meel


meel 1.0

poeder van gemalen graan of zaden van boekweit, waarbij kiemen en delen van de schil (zemelen) geheel of gedeeltelijk kunnen zijn uitgezeefd, en waarvan, voor zover het gerst, haver, rijst, wilde rijst of boekweit betreft, de doppen zijn verwijderd
Meestal in toepassing op tarwemeel. Fijn gezift meel, zonder zichtbare zemelen en kiemen, is bloem. In het gewone taalgebruik worden de termen meel en bloem niet altijd van elkaar onderscheiden. Ongezift meel is volkorenmeel.
Zie ook : bloem

Semagram (extra betekenisinformatie)


Meel…

is een stof; is voedsel

  • [Kleur] is gebroken wit, grauw, heel lichtbruin of lichtgrijs
  • [Geheel] is een ingrediënt van deeg
  • [Functie] wordt gebruikt voor het bakken van brood; is een van de belangrijkste ingrediënten in ons voedsel
  • [Grondstof] wordt gemaakt van tarwe, rogge, haver, boekweit, maïs, rijst, enz.
  • [Plaats] wordt gemalen in een maalderij; werd vroeger gemalen in molens, bijvoorbeeld een windmolen of watermolen; wordt op kleine schaal nog wel ambachtelijk in molens gemalen; wordt opgeslagen in silo's
  • [Behandeling of bewerking] is gemalen graan
  • [Instrument] wordt in de fabrieken gemalen met walsen; werd in molens gemalen met maalstenen
  • [Toepassingsgebied of bereik] wordt in het geval van tarwemeel gewoon 'meel' genoemd, maar andere meelsoorten worden meestal aangeduid met een samenstelling, zoals 'roggemeel' en 'maïsmeel'

Algemene voorbeelden


De voornaamste graansoort voor brood is tarwe. Een tarwekorrel bestaat uit een meelkern, zemelen en een kiem. Meel is gemalen graan met zemel en kiem en bloem is gemalen graan zonder zemel en kiem. Naarmate het brood donkerder van kleur is, is er meer meel in verwerkt; zo bestaat volkorenbrood uit alleen meel. Voor witbrood wordt alleen bloem verwerkt.

http://www.gzp.nl/main/gzp/index.htm

Meel is gemalen graan. Het wordt gemaakt van rogge, tarwe, haver, boekweit, maïs en rijst. Het graan kan in meer of in mindere mate uitgemalen zijn; dit heet de uitmalingsgraad. Een uitmalingsgraad van 100 betekent dat 100 kilo graan 100 kilo meel oplevert. Bloem heeft een lage uitmalingsgraad (er is dus veel uit weggemalen) en is gezeefd waardoor zemelen en kiemdeeltjes zijn verwijderd. Bloem wordt gemaakt van tarwe, rogge, maïs en rijst.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

De werking gaat als volgt: het graan komt van bovenaf tussen de twee molenstenen, die draaien dan in tegengestelde richting van elkaar en vermalen zo de graankorrels tot meel. Het meel gaat dan via de groeven naar buiten. Het systeem zoals ik u nu heb uitgelegd wordt al 125 jaar toegepast hier. En nu nog steeds maar dan met modernere machines. Voor er molens waren die op stoom of op elektriciteit werden aangedreven maakte men gebruik van wind- en/of watermolens.

http://www.seyen.be/toerisme/Gidsbeurten/Algemeen/body_algemeen.html

Stel je voor, een bakker wil brood bakken maar heeft geen meel. De molenaar zegt hier heb je een zak. En de boer geeft gratis graan aan de molenaar. De bakker bakt brood en deelt dat uit, onder andere aan de molenaar en de boer. Voor niets natuurlijk. De kadootjesekonomie! Het tegendeel van een graai-ekonomie.

http://www.antenna.nl/atalanta/anarchie_tisdat.html

Meelverbeteraars (E 920-928) worden aan meel of deeg toegevoegd om de bakeigenschappen te verbeteren of het meel witter te maken.

http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art_id=1265

Molenaar Patrick Geryl maalt hier voor enkele Koksijdse bakkers het meel waarmee ze Koksijdse koekjes en brood bakken.

De Standaard,

Kakkerlakken zijn alleseters. Ze houden van levensmiddelen zoals meel en brood, maar ook oud papier, textiel en leer vinden ze niet te versmaden.

http://www.ecoline.org/verde/infobladen/11plaaghuis.shtml

De gekiemde gerst of het meel daarvan is de grondstof voor de bierbrouwerijen, waar fermentatie plaatsvindt tot wort en daarna bier.

http://www.gzp.nl/main/gzp/index.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectivisch voltooid deelwoord


  • uitgezeefd meel

Bloem is [...] altijd uitgezeefd meel.

http://www.molen-dehoop.nl/bodies/broodmixen.htm

met substantief ervoor


  • een zak meel

Ze zagen haar niet toen ze de volgende dag terugkwam want ze had zich verkleed als een oud Tibetaans vrouwtje en schuifelde dubbelgebogen langs hen heen, onder het gewicht van een zak meel.

De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


meel 2.0

poeder van een ander plantaardig product dan graan, bijvoorbeeld aardappelen

Betekenisbetrekking


generalisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Meel…

is een stof

      Algemene voorbeelden


      Het Manihot-geslacht heeft dan weer wortelknollen die zeer zetmeelrijk zijn. Ze zijn de belangrijkste zetmeelplanten van tropisch-Amerika: de algemene naam ervoor is cassave, maar het meel ervan is bij ons beter bekent als tapioca en de plant als maniok of mandioca.

      De Standaard,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      meel 3.0

      op meel lijkend poeder van een vermalen vaste stof, bijvoorbeeld diermeel

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Meel…

      is een stof

          Algemene voorbeelden


          Er bestaat een analysemethode waarmee de aanwezigheid van dierenmeel in samengesteld voeder kan worden aangetoond. Hoewel momenteel deze methode de veiligste is, biedt ze geen volledige garantie voor de desactivering van het agens dat voor BSE verantwoordelijk is. Daarom werd beslist het gebruik van meel afkomstig van zoogdieren volledig te verbieden.

          http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

          De cryogene techniek wijkt in de zin af van de gangbare granuleringstechniek dat de afgedankte autobanden onder een extreem lage temperatuur tot korrels en meel worden verwerkt.

          http://www.dakweb.nl/rh/97-8/97-8-20.htm,

          Het bedrijf Trockenwerk Thüringen uit het Duitse Apoldo vermaalt broodafval tot meel voor mengvoeders.

          Sp!ts,

          Oorspronkelijk dachten de wetenschappers dat BSE op runderen werd overgedragen via de voeding door de toevoeging, in het Verenigd Koninkrijk, van meel afkomstig van karkassen van schapen die zelf door scrapie werden besmet en dit in meel bestemd voor nutsdieren.

          http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

          De fabrikanten van dierenvoeder hebben meel van vlees, slachtafval en beenderen, afkomstig van het slachthuisafval, gebruikt om het veevoeder te verrijken met goedkope grondstoffen rijk aan eiwitten (met een hoge biologische waarde in vergelijking met plantaardige eiwitten) en aan energie.

          http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • dierlijk meel

          Varkens zijn, net als mensen, alleseters. Zowel hun kauw- als verteringsapparaat is daar op gebouwd. Varkensvoer bevat daarom altijd dierlijk meel.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          meel 3.1

          poeder dat zich in kleine zakjes, de zogeheten helmhokjes, aan het uiteinde van de helmdraden in de meeldraden van een bloem bevindt en van daaruit door de wind, insecten of vogels wordt overgebracht naar de stamper waardoor bevruchting plaatsvindt; pollen; stuifmeel

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Meel…

          is een stof

              Algemene voorbeelden


              Sommige bloemen laten het meel niet door insekten verspreiden, maar door vogels, hagedissen of zelfs vleermuizen, zoals wilde bananebloemen doen.

              NRC,