muur


A - bouwsel

muur 1.0

rechtopstaande constructie van steen, baksteen, beton, leem of hout die dient als afscheiding tussen twee ruimten

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een muur…

is een constructie; is een voorwerp; is een zaak

  • [Afmeting] heeft een bepaalde hoogte, lengte en dikte; is hoog, laag, dik of dun
  • [Materiaal] is meestal van steen, bijvoorbeeld baksteen of beton; is soms van ander materiaal, bijvoorbeeld leem of hout
  • [Geheel] maakt deel uit van een gebouw of is losstaand
  • [Functie] dient als afscheiding of als omheining
  • [Vervaardiging] wordt gemetseld met bakstenen of wordt opgetrokken uit beton, leem of hout
  • [Plaats] bevindt zich aan de buitenzijde van een gebouw (buitenmuur), of tussen ruimtes binnen het gebouw (binnenmuur); staat om iets heen of langs iets, bijvoorbeeld om een tuin, langs een pad
  • [Stand] staat rechtop
  • [Werking of functionering] is dragend of niet-dragend

Algemene voorbeelden


De vloer van de kerk bestaat uit grijze grafstenen, waarop namen en familiewapens staan van vier eeuwen geleden. Geen muren, geen ramen, geen dak.

NRC,

Brak grondwater was in de muren van ons huis getrokken, had de steen van binnenuit verpulverd.

De Oceanen, Jan Roets,

Na de val van het Romeinse Rijk werd het leven op het platteland zo gevaarlijk, dat men beschutting zocht achter muren. Achter die muren ontstonden tuinen, waar men allerlei voedings- en gebruiksgewassen teelde.

Meppeler Courant,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • afsluiten
  • begrenzen
  • omgeven
  • omsluiten
  • overeind staan
  • scheiden

Alle straten die uitmondden op de Zeedijk waren afgesloten door nog een dikke muur.

http://home.planetinternet.be/~ld997743/middelkerke/middelkerke_hfst_7.htm

We kwamen in een smalle gang, aan de ene kant begrensd door muren beslagen met houten panelen.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

Het paleis was omgeven door ontelbare muren, met slechts één toegangspoort, waarop vele deuren uitkwamen.

Mijmeringen voor een seideravond, Hilde Proot,

De deftige oude buurten met seigneuriale woningen, omsloten door hoge muren, waarbinnen je, als een auto uitreed, even een blik kon werpen.

Een broer in Brazilië, Beb Vuyk,

Van vele huizen stonden alleen nog de muren overeind.

Beira, Mozambique, Marcus Leroy,

Het bureau is van de gang gescheiden door een schuine muur, die de doorkijk naar achter verhindert.

De Standaard,

als object bij een werkwoord


  • een muur afbreken
  • een muur bouwen
  • een muur metselen
  • een muur optrekken
  • een muur slechten
  • een muur slopen

De muren werden afgebroken, maar de zware donjon bleef gespaard.

http://www.kasteleninoverijssel.nl/pages/rechteren.htm

Toen de drie traveeën in 1143 klaar waren, werd achter de derde een zware afsluitende muur gebouwd.

http://www.rolduc.com/

Hulpboer Gerrit heeft een muur gemetseld in de stal die als kantine fungeert.

de Volkskrant,

Muren opgetrokken met gebakken steen en mortel of gelijmde cellenblokken.

http://users.pandora.be/kestens-bvba/bedrijf.html

Grommende bulldozers veegden het puin opzij in het verwoeste landschap, drukten de nog overeind staande gevels omver, slechtten de muren, schoven de verkoolde balken, het verwrongen ijzerdraad, de brokken steen en beton op één hoop.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Plannen om de overwelving zelf af te breken bestaan niet. Wel sloopt de stad de blinde muur langs de Brabantdam in 1998 of 1999.

De Standaard,

met adjectief ervoor


  • een bakstenen muur
  • een betonnen muur
  • een dikke muur
  • een hoge muur
  • een kale muur
  • een lage muur
  • een lange muur
  • een stenen muur
  • een witte muur

Tegen een witte bakstenen muur maakt ze een handstand.

NRC,

De klap waarmee de 27-jarige Fin vrijdagochtend tegen de betonnen muur smakte, was enorm.

De Standaard,

Binnen de dikke muren van deze onneembare vesting werd met weemoed en tederheid gemijmerd.

NRC,

Om de speelplaats stonden hoge muren en hekken met verroeste spijlen.

De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

De kale muren en de zolderingen werden gesteund door binten.

Franklin, Thomas Lieske,

Plotseling herken ik deze landweg, die lage muur tussen de velden en de wijngaarden.

De jongen die alles goed wou denken, Ben Faccini,

Ze gaat zitten op een bank die loodrecht op het raam tegen een lange muur staat.

De passievrucht, Karel Glastra van Loon,

En toen, béng – het is net of je tegen een stenen muur aanknalt.

Crisis four, Andy McNab,

Toen ik de foto laatst nog eens tegenkwam zag ik mijzelf staan: losjes geleund tegen een witte muur.

Verleidingen, Rudolf Geel,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een afgebrokkelde muur
  • een betegelde muur
  • een geblakerde muur
  • een gekalkte muur
  • een gelijmde muur
  • een gemetselde muur
  • een gepleisterde muur
  • een gesausde muur
  • een geschilderde muur
  • een geverfde muur
  • een ingestorte muur
  • een verweerde muur

Tot op het dak groeiden de struiken en een berkje hield zich in de uitgesleten voegen van een afgebrokkelde muur overeind.

De lange geboorte, Lut Ureel,

Het gelach botste tegen de kille betegelde muren, maar verstomde plotseling toen de meester achter hun gebogen ruggen opdook.

Arend, Stefan Brijs,

Een ploeg van het woningbedrijf sponst de geblakerde muren af.

NRC,

Vooreerst is er de mooi gekalkte muur, waarachter de kooi steekt.

De Standaard,

Het uithakken van het gat in een gemetselde muur doet u met een steenbeitel en passende kleine moker.

http://www.gammabouwmarkt.nl/index.asp

De hiërogliefen, vooral voor monumentale opschriften gebruikt, werden in steen gebeiteld of op gepleisterde muren geschilderd.

http://www.lib.rug.ac.be/execl/fulltxt/cursus/cursusBBdeel2.pdf

Halverwege ging hij aan een tafeltje tegen de saffraangeel gesausde muur zitten.

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

Een bezienswaardige Alma ligt in de Vlamingenstraat, en heet Sedes: deze Alma is ronduit luxueus ingericht, met gordijntjes, kunstzinnige verlichting, geschilderde muren, en wat dies meer zij.

http://www.schamper.rug.ac.be/schamper355/355-resto-vgl.html,

Canvasbekleding en geverfde muren neemt u af met een neutraal sopje.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/vlekken/vlekken.htm

Boven de ingestorte muur hing een stofwolk.

Hier ben ik, Donald Niedekker,

Een gelijmde muur kan veel grotere trekkrachten opnemen.

NRC,

Hij stalde zijn fiets tegen de verweerde muur van de boerderij en klopte aan op de keukendeur.

De familie Kneupma, Remco Campert,

in voorzetselgroep


  • aan de muur
  • achter de muur
  • binnen de muur
  • door de muur
  • in de muur
  • langs de muur
  • naar de muur
  • op de muur
  • over de muur
  • tegen de muur
  • uit de muur

Trots wordt verteld over de vele diploma's die aan de muur hangen.

http://home.wish.net/~homeopat/inhoud-2.htm

Achter de muur begon een hels geblaf en geren door struiken.

Franklin, Thomas Lieske,

Vijftig camera's houden alle bewegingen binnen de muren in de gaten.

Reformatorisch Dagblad,

Door de muren van het werk sijpelt voortdurend water naar binnen en ook de condensvorming zorgt voor wateraanvoer.

http://home.hccnet.nl/hans.vermeulen/fermont/nl/mainframe.htm

Twee gewapende en gemaskerde mannen ramden vrijdagmorgen met een vrachtwagen de zijgevel van het postkantoor in Chapelle-lez-Herlaimont, bij Charleroi. Zodoende maakten de overvallers een gat in de muur.

De Standaard,

Het meisje drentelde vervolgens langzaam langs die muur met schoon metselwerk.

Het woeden der gehele wereld, Maarten 't Hart,

Als vanzelf draaide ik mijn rug naar de muur.

Mevrouw mijn moeder, Yvonne Keuls,

Op de muur zijn ook enkele torens en poorten bewaard gebleven.

http://www.vakantiegenoegens.be/infoplein/Spaanse_goudkust.htm

Daar kwam het vuur aan de lont toen zestien gewapende gevangenen werden gevat bij een poging om over de muur te klimmen.

De Standaard,

Bas begreep niet waarom ik tegen de muur leunde van het lachen.

De koorddanseres en andere herinneringen, Rico Bulthuis,

Rita knipte het licht in de kelder aan en trok de baksteen uit de muur.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

met telwoord ervoor


  • vier muren

Een huis is meer dan vier muren en een dak.

http://www.aedesnet.nl/

met ander, nevengeschikt substantief


  • muren en afsluitingen
  • muren en daken
  • muren en deuren
  • muren en gevels
  • muren en hagen
  • muren en pilaren
  • muren en plafonds
  • muren en ramen
  • muren en schuttingen
  • muren en vloeren
  • muren en wanden
  • muren en zoldering
  • muren of afsluitingen
  • muren of daken
  • muren of deuren
  • muren of gevels
  • muren of hagen
  • muren of pilaren
  • muren of plafonds
  • muren of ramen
  • muren of schuttingen
  • muren of vloeren
  • muren of wanden
  • muren of zoldering

Vooral op plaatsen langs muren of afsluitingen wil de watervoorziening wel eens onvoldoende zijn.

De Standaard,

Dag en nacht registreren meetinstrumenten er hoeveel energie ontsnapt doorheen verschillende soorten muren en daken.

De Standaard,

Er worden racistische leuzen en hakenkruizen op muren en deuren gekalkt.

http://www.lbr.nl/documentatie/doc_sowhat.html

Het plaatsen van de steunen en ankers op muren of gevels kan de eigenaar niet hinderen in zijn recht zijn goed af te breken of te herstellen.

http://www.belspo.be/belspo/ostc/geninfo/publ/pub_ostc/tv/audio_nl.pdf

De geldboete wordt verhoogd tot honderd frank wanneer de grond met muren of hagen is afgesloten.

http://www.ebg.be/wet%20en%20beleid/jachtwetgeving.htm,

Langs de muren en pilaren van de kerk zijn de schedels en gebeenten van honderden misschien wel duizenden monniken geplakt/opgestapeld.

http://members.chello.nl/r.groen14/evora.htm

In alle kamers waren muren en plafonds en vloeren grondig geschrobd.

Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

Door merg en been ging zijn schreeuw, door muren en ramen, maar deze keer was er niemand die luisterde.

Arend, Stefan Brijs,

Een muur, schutting, struik of boom kan uw huis beschermen.

http://www.euronet.nl/~icg_pie/

Al deze kabels zullen door muren en vloeren moeten worden gevoerd.

http://www.monumentenzorg.nl/restbeh/rb24_inhoud_body.html,

De Amerikaanse 'graffitival' heeft een sensor die direct reageert als er verf op muren of wanden wordt gespoten.

Rotterdams Dagblad,

Plaatselijk worden de lagen van kalk, plamuur en/of polychromie op ijzerwerk, lijsten, muren en zoldering, onderzocht.

http://www.kikirpa.be/www2/Site_irpa/Nl/CR/Conservation.htm

voorafgegaan door als


  • als een muur
  • onverzettelijk als een muur
  • (zo) vast als een muur

Als die dertig grote kanonnen alle tegelijk brullend en loeiend vertrekken en daarbij een geluidsschok veroorzaken die als een muur op me afkomt, sla ik spontaan de handen aan de oren.

Het morele verval, Bob den Uyl,

In mijn gedachten was ze aanwezig met een bijna massieve onontkoombaarheid, onverzettelijk als een muur, groot en omvattend als de laatste in een rij baboesjka's, en naderde ik haar, wat ik ook deed of naliet.

Hij zegt dat ik niet dansen kan, Manon Uphoff,

'Is het je niet gelukt,' hoorde ze ome Nol nog zeggen, met die zachte dromerige stem die Barend van hem had meegekregen, 'hoe bestaat het, hoe bestaat het, eenvoudiger kan het toch niet, je boort een gat en je stopt het er zo in en dan gaan die vleugels uitstaan en dan zit-ie meteen vast als een muur.'

Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

Vaste verbindingen


dragende muur

een muur bouwen

een muur optrekken

geld uit de muur halen of trekken

gemene muur

iemand tegen de muur zetten

iets uit de muur trekken

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


muur 2.0

iets wat iets afweert of afschermt; barrière

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Algemene voorbeelden


De brosse muur die hier wordt opgetrokken tussen werkelijkheid en fictie moet plots het onsamenhangende geneuzel van een hoop voorgaande bladzijden vergoelijken.

http://home.wanadoo.nl/ewouw/brusselmans.htm,

Het leed had een onoverkoombare muur van stilte opgetrokken die niemand durfde omhalen.

Martha, Lut Ureel,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


muur 2.1

(voetbal; sport en recreatie)

opstelling bij een vrije trap waarbij de voetballers van de verdediging op een rij voor het doel staan als een muur; ook meer algemeen: rij personen die als het ware een muur vormt; levende muur

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een muur…

is een opstelling

  • [Samenstelling] bestaat uit een rij personen; bestaat met name uit een rij voetballers
  • [Functie] dient om iets tegen te houden; dient ter bescherming
  • [Voorbeeld of specimen] dient in het voetbal ter bescherming van het doel bij een vrije trap

    Algemene voorbeelden


    Al in de vierde minuut nam NAC een 1-0 voorsprong door Remie, die van even buiten het strafschopgebied de bal uit een vrije trap door de muur van Heerenveen-verdedigers in het doel schoot.

    NRC,

    Combinatiemogelijkheden


    in voorzetselgroep


    • in de muur schieten

    Indien men bij het nemen van een directe c.q. indirecte vrije schop de bal rechtstreeks tegen een tegenstander aanschiet, die op reglementaire afstand staat, is dit geoorloofd. Let wel: het in de volksmond bekende 'schieten in de muur' is toegestaan.

    http://www.knvb.nl/knvb1/pdf/Spelregels_Zaalvoetbal.pdf,

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    muur 3.0

    (sport en recreatie; fietssport)

    zeer steile helling
    Met name in de wielersport in een paar verbindingen die eigennamen geworden zijn.

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een muur…

    is een helling

    • [Stand] is steil
    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is lastig te beklimmen op de fiets

      Vaste verbindingen


      B - plant

      muur 1.0

      kruidachtig plantengeslacht uit de anjerfamile, met witte, stervormige bloemen (Stellaria)

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Muur…

      is een plantengeslacht

      • [Uiterlijk] heeft witte, stervormige bloemen

        Wetenschappelijke naam: Stellaria

        Rijk Plantae; Planten
        Stam Embryophyta; Landplanten
        Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
        Orde Caryophyllales
        Familie Caryophyllaceae; Anjerfamilie
        Geslacht Stellaria

        Algemene voorbeelden


        Muur wordt gebruikt als waardplant door de larven van sommige motten zoals de grijze stipspanner (Idaea aversata).

        https://nl.wikipedia.org/wiki/Muur_(geslacht)

        Woordfamilie


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen