lemmet 1.0
Bron:
ArnoldReinhold
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een lemmet…
is een deel
- [Vorm] is langwerpig van vorm en loopt, afhankelijk van de functie, uit in een afgerond uiteinde zoals bij een broodmes, of in een punt die zich symmetrisch, zoals bij een dolk, in het midden van het lemmetblad, dan wel aan de bovenzijde of onderzijde daarvan bevindt
- [Vorm] is soms gekarteld aan de snijzijde
- [Constructie] zit aan de achterzijde gevat in een handgreep of heft
- [Materiaal] is vervaardigd uit metaal, vaak roestvrij staal
- [Geheel] is een deel van een mes, dolk of zwaard
- [Vervaardiging] wordt door slijpen aan één of soms beide zijden snijdend gemaakt
Algemene voorbeelden
Een voorbeeld van een functionele vorm: een mes heeft een lemmet en een heft om te snijden en om het te kunnen vastpakken.
De krop, de verdikking tussen lemmet en heft, wordt bijvoorbeeld als los onderdeel gemonteerd, terwijl de krop bij gesmede messen deel uitmaakt van het totale mes.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een lemmet slijpen
- een lemmet wetten
- het lemmet slijpen
- het lemmet wetten
Op de zwaarden van de rijke families werd soms een prachtige tekening afgebeeld met behulp van een beitel. Na het smeden werd het lemmet geslepen en voorzien van een handbescherming of tsuba en een handgreep.
Een mes is om mee te snijden. Dat heeft niet dat mes bepaald, maar degene die het gemaakt heeft en het lemmet heeft gewet. Het mes is dus van buitenaf bepaald.
als subject bij een werkwoord
- blinken, glanzen, glimmen
Hij ging zitten onder een mes waarvan het lemmet vervaarlijk blonk en dat aan een rose lint boven de toonbank hing.
Op de tafel glansde het lemmet van het fruitmesje waarmee hij vanmorgen een appel had geschild.
Heel vaag is op de voorgrond de schim van een zalm te zien en glimt het lemmet van een fileermes door de gelige rokplooien.
met adjectief ervoor
- een bronzen lemmet
- een dubbelsnedig lemmet
- een scherp lemmet
- een stalen lemmet
Haar hart en logischerwijze ook de huid en het klier- respektievelijk vetweefsel erboven is perfekt doormidden gehakt. Met een bronzen lemmet. Deze vrouw moet ooit een rilde schoonheid zijn geweest aan de aanvang van het Bronzen Tijdperk.
Hadden ze hier het moordwapen gevonden? Onwaarschijnlijk. Het mes waarmee ze de slachting hadden aangericht, was niet gekarteld. Het had een lang, smal, dubbelsnedig lemmet. Een stiletto, zonder enige twijfel.
'Hoe heette dat prachtige verhaal dan?' vroeg ik agressief terwijl ik met mijn duim het scherpe lemmet van het bowiemes keurde.
Oscar fixeert de boomstam met zijn blik en ziet uit zijn ooghoeken de middagzon flikkeren in het stalen lemmet.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een blinkend lemmet
- een glimmend lemmet
- een glinsterend lemmet
- een moordend lemmet
Het blinkende lemmet was van stainless steel, dat stond in het metaal gedrukt.
De slachter wrikte met het mes en trok toen het glimmende lemmet uit het gekeelde varken.
Hij werd op zijn stoel teruggeduwd door de geldophaler, die zijn vuist op tafel legde en als de tong van een slang schoot een glinsterend lemmet uit zijn hand.
Gastons week hart bloedt mee als het eerste stiertje een paar wimpeltjes in de glimmende rug wordt geplant. Als de matador met voordelige kuiten de degen klaar houdt om het moordend lemmet in de zwetende borst van het dier te stoten, moet Gaston de hand voor de mond houden om niet te kotsen.
in voorzetselgroep
- de punt van het lemmet
Het mesje dient aangezet kort bij het handvat en met een lichte druk snijden we de stengel schuin aan, zodat we eindigen met de punt van het lemmet.