kruimel


kruimel 1.0

klein afgebrokkeld of overgebleven stukje van een eetbare zaak, bv. brood, koek of kaas

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kruimel…

is een deel

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is afgebrokkeld of overgebleven; is eetbaar

    Algemene voorbeelden


    Omdat morgen Pesach begint, zouden de broden moeten worden ingeruild voor matzes. Maar het is verboden de dag vòòr Pesach matzes te eten en daarom eet men vanavond toch brood. En dat terwijl de huizen vrij van chameets moeten zijn. "We eten vanavond heel kleine broodjes, in een hoekje van de kamer. Er mag niet gekruimeld worden. Valt er toch een kruimel, dan moet die door het toilet gespoeld worden, want als je hem opzuigt blijft hij in de woning", aldus Van der Kamp.

    NRC,

    De luchtstroom die tussen haar en Sam hing, was plotseling elektrisch geladen. Er schoten onuitgesproken berichten heen en weer, haar croissant viel in kruimels uit elkaar op haar bord.

    Het verkeerde keelgat, Diane Broeckhoven,

    De voorbijdrijvende wolken zorgden voor donker golvende plekken in het water, de meeuwen fladderden en doken boven zijn hoofd naar het brood. Toen hij de laatste kruimels uit de zak in het water had uitgeschud ging hij naar huis. Bij de sluizen bleef hij even staan kijken naar de imposante ijzeren deuren.

    Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

    Vijf vóór elf. Ik ruim alles op en trek daarna zelfs het keukenraam open om het tafelkleed uit te schudden. Pas daarna leun ik over de venstersteen naar buiten. Geen voorbijgangers, die de kruimels op het hoofd hadden kunnen krijgen. Hoewel, vijf hoog. Hier word je, boven de kruinen van de bomen langs de boulevard, een lichte bries gewaar.

    Liliane, of De spiegelingen van leugen en liefde, Clem Schouwenaars,

    Sam hoort hun moeder smakken. Hij durft er vergif op in te nemen dat er marsepein in haar mondhoeken kleeft en kruimels aan haar lippen hangen, maar hij houdt zijn ogen niet van zijn broer af.

    Donderdagmiddag. Halfvier, Kristien Hemmerechts,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • de laatste kruimels

    Ik ging naar beneden en bleef in de opening van de keukendeur staan kijken naar Vera, die met stoffer en blik de laatste kruimels opveegde, waarbij ik in mijn verbeelding haar kapotte knieën kon horen krassen op het linoleum.

    De meidenziekte, Tom Pauka,

    Ze keek glimlachend toe hoe haar hartsvriendin de laatste kruimels van het appelgebak naar binnen werkte.

    Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: onder

    • kruimels onder de tafel

    Er liggen heel wat kruimels onder de tafel.

    NRC,

    Voorzetsel: op

    • de kruimels op haar bord
    • de kruimels op het bord

    'Kunst en psychologie: dat is bijna hetzelfde,' merkte Paul op, terwijl hij naar de keuken liep om zichzelf koffie in te schenken. 'Daar heb je zowaar gelijk in,' zei Floor, die de kruimels op haar bord bij elkaar veegde, haar wijsvinger een bezem.

    Zuiderkruis, Pauline Slot,

    Toen wij in de eetzaal kwamen, getuigden alleen de kruimels op het bord en het halfvolle kopje op een kleine tafel in een hoek van haar aanwezigheid.

    Emmeke, Jan Lampo,

    • kruimels op de grond
    • kruimels op de vloer

    Op de salontafel liggen brood en kruimels. Ik hurk neer en veeg de kruimels in mijn hand. Versuft staar ik ernaar. Ik laat de kruimels op de grond vallen.

    Het land in mij, Naima el Bezaz (ed.),

    Met haar voet duwt ze een kussen naar voren, om tegenover Beertje te gaan zitten, die nonchalant wat draadjes shag en wat kruimels op de vloer veegt.

    Het wil nog maar niet zomeren, Hannes Meinkema,

    Voorzetsel: van

    • kruimels van een (verse) cake
    • kruimels van de muffin

    Omdat hij zijn vader gisteren nog met een verdachte bult in zijn wang had gezien ging Louis op zoek naar toffees in het atelier. In papa's kantoortje vond hij tussen de rekeningen en de bankafschriften kruimels van een verse cake.

    Het verdriet van België, Hugo Claus,

    Hij streek de kruimels van de muffin uit zijn mondhoeken.

    God's gym, Leon de Winter,

    in voorzetselgroep


    • tot de laatste kruimel
    • tot op de laatste kruimel

    Rutgers werkt [...] graag met biologische - en streekproducten. Bij de vers belegde broodjes en lunches is het genieten tot de laatste kruimel. "Dat komt mede doordat wij die streekgebonden, ambachtelijke producten gebruiken", vertelt Rutgers.

    http://www.dewiezer.nl/nieuws/zakelijk/crumz-altijd-voor-iets-nieuws

    De zak chips was leeg tot op de laatste kruimel.

    Het verkeerde keelgat, Diane Broeckhoven,

    met substantief erachter


    • een kruimel aardappel
    • een kruimel brood
    • kruimels kaas

    Na de zoetigheid komen de warme gerechten. Alles in kleine porties - het liefst één garnaal en één sperzieboon en een kruimel aardappel.

    NRC,

    De rook brandde in zijn keel en hij doofde de sigaret. Hij likte aan zijn vingertop en tipte een kruimel brood van zijn schoot en bracht hem naar zijn lippen. Hij dronk het kopje leeg. Er spatte een druppel koffie op zijn gulp maar hij merkte het niet.

    Alle vogels van de wereld, Daphne Buter,

    'Ik heb altijd een gezin willen hebben', zei mevrouw Ceccherelli een beetje kortademig. Ze veegde kruimels kaas van de tafel. Schimmelkaas met blauwe aderen die verbrokkelde als je erin sneed. De hele kamer was ernaar gaan ruiken.

    Gstaad 95-98, Marek van der Jagt,

    met onbepaald voornaamwoord


    • enkele kruimels
    • geen kruimels
    • wat kruimels

    Ron veegde de tafel schoon, maar er lagen geen kruimels op.

    De asielzoeker, Arnon Grunberg,

    Opi gebaarde mismoedig dat we maar moesten gaan en hees zich uit zijn stoel. Schoorvoetend namen we plaats in de zitkamer. Stil, schuldbewust, dronken we de limonade en aten de cake, erop gespitst geen kruimels te laten vallen, want dan kwamen er mieren en dan moest opi ze met spiritus wégbranden.

    Morgenster, Jaap Scholten,

    Daar zat zijn ....... de duif van het standbeeld! Even afzijdig als de vorige keer deed ze geen enkele poging om wat kruimels te bemachtigen of een homp brood die de eenden wegpikten.

    Het zomeruur, Lucienne Stassaert,

    Vaste verbindingen


    Spreekwoorden


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kruimel 2.0

    klein deel, klein stuk van een stoffelijke zaak; klein deeltje; klein stukje; deeltje; stukje

    Betekenisbetrekking


    generalisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een kruimel…

    is een deel

    • [Omvang concreet] is klein
    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is niet eetbaar

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • kleine kruimels

      De komende vorst zorgt ervoor dat het water in de aarde bevriest, waardoor deze niet uitzet. De herhaalde temperatuurwisseling rondom het vriespunt zorgt voor veel miniatuurontploffinkjes en de bodem wordt in kleine kruimels ontleed. Zo wordt de bodem rijp voor het voorjaar, om opnieuw te worden opengescheurd.

      http://www.wolf-garten.nl/public_nl/gartenjahr/garten01.hbs

      in voorzetselgroep


      • (uiteenvallen) in kruimels

      "Door de vorst valt de grond mooi rul en ontstaat een prachtig zaaibed." Het gunstige effect van de kou is vooral merkbaar op kleigronden: een tikje is voldoende om de grond uiteen te laten vallen in mooie, fijne kruimels.

      De Standaard,

      • tot kruimels (knijpen, rammen)

      'Hoe gaan we dit oplossen? Jij zegt het maar hoor.' Het enige wat Cor kon uitbrengen was een zacht en schuldbewust 'Sorry.' Hij leek de telefoon elk ogenblik tot kruimels te kunnen knijpen. Met zijn andere hand wreef hij geagiteerd over zijn geschoren schedel.

      Religie; Ober in distress; Nachtwaker Wiebov, Koen-Machiel van de Wetering,

      Alles is daar steviger. De nekken van de mannen, de schoenen van de dames, de stemmen van de kinderen. Daarom zijn er in Amerika ook steeds weer tornado's: het is de enige manier om met wind nog iets van de grond te krijgen. Met een willekeurig karretje van een Amerikaanse supermarkt ram je een deux-chevaux tot kruimels.

      ...honderd. Ik kom, Piet Grijs,

      met substantief erachter


      • kruimels weed

      Onder de geschilderde palmplanten van Chai is intussen een nieuwe rust neergedaald. De rode, gele en groene tankjes van het Risk-spel worden in de plastic zakjes gestopt waaruit de laatste kruimels weed zijn geschud. In de WC inspecteren meisjes en jongens hun oogballen. Niet te rood? Op naar het avondeten dat thuis misschien al op tafel staat.

      NRC,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      kruimel 3.0

      kleinigheid; klein beetje; iets

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

      Algemene voorbeelden


      Gisteren kwamen op het kantoor van Sotheby's in Brussel de eerste eksemplaren toe van de catalogus van wat nu al de "veiling van de eeuw" genoemd wordt: de inboedel van Jacqueline Kennedy Onassis. Van 23 tot 26 april gaan in New York een kleine 1.200 kavels onder de hamer. Volgens de experts van Sotheby's zullen haar juwelen, schilderijen, meubelen, serviezen, boeken en souvenirs samen meer dan vijf miljoen dollar opbrengen. Het lijkt wel of heel Amerika tijdens de veiling een kruimel van de Kennedy-myte in de wacht wil slepen.

      De Standaard,

      Bij Kliq werken ruim 2000 mensen. Op de jonge en versnipperde reïntegratiemarkt, waar werklozen en arbeidsongeschikten weer aan het werk worden geholpen, is Kliq veruit het grootste bedrijf. KPMG, dat in opdracht van de Tweede Kamer de financiële situatie van het in oktober 2000 geprivatiseerde Kliq heeft onderzocht, stelt in een conceptrapportage dat het optimisme over een zelfstandig voortbestaan te groot is. De ambitie van Kliq is om 'geen kruimel, maar marktleider' te worden op de reïntegratiemarkt.

      Het Financieele Dagblad,

      Combinatiemogelijkheden


      met onbepaald voornaamwoord


      • wat kruimels

      In het eerste deel beschrijft Burrin de pogingen van Vichy om de status van bevoorrecht bondgenoot in het nieuwe Duitse Europa te verwerven. Een weg zonder einde. Hitler hield Vichy aan het lijntje, gaf soms wat kruimels weg, maar heeft nooit gehoor gegeven aan de wensen van Vichy.

      NRC,

      "We moeten selektief te werk gaan, zoniet kunnen we alleen wat kruimels uitdelen", zei minister van Stedelijk Beleid Leo Peeters, "en dan kom je uit bij de grote steden."

      De Standaard,

      Vaste verbindingen


      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen