlen koning Boudewijn, met wie hij trouwens nauw bevriend was.

De Standaard,

Voorheen waren boeken over de familie Oranjenassau ongeveer hagiografieën, heiligenverhalen. Men kan dit ten aanzien van de nog levende nakomelingen niet zeggen, maar het blijkt toch moeilijk ongezouten te schrijven over wijlen koning Willem III, of over het huwelijk van koningin Wilhelmina met prins Hendrik.

Het weerbarstige woord, Anton Constandse,

  • de Belgische koning
  • de Nederlandse koning
  • de Spaanse koning

Op 5 augustus 1914 moedigde de toenmalige Belgische koning, Albert I, zijn soldaten aan via de plechtige verklaring "Aan het Leger van de Natie".

http://www.ijzertoren.org/basisframeset.htm

De Nederlandse koning heeft niet alleen een ceremoniële functie, hij heeft ook invloed op de politieke besluitvorming - al is er vrijwel niets geregeld over de constitutionele bevoegdheden van de monarch.

NRC,

In geen ander land stond de vrijheid van religie zo hoog aangeschreven als in deze Lage Landen. Wellicht mede als gevolg van de strijd tegen de Spaanse koning bestond er geen hofsamenleving met een toonaangevende adellijke elite, zoals in Frankrijk, Engeland en Duitsland.

NRC,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

  • de koning van Engeland
  • de koning van Frankrijk
  • de koning van Saoedi-Arabië

Hij is al blij dat hij zulke heren mag bedienen, en hij spiegelt zich aan de ober Skrivánek, die de achting van alle ondergeschikten geniet omdat hij ooit de koning van Engeland heeft bediend.

NRC,

Naarmate het Franse koninkrijk zich steeds minder kon doen gelden in deze streken, ontwikkelde Vlaanderen zich tot een min of meer zelfstandige staat, ondanks het feit dat de Graaf van Vlaanderen steeds vazal is gebleven van de Koning van Frankrijk en later zelfs eveneens van de Duitse Keizer.

http://user.online.be/~oll05141/vl/geschiedenis.html

De koning van Saoedi-Arabië leeft bij voorkeur 's nachts, beweert men.

De Standaard,

in voorzetselgroep


  • namens de koning

Uit Koninklijk Bezit, zo heet de tentoonstelling in het Noordbrabantse Museum in Den Bosch, maar koninklijk is het Huis van Oranje-Nassau pas sinds 1813. Daarvoor waren de leden "slechts" stadhouders, sinds het afzweren van Philips II niet meer namens de koning, maar in dienst van de Staten-Generaal.

De Standaard,

Artikel 65 van de Grondwet luidt: 'Jaarlijks op de derde dinsdag van september of op een bij de wet te bepalen eerder tijdstip wordt door of namens de Koning in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid gegeven.'

http://www.koninklijkhuis.nl/monarchie/monarchie.html?prinsjesdag.html

  • de moord op de koning

De moord op Louis XIV in Frankrijk is de niet zozeer de moord op een koning, dan wel op het koningschap bij de genade Gods.

http://home.tiscali.be/be011920/robrecht/robessay.htm,

De meest opvallende figuur was wel die van lady Macbeth, in een sierlijk wit gewaad gekleed, met lelijke borsten en een aapachtige kop waarin diep liggende ogen met groene pupillen priemden. Zij is vooral degene die de aarzelende Macbeth aanzet tot de moord op de koning en dat weerspiegelde zich in die geslepen kop.

Meppeler Courant,

De moord op koning Fahd in 1975 en de bezetting van de grote moskee van Mekka in 1979 door een gewapende groep fundamentalisten waren waarschuwingen.

De Standaard,

  • tegen de koning

Willem van Oranje streed niet tegen de koning, maar tegen zijn onwaardige dienaar Alva.

http://www.nrc.nl/redactie/Web/Opinie/1995001/nassau.html,

Omstreeks dezelfde tijd komen in Frankrijk de burgers en de lage adel in opstand tegen de koning en de hoge adel.

http://www.pienternet.be/lessen/vrede/mensenrechten/mens.html

Jasmina de oosterse danseres speelt in dit verhaal de boosdoenster die medeplichtige is aan een complot tegen de koning.

http://www.buikdans.be/nero-138.html

  • tot koning kronen

William I was - natuurlijk - de Veroveraar (1066-1087), met wie het allemaal is begonnen. Na de beroemde slag bij Hastings werd hij in Westminster tot koning gekroond.

NRC,

Toen wij ruim drie jaar geleden bij de kroning van Albert in de buurt van het federaal parlement vragen stelden over de Belgische kroonjuwelen, bleek dat ons land er helemaal geen bezit en er ook nooit heeft laten maken. "Hoe gaat u dan kroonprins Albert tot koning Albert II kronen?" vroegen wij onthutst aan de dienst protocol.

De Standaard,

In 1925 werd de republiek uitgeroepen, maar president Ahmed Zogu kroonde zichzelf in 1928 tot koning Zog.

De Standaard,

met substantief ervoor


  • de term 'koning'

Na een korte kennismaking met het Johannesevangelie gingen we over naar de christologische titels die in dit evangelie aan bod komen. Hierbij kwamen we onder andere tot de vaststelling dat de koningstitel slechts één van de vele christologische titels en motieven is in dit evangelie. Eigenlijk komt de term 'koning' als dusdanig niet zo vaak voor wanneer we de hele evangelietekst voor ogen nemen. Er wordt eerder een zeer veelzijdig beeld van God geschetst.

http://www.google.be/search?num=20=nl=ISO-8859-1=bijbel++interpretatie=Google+zoeken=cr%3DcountryBE

met eigennaam


Nederland keek onder het oog van Koning Albert aanvankelijk de kat uit de boom.

De Standaard,

Jeruzalem werd een heilige stad nadat koning David de Ark des Verbonds binnen haar muren bracht.

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9919504/christendom.htm

Maar het was niet de bedoeling van Koning Willem II om bij het uitbreken van een oorlog het leger achter deze linie terug te trekken en dan de rest van het land prijs te geven.

http://www.rgaros.nl/sme/artikel/honswijk.htm

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu was gisteren te gast bij koning Hoessein van Jordanië in Amman, nadat hij hem eerder in het geheim in Londen ontmoette.

De Standaard,

Gisteren nog had hij een ontmoeting met de Marokkaanse koning Hoessein over de levering van militair materieel en manschappen.

De Standaard,

met ander, nevengeschikt substantief


  • keizers en koningen
  • keizers, koningen en pausen
  • koning, keizer of paus
  • koningen en keizers
  • keizer of koning

De gebruikelijke geschiedschrijving richtte immers al te veel en al te lang haar aandacht op de hogere klassen van de maatschappij, de keizers, koningen en pausen, die in een elitaire visie van de historiografie de geschiedenis uitmaken.

http://schoolweb.rago.be/erfgoed/veldwerk/oralhistory.htm.

Elke natie heeft haar kollektieve mytes en emoties en in Frankrijk behoort daartoe la Nation en armes, ontstaan in de republiek en gehard in de strijd om die jonge republiek te verdedigen tegen keizers en koningen.

De Standaard,

Want na de Antichrist zou de Kristus wederkomen, in de gestalte van een rechtvaardige koning, of een goede keizer, of een deugdzame paus.

De Standaard,

Koningen en keizers zijn erop uit steeds rijker en machtiger te worden.

http://users.pandora.be/van.assche.erik/jebron/liturgie/basisschool_vieringen/basisschoolviertonline_mei.doc

Spanningen tussen de hoogste wereldlijke overheid (keizer of koning) en diens adellijke heren, die ook een behoorlijke mate van zelfbestuur kenden.

http://home.wanadoo.nl/iki/inq-dro.htm

  • de koning en de koningin
  • koningen en koninginnen
  • koning of koningin

Na, lang geleden, het bezoek van de koning en koningin van Spanje, is de Nederlandse koningin het eerste gekroonde staatshoofd dat de staat bezoekt.

NRC,

Het paleis werd in 1762 gekocht door koning George III en is sedertdien de Londense verblijfplaats van de Britse koningen en koninginnen.

De Standaard,

Wie aldus de bestaande wet wil wijzigen, geeft aanleiding om meteen een andere afwijking op het 'gewoonterecht' formeel te regelen: die van de titel koning of koningin, die in de toekomst wel of niet exclusief aan het staatshoofd zou worden verleend.

NRC,

Vittorio Emanuele was negen jaar toen de vorstenfamilie in ballingschap trok na een referendum waarin de Italianen zich, weliswaar met kleine meerderheid, voor de republiek uitspraken. Umberto en Marie-José waren pas een maand eerder koning en koningin geworden; Vittorio Emanuele III had ontslag genomen in een poging de monarchie toch nog te redden.

De Standaard,

Ingewijden stellen dat ruwweg iedereen wordt gefouilleerd, behalve de 'meest directe relaties' van het koninklijk huis. Gezien het protocol is het niet wenselijk dat genode koningen en koninginnen met terroristische aanslagen in verband worden gebracht.

Het Parool,

  • koning en ministers
  • de koning en de ministers

De Eerste Kamer diende in het begin van haar bestaan als bolwerk rond de Kroon (daarmee worden koning en ministers bedoeld).

http://www.eerstekamer.nl/

Er is het ongeschreven constitutioneel principe dat het overleg tussen de koning en zijn ministers geheim moet blijven, teneinde de "Kroon niet te ontbloten".

De Standaard,

In die tijd, toen de "revolutiejaren' 1848 en 1849 alweer lang voorbij waren, was de gezagsverhouding tussen koning en ministers moeizaam en onduidelijk.

NRC,

Het amendementsrecht is niet zonder slag of stoot aan het parlement gegeven. De koning en de ministers voelden er niet voor dit machtsmiddel aan de Tweede Kamer te geven.

http://www.parlement.com/9291000/modulesf/fywikdsf

De kleine, zeventiende-eeuwse kerk is gevuld met meer dan vierhonderd mensen, onder wie een afgezant van de koning en twee ministers.

NRC,

  • stad, koning of staat
  • religie, koning, staat

Door welke stad, koning of staat werd een bepaalde munt uitgegeven? Voor Romeinse en Griekse munten stelt dit meestal geen probleem. De Griekse munten dragen vrijwel altijd een karakteristiek stadssymbool.

http://www.flwi.ugent.be/AAHE/AncientHistory/metho_numismatiek.pdf,

Een derde punt van overeenkomst met de dadaïsten ligt in het heftige verzet tegen de hogere geestelijkheid, de bourgeoise maatschappij en het militarisme - het beruchte trio "religie, koning, staat".

De Standaard,

gevolgd door naamvalsgenitief


  • de koning der aarde
  • de koning der Belgen
  • de koning der koningen
  • de koning der Nederlanden

We lezen hoe de koningen der aarde hun heerlijkheid in die stad inbrengen, en hoe de eer en de heerlijkheid van de volken daar zullen zijn.

http://people.zeelandnet.nl/kielmp/israel_-_volk_en_land.htm

Het was de taak van de eerste minister om prins Albert het koningschap aan te bieden. Vanaf het moment dat deze de kroon aanvaardde, was het probleem van de baan. Dehaene zorgde er wel voor dat er in de koninklijke familie duidelijke afspraken waren, zodat er achteraf geen moeilijkheden zouden ontstaan. Hij kreeg die bevestiging nog voor hij op radio en televisie de naam van de nieuwe koning der Belgen onthulde.

De Standaard,

Een ander noemenswaardig feit is het bezoek op 29 juni 1829 van Willem I, koning der Nederlanden, aan de Wezemaalse wijngaard.

http://www.rotselaar.be/bezoekers/wijngaard.cfm

Napoleon wordt door een coalitie verslagen (waar Nederland uiteraard geen deel van uitmaakt), de Franse troepen trekken zich terug en in 1815 roept de zoon van Willem V zich uit tot koning der Nederlanden.

http://utopia.knoware.nl/users/propriac/archief/010217.html,

Het beeld van God de Heer, Koning der koningen, heeft een niet te onderschatten rol gespeeld in de ontwikkeling van het Westerse denken over staat en recht.

http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

overig


  • een gunsteling des konings
  • de kapper des konings
  • des konings kleermaker
  • in naam des konings
  • de persoon des konings
  • de schenker des konings

Hij trok een pij aan van het stuk Het zwarte klooster, bekeek zichzelf in de spiegel en schudde van nee. Dat was geen overtuigende monnik. In het spel was hij dan ook niet als kloosterbewoner opgetreden, maar als gunsteling des konings, de jonge, licht verwijfde kardinaal. Theo streelde met de toppen van zijn vingers langs het fluweel van de kardinaalsmantel, die er ook nog hing.

De nymfentrein en andere verhalen, Herman Pieter de Boer,

Jozef wordt meteen uit de vergetelheid opgediept. In een vleugel van het paleis laat een slavin het bad vollopen; de kapper des konings spoedt zich naar een belendend vertrek, alwaar ook 's konings kleermaker zich aandient met een keur van kleurige gewaden.

http://www.kuleuven.be/thomas/page/tijdschriften/viewarticle/63000/,

Rechterlijke uitspraken worden ten uitvoer gelegd in naam des Konings, in zijn hoedanigheid van hoofd van de uitvoerende macht (artikel 40 van de Grondwet).

http://www.advocaat.be/publiek/recht/r0007d.htm

De persoon des Konings is onschendbaar; zijn ministers zijn verantwoordelijk.

http://www.in.be,

Van Parennefer, Apoeia's zoon [...] weten we dat hij tevens schenker des konings onder Achnaton was en dus in hofkringen verkeerde.

http://www.museumkennis.nl/lp.rmo/museumkennis/i000339.html

Vaste verbindingen


de degen des konings

  1. ( (vooral) in België)
    onderscheiding die door de koning in België uitgereikt wordt voor de beste militaire student

    Het blazoen van de rijkswacht en de degen des konings zijn voor eeuwig bezoedeld.

    De Coltmoorden, Jef Geeraerts,

    De 22-jarige S. D. uit Hasselt is de beste militaire student. Hij mag vandaag de Degen des Konings in ontvangst nemen. 'Dat is een hele eer', zegt de onderluitenant-leerling.

    http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20131009_00783017,

    De Degen des Konings is de meest prestigieuse onderscheiding toegekend aan de officier-leerling van de Koninklijke Militaire School die de meest verdienstelijke geweest is uit beide secties, bij 't einde van het tweede of derde schooljaar.

    http://www.rma.ac.be/degenkoning/nl/

de koning te rijk

  1. ( Komt voor in combinatie met zich voelen of zijn.)
    zeer rijk of zeer gelukkig

    Tweeëntwintig was hij geweest, de koning te rijk dat hij het aanbod kreeg om met een groepje in Canada te komen spelen.

    Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

    Kleine Max heeft nog geen begrip van geld; hij is al de koning te rijk als hij voor het slapen gaan een ijsje krijgt, aldus pa Rosen.

    De Standaard,

    Luyckx komt namelijk uit Meerhout in België en racet bij gebrek aan 50 cc concurrentie in de Nederlandse competitie. Coureur en Honda-motor combineerden perfect, want Dirk schreef beide manches soeverein op zijn naam. De 20-jarige Belg voelde zich de koning te rijk. 'Leuk baantje hier in Staphorst. Ik kende het niet maar het is me prima bevallen.'

    Meppeler Courant,

    Hij wist te vertellen hoe spotgoedkoop het leven voor non-materialistische westerlingen wel niet was in bijvoorbeeld Indonesië. Zelfs met een beperkt budget kon je je er nog de koning te rijk voelen.

    Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

    Mocht ik de top-tien kunnen binnensluipen, ik zou de koning te rijk zijn.

    De Standaard,

    Pascal Plovie mocht twee minuutjes op het veld, raakte in die toch wel erg korte periode geen bal, maar voelde zich na afloop de koning te rijk.

    De Standaard,

de koning der dieren

  1. Vormvariant: de koning van de dieren

    de leeuw
    In de middeleeuwen was 'de beer' de koning der dieren.

    Synoniem: leeuw

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    De koning der dieren…

    is een zoogdier; is een dier

        Hoofdsemagram: leeuw


        De leeuw wordt de 'koning der dieren' genoemd.

        http://www.nationalgeographic.nl/junior/dieren-en-natuur/informatie/leeuwen

        De leeuw behaalde de titel van koning der dieren rond de eeuwwisseling van de 12e naar de 13e eeuw.

        http://users.skynet.be/egmp/artikels/Muntkl24A.pdf.,

        De zon had alle moeite om haar stralen tot ons te zenden, bontgekleurde vogels vlogen om ons heen en zongen hun mooiste liederen. Ik hoorde de dreunende galop van ontelbare paarden die op weg waren naar ver afgelegen drenkplaatsen. ergens weerklonk het gebrul van de koning der dieren.

        Iks, Johan Van Nijen,

      de klant is koning

      1. Vormvariant: de klant blijft koning; klant is koning

        alles wordt in dienst gezet om het de klant naar de zin te maken; de klant wordt in de watten gelegd en bepaalt wat er gebeurt

        Het geeft geen pas dat een vrouw van haar leeftijd hier op alle uren van de dag een glaasje komt drinken, maar het is niet aan mij om daar een opmerking over te maken. De klant is koning.

        Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

        Vanuit het principe dat de klant koning is zal er maximale inzet worden gevraagd, aldus E. die daarmee ook doelde op het open zijn van de zaak tijdens lunchtijd en op maandagen tijdens de vakantieperiode.

        Meppeler Courant,

        Zowel N. als L. hebben de hele tijd een glimlach rond de lippen. "Dat wordt ons aangeleerd tijdens de opleiding", zegt L. "We trainen een aantal mondbewegingen, zodat we de klant met de glimlach kunnen helpen." "Het gebeurt wel eens dat je het moeilijk hebt om vriendelijk te blijven, dan ga je even naar achteren en kom je met de glimlach terug", lacht N. "Het is zoals in elk bedrijf: de klant is koning."

        De Standaard,

        Bedrijfsleider A. M. laat zonder aarzelen de journalisten wachten om een klant te laten zien waar hij de paprika's kan wegen. "De klant is koning", is ook het motto van deze jonge kruidenier.

        ANP,

      Koning Klant

      1. de klant om wie alles draait en voor wie alles gedaan wordt

        Maastricht is zo'n typische gezellige Nederlands stad waar de banken niet op het appel ontbreken. Als men naar de winkels kijkt, kan je je evengoed in België wanen. Dezelfde ketens dingen er naar de gunst van koning klant.

        De Standaard,

        Maar liefst 64 procent van de ondernemers noemde dit jaar het verschijnsel dat de klant steeds meer eisen aan leverancier en winkelier stelt, als de belangrijkste trend van het moment. En zo werd Koning Klant dit jaar een Consumptief Tiran.

        De Limburger,

        Een vrolijke Hindoestaanse en een verwaterde moslim, maar beiden hadden elkaar in de winkel getroffen in een zwak voor de kerst en het engelenhaar dat eromheen hing, alhoewel Amar had tegengestribbeld de eerste keer dat ze het opperde en zich verborg achter de grote, autoritaire rug van Koning Klant. 'Ik weet niet, wat zullen de klanten ervan vinden?'

        De langverwachte, Abdelkader Benali,

      Koning Voetbal

      1. Vormvariant: koning voetbal; Koning voetbal

        voetbal als belangrijke tak van sport

        De Engelse hoofdstad is klaar om Koning Voetbal te verwelkomen. Om 16 uur (Belgische tijd) opent het thuisland de eerste EK-eindronde met zestien teams.

        De Standaard,

        De Vlaming kijkt minder naar sport. Dat leert een analyse die de BRTN-sportdienst maakte. Een vergelijking van de kijkcijfers van 1992 tot 1995 toont aan dat de gemiddelde kijkdichtheid in zowat alle disciplines is gedaald. Koning voetbal bleef ook in 1995 de nummer één, maar de daling is onmiskenbaar.

        De Standaard,

        Het kerkbezoek mag dan wereldwijd achteruitlopen, als de paus op reis gaat, moet zelfs Koning Voetbal een stapje opzij zetten. De Poolse politie vroeg de nationale voetbalbond de interland Polen-Engeland te verschuiven naar een latere datum dan de geplande 31 mei.

        De Standaard,

        Op een jubileumgala van het kinderfonds Unesco kreeg onze landgenoot de Prix de la Combativité en de Braziliaanse sportminister Pele, koning voetbal in persoon, had Bosman aan zijn zijde toen hij vorige week in Sao Paulo de afschaffing van de transferhandel in zijn land aankondigde.

        De Standaard,

        Hoewel het toernooi lang van tevoren bij de beheerders van het sportpark was aangekondigd, kreeg de toernooileiding pas vrijdagmiddag te horen dat er zaterdag geen kleedruimte voor de rugbyers beschikbaar was. Koning voetbal en de plaatselijke tennisvereniging kregen voorrang.

        Meppeler Courant,

        Speciale samenvattende katernen (in de aard van 'Gids van de Wereldbeker') zullen uiteraard beschikbaar zijn in de week voor het voetbalcircus wordt geopend [...]. En de sportredacties zijn sinds het begin van deze maand uiteraard al begonnen met het aan de lopende band produceren van kopij over de hoogdagen van Koning Voetbal. Vakbladen zoals Voetbal Magazine leveren op dit vlak nog meer spectaculaire inspanningen.

        http://213.193.164.200//nl/dossiers/MM28doswereldbeker.htm

      Koning Winter

      1. Vormvariant: koning winter; Koning winter

        de koude winter voorgesteld als oude koning

        Het voorjaar was droog, met gunstige temperaturen en veel zon. De zomer liet het evenwel afweten. In november kregen we af te rekenen met een vroege, nijdige inval van koning winter.

        http://www.agris.be/nl/weer/histor25.html

        Hoe mooi zal het 's winters zijn wanneer hopelijk Koning Winter zijn witte deken over de gedroogde silhouetten vleit?

        http://www.parksonsbeek.nl/sonsbeek.html

        Terrasjesweer met (bijna) zomerse temperaturen van 14 graden in Hoog-België tot 20 graden in de Kempen vandaag. In Oostenrijk daarentegen zit koning winter nog stevig op zijn troon. In de nacht van zondag op maandag viel daar een meter verse sneeuw in de buurt van het bedevaartsoord Mariazell in Stiermarken.

        De Standaard,

        Koning winter heeft de thermometer nog regelmatig onder het nulpunt doen duiken.

        De Standaard,

        Volgens SBS-weerman Piet Paulusma moet het "natuurlijk wel allemaal nog gebeuren", maar ziet het er wel degelijk naar uit dat Koning Winter dit weekend arriveert, zo schrijft hij op zijn blog.

        http://www.nrc.nl/nieuws/2013/01/09/het-wordt-vanaf-dit-weekend-koud-maar-kan-er-ook-worden-geschaatst/,

      koning zijn

      1. ergens de dienst uitmaken; allesbepalend zijn

        Tot dan was Miami (het Mayaimi van de Tequesta-Indianen) een door God en Washington vergeten gat, waar muggen koning waren.

        De Standaard,

      de ongekroonde koning

      1. iemand die de beste is op een bepaald gebied; de topper; de uitblinker
        Vergelijk betekenissen 1.1 en 1.2.
        See also : koning koning

        Juan Carlos Ferrero, dit seizoen al de ongekroonde koning van het gemalen baksteen, was superieur in de finale, waarin Verkerk uiteindelijk slechts zes games won: 6-1, 6-3 en 6-2.

        NRC,

        Met vier successen op vijf en één tweede plaats is hij de ongekroonde koning van de slalom.

        De Standaard,

        Ik wil het nièt hebben over de misplaatste grollen van Henk Kesler, de ongekroonde koning van de KNVB.

        http://www.mpccapitals.nl/index.cfm?pid=101

        Fischer is iemand die in de Bondsdag, eigenlijk meer dan Scharping, de degens kruist met de ongekroonde koning daar: Wolfgang Schäuble, de scherpe man in de rolstoel, voorzitter van de CDU/CSU-fractie en kroonprins van kanselier Helmut Kohl.

        NRC,

        Bij de ouderen werd Theys de ongekroonde koning van het entertainment.

        De Standaard,

        Je zal je daar toch mee bezig houden: met het gevoel voor humor van Hennie Huisman, de ongekroonde koning van de RTL-kneuzenkermis.

        NRC,

      procureur des Konings

      1. magistraat bij een Belgische arrondissementsrechtbank, een politierechtbank van het arrondissement, een rechtbank van eerste aanleg, een rechtbank van koophandel of een arbeidsrechtbank die de functie van openbare aanklager heeft; vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie in België, vergelijkbaar met de officier van justitie in Nederland

        Synoniem: procureur

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een procureur des Konings…

        is een persoon

        • [Geheel] is onderdeel van het Openbaar Ministerie en vormt samen met alle procureurs des Koning de raad van procureurs des Konings, die het college van procureurs-generaal adviseert
        • [Organisatie of instelling] werkt bij een arrondissementsrechtbank, een politierechtbank van het arrondissement, een rechtbank van eerste aanleg, een rechtbank van koophandel of een arbeidsrechtbank
        • [Functie] zorgt dat de taken van het Openbaar Ministerie vervuld worden
        • [Plaats] werkt in België
        • [Plaats van herkomst] is of aan een plaatselijke rechtbank verbonden of werkt op federaal niveau
        • [Rang of hiërarchische positie] valt onder het gezag van de minister van Justitie
        • [Deskundigheid of vaardigheid] is een jurist
        • [Geslacht] is een man of een vrouw
        • [Activiteit of handeling] controleert de uitvoering van strafvorderingen en treedt soms op in burgerlijke zaken en zaken voor arbeidsgerechten
        • [Betrokkene] wordt ondersteund door substituten
        • [Oorzaak, reden of aanleiding] oefent zijn functie uit voor zijn beroep
        • [Gelijkenis] is vergelijkbaar met de officier van justitie in Nederland

        Bij het gerecht werken ook onderzoeksrechters. Dat zijn een soort speurneuzen die moeten proberen aan te tonen dat iemand schuldig is. Door bewijzen te verzamelen. Of door verdachten te ondervragen [...]. De baas van zo'n onderzoeksrechter is de procureur des konings. Hij is de baas van een parket.

        http://www.bop.vgc.be/tijdschriften/kits/961001/recht.html

        Je wordt gefouilleerd, er wordt een verhoor afgenomen en een proces-verbaal gemaakt, je moet een verklaring afleggen, de drugs wordt in beslag genomen (je krijgt het dus niet meer terug). Het proces-verbaal wordt doorgestuurd naar de procureur des konings die dan beslist of je al dan niet vervolgd wordt.

        http://www.genk.be/bijzonderzonder/drugswet/drugbust6.htm

        Op initiatief van de schuldenaar of de procureur des konings kan een gerechtelijk akkoord aangevraagd worden bij de rechtbank van koophandel.

        De Standaard,

        2. Verkrijging van de Belgische nationaliteit 2.1. Verkrijging door nationaliteitsverklaring [...]. Ook een in het buitenland geboren vreemdeling van wie een ouder op het ogenblik van de verklaring de Belgische nationaliteit bezit, alsook een vreemdeling die al zeven jaar in België verblijft, kunnen deze verklaring afleggen. Deze verklaring wordt tevens gemeld aan het parket. De procureur des konings geeft hierover een advies.

        http://users.pandora.be/jan.fiers1/1ortho/

      Spreekwoorden


      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      koning 1.1

      de beste of machtigste op een bepaald terrein of in een bepaalde tak van sport; de grootste favoriet; iemand die ergens zeer goed in is
      Meestal gebruikt in toepassing op mannen, maar ook wel in toepassing op vrouwen.

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een koning…

      is een persoon

      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is ergens zeer goed in; is de beste op een bepaald gebied

        Algemene voorbeelden


        Tegen Willem II maakte Van Loen acht dagen geleden als invaller het winnende doelpunt. Zaterdagavond tegen Go Ahead mocht hij er achttien minuten voor tijd weer in. Hij kreeg geen bruikbare ballen. Toen hij uit de dug-out kwam riepen de supporters zijn naam. Het is al jaren het lot van Van Loen. Het ene moment is hij, zoals hij het zelf zegt, de koning, het andere de grootste miskoop van de eeuw.

        NRC,

        Combinatiemogelijkheden


        met bijwoord ervoor


        ( informeel)
        • echt koning zijn

        Voor €3.000 komt hij een half uurtje rappen, voor €7.000 maakt hij zelfs een op maat gesneden muzikale rijm, zei Frans, die eerlijk toegaf alles voor geld te doen. Niet voor niets is hij een groot fan van de Belgische doelman Jean-Marie Pfaff. 'Die man is zo ongegeneerd, echt fantastisch! Hij heeft zelfs de naam van zijn sponsors op de kraag van zijn shirts. Die man is echt koning voor mij!'

        http://www.quotenet.nl/Nieuws/Belastingdienst-veilt-spulletjes-Lange-Frans-update-31601,

        Nog vrij onbekend, maar echt geniaal. Ronald Goedemondt is echt koning!

        http://www.alphen.nu/?p=forum&topic=50850,

        in voorzetselgroep


        • tot koning kronen

        De Fransman Arnaud Tournant heeft zich gekroond tot koning van de mondiale baankampioenschappen. Na gouden medailles in de Olympische sprint en de kilometer pakte hij ook de wereldtitel op het koningsnummer, de sprint.

        De Telegraaf,

        gevolgd door naamvalsgenitief


        • de koning der dichters

        Ik keek verbaasd naar de tranen die over de rug van mijn hand liepen. Dan naar Carlos, de koning der dichters. Die daar niet meer stond. Gaan slapen waarschijnlijk.

        Slaap!, Annelies Verbeke,

        Vaste verbindingen


        koning ... zijn

        1. ( informeel)
          de beste zijn in de activiteit die na "koning" wordt uitgedrukt

          Synoniem: chef ... zijn

          Nederlanders zijn koning mopperen, met als nummer één onderwerp natuurlijk het weer. Het is altijd te warm of te koud, of te nat.

          http://www.persbericht.nu/hippe-regenlaarzen-de-webshop-waar-je-nu-echt-wat-aan-hebt/,

          Juist op het moment dat ik het helemaal had opgegeven kwam de verlossing. Mijn moeder. Jarenlange ervaring in het afstruinen van tweedehands winkeltjes en weet altijd net die dingen te vinden die je zoekt [...]. De kosten: €22,50; mijn moeder is echt koning tweedehands shoppen.

          http://www.leesvoer.net/dekschalen,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        koning 1.2

        het beste object; de beste in zijn soort

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

        Betekenisbetrekking


        generalisering
        Betrokken betekenissen 1.1 : 1.2

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een koning…

        is een zaaknaam

        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is zeer goed

          Combinatiemogelijkheden


          met bijwoord ervoor


          ( informeel)
          • echt koning zijn

          De chicken tika massala is echt koning!

          http://www.iens.nl/restaurant/24165/rotterdam-gate-of-india,

          gevolgd door naamvalsgenitief


          • de koning der edelstenen
          • de koning der instrumenten
          • de koning der kazen
          • de koning der metalen

          Diamant wordt wel de koning der edelstenen genoemd.

          http://www.juweliergeers.be/

          Diamant is de hardste stof die er op aarde bestaat. Op de hardheidsschaal die in 1812 werd opgesteld door de Duitse mineraloog Friedrich Mohs staat deze koning der edelstenen nog steeds eenzaam aan de top.

          NRC,

          Het orgel. Vanaf de middeleeuwen kreeg dit instrument de eretitel: koning der instrumenten.

          http://users.pandora.be/rudy.hoekman/toetsen.htm

          Nu heeft Windows NT, zeker wat beveiliging betreft, een duistere reputatie - menig systeembeheerder ziet in deze omgeving grote gelijkenis met de Emmentaler, de koning der gatenkazen.

          http://www.computable.nl/artikels/archief0/d25mp001.htm,

          Dit zachte edelmetaal kent een aantal eigenschappen dat het tot de "Koning der Metalen" maakt. Goud behoudt zijn glans, is veelzijdig smeedbaar, pletbaar en is duurzaam.

          http://www.sipkesedelsmeden.nl/

          koning 1.3

          iemand die het ergens voor het zeggen heeft; iemand met veel macht

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een koning…

          is een persoon

          • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft het ergens voor het zeggen; heeft veel macht

            Algemene voorbeelden


            'Hij werd koning op het gemeentehuis, een prachtpositie', omschreef Lyklema de verdiensten van de chef financiën.

            Meppeler Courant,

            Woordfamilie


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            koning 2.0

            (sport en recreatie)

            schaakstuk waar een schaakpartij om draait; schaakstuk dat symbool staat voor de koning

            Betekenisbetrekking


            Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een koning…

            is een schaakstuk; is een voorwerp

            • [Kleur] is wit of zwart of in elk geval licht of donker van kleur
            • [Omvang concreet] is het grootste schaakstuk
            • [Uiterlijk] heeft vaak als kroontje een kruisje op zijn hoofd
            • [Materiaal] is vaak van hout of plastic, soms steen of een ander materiaal
            • [Geheel] vormt samen met de pionnen, torens, lopers, paarden en dame de stukken van een schaakspel
            • [Plaats] heeft als begin positie bij wit E1 (een zwart vakje), bij zwart E8 (een wit vakje)
            • [Waarde] is het belangrijkste stuk bij het schaken
            • [Activiteit of handeling] dient beschermd te worden, omdat het schaakspel om de koning draait en bepaalt dus ook het schaakmat, aangezien dit inhoudt dat de koning niet meer kan vluchten
            • [Beweging] mag per beurt slechts een vakje in elke richting verzet worden (m.u.v. rokeren, waarbij twee vakjes opzij bewogen kan worden met de toren eromheen)

            Algemene voorbeelden


            Hij zette een mataanval op en binnen de 20 zetten legde zijn tegenstander uit Kampen de koning om.

            Meppeler Courant,

            Combinatiemogelijkheden


            als subject bij een werkwoord


            ( Altijd met hulpwerkwoord, zoals gaan, kunnen, mogen, etc. of in de combinatie rokeren met de koning (vgl. de combinatie "in voorzetselgroep").)
            • rokeren

            Voorwaarden om een rokade te mogen uitvoeren: - de koning die gaat rokeren mag nog niet verplaatst zijn tijdens het spel.

            http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

            Na e2-e3 kan de zwarte loper bijvoorbeeld nemen op f1, waarna de witte koning niet meer kan rokeren.

            Meppeler Courant,

            • schaak staan
            • schaak komen te staan
            • schaak blijven staan

            Men zegt dat de koning "schaak" staat, als hij wordt aangevallen door een of meer stukken van de tegenstander, zelfs als deze zelf niet kunnen zetten.

            http://www.schaakbond.nl/

            Schaakmat is een term die aangeeft dat een koning schaak staat en geen zet meer kan doen waarbij hij zichzelf niet opnieuw schaak zet.

            http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

            Een stuk mag niet worden verplaatst waardoor de eigen koning schaak komt te staan of blijft staan.

            http://www.schaakbond.nl/

            als object bij een werkwoord


            • de koning verplaatsen
            • de koning mat zetten
            • de koning schaak zetten

            Er zijn twee verschillende manieren waarop de koning kan worden verplaatst, namelijk I. naar een aangrenzend veld dat niet door een of meer stukken van de tegenstander wordt aangevallen [...]. of II. "rokeren".

            http://www.schaakbond.nl/

            De partij is remise als een stelling is ontstaan waarin geen van beide spelers de koning van zijn tegenstander mat kan zetten met een reeks reglementaire zetten.

            http://www.schaakbond.nl/

            Hans Noorda kon het aangevallen paard op f6 niet pakken, omdat hij zijn eigen koning schaak zet.

            Meppeler Courant,

            Bij de analyse achteraf werd de ene keer een witte koning in open veld mat gezet, even later zag je een witte pion triomfantelijk naar dame lopen, maar in het echt was het allemaal veel kalmer gegaan.

            NRC,

            met adjectief ervoor


            • de witte koning
            • de zwarte koning

            De zwarte koning moet altijd pion h7 in de gaten houden aangezien wit met Td6-h6 in één zet deze pion voor de tweede keer kan aanvallen.

            Meppeler Courant,

            De witte koning komt dan betrekkelijk veilig te staan en vervolgens kan wit proberen de komende zwarte aanval op de damevleugel op te vangen.

            Meppeler Courant,

            in voorzetselgroep


            • rokeren met de koning

            In het geval van omgekeerde plaatsing van koning en dame is rokeren met deze koning niet toegestaan.

            http://www.schaakbond.nl/

            met ander, nevengeschikt substantief


            • een dame en een koning
            • een koning en een toren
            • de koning en een toren
            • een toren en een koning
            • toren, paard, loper, koning, dame, loper, paard, en toren

            Na een op en neer gaande strijd kwam er een eindspel op het bord, waarin Rienk nog een toren en een koning had en zijn tegenstander nog een dame en een koning.

            Meppeler Courant,

            Als een speler opzettelijk zijn koning en een toren aanraakt, dan moet hij aan die kant rokeren, indien dit reglementair is toegestaan.

            http://www.schaakbond.nl/

            Aan het begin van het spel ziet het bord er als volgt uit: Gezien vanaf de kant van de witte speler is de 2de rij gevuld met witte pionnen, de 7e rij met zwarte pionnen, en de 1ste en 8e rij met van links naar rechts toren, paard, loper, koning, dame, loper, paard, en toren.

            http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

            Woordfamilie


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen