nacht

bij nacht

1. in, tijdens de nacht; terwijl het nacht is; 's nachts

   Afhankelijk van de context soms ook met nadruk op de afwezigheid van licht: in de nachtelijke duisternis.

   Volgens de Gom nam de RLW al een hele resem maatregelen om zowel bij nacht als bij dag geluidsoverlast tot een minimum te beperken.

   Defensie komt pas helemaal in het schootveld van het Rekenhof wanneer op zeer gedetailleerde wijze de aankoop van thermische Mira-camera's (voor observaties bij nacht en slecht weer) wordt nageplozen.

   Het witte huis bij nacht, dat hij eveneens in zijn sterfjaar 1890 maakte, geschilderd vol heimwee naar Nuenen, ziet er zo bevroren uit, dat een weinig getalenteerde vervalser het gemaakt zou kunnen hebben.

   Jan Bogaerts gaat de Amsterdamse Wallen fotograferen, Willem Diepraam de havens van Amsterdam en de stad bij nacht [...], Avi Holtzman het randgebied van Amsterdam en Caroline Schröder het thema Jong ìn Amsterdam.

   + Toon 4 Voorbeelden

bij nacht en ontij

1. 's nachts en op de meest onmogelijke of ongebruikelijke tijdstippen

   Veelal met de bijgedachte aan ongemak.

   Een loods moet beschikken over een uitstekende lichamelijke conditie. Daarnaast moet een loods goede ogen en een groot uithoudingsvermogen hebben. Je wordt bij nacht en ontij en onder slechte weersomstandigheden per tender of heli op schepen afgezet en weer opgehaald.

   Werd de werknemer vroeger voor elk overuur extra betaald, tegenwoordig dient hij bij nacht en ontij voor zijn baas klaar te staan.

   Bij nacht en ontij heb ik hier de wacht gehouden om het wild te beheren, heb ik mijn eigen vrouw verwaarloosd om de belangen van de natuur te behartigen.

   + Toon 3 Voorbeelden

dag en nacht

donker als de nacht; zwart als de nacht

1. zeer donker of zeer zwart

   Hij had een mooie, jonge vrouw wier haar zo donker als de nacht was en haar lichaam was zo schoon als het licht en ze had gazellenogen.

   Het zwarte kaft droeg geen opschrift, ook op de zwarte rug stond er niks. De randen van de bladzijden waren eveneens zwart als de nacht.

   + Toon 2 Voorbeelden

de kortste nacht

1. de nacht van midzomer, rond 21 juni, met het kleinste aantal uren duisternis op ons noordelijk halfrond in vergelijking met de andere nachten van het jaar; midzomernacht

   Midzomernacht, op 21 juni, is de kortste nacht van het jaar. Dit jaar viert Natuurmonumenten Midzomernacht met een spannende invulling. Voor volwassenen is de Midzomernachtloop. Voor de kinderen de nacht van OERRR.

   + Toon 1 Voorbeeld

de langste nacht

1. de nacht van midwinter, rond 21 december, met het grootste aantal uren duisternis op ons noordelijk halfrond in vergelijking met de andere nachten van het jaar; midwinternacht

   Rond 21 december is het midwinter: de kortste dag en de langste nacht van het jaar.

   + Toon 1 Voorbeeld

een korte nacht

1. nacht met een korte tijdsduur in vergelijking met de andere nachten van het jaar, voor ons halfrond meer bepaald in de periode die voorafgaat aan midzomer of de zomerzonnewende, wanneer ons noordelijk halfrond door de baan van de aarde rond de zon en de schuine stand van de aardas naar de zon wijst, de zon overdag hoger aan de horizon staat en de periode met daglicht langer is

   Een aardglobe staat altijd scheef opgesteld. Dat is niet voor de aardigheid, want ook de aarde 'hangt' scheef in de ruimte. De aardas heeft een helling van 23½° ten opzichte van zijn baan om de zon. Hierdoor kennen wij het verschijnsel seizoenen [...]. In de zomer staat de zon boven het noordelijk halfrond. De zon komt dan bij ons 's middags hoog aan de hemel te staan: op 21 juni bereikt hij (op 52° NB) een hoogte van 61½° boven het zuiden. In de winter daarentegen staat de zon boven het zuidelijk halfrond. De zon komt op 21 december niet hoger dan 14½° boven de zuidelijke horizon. In Australië is het dan echter hoogzomer: de zon staat daar hoog boven het noorden! Een ander verschil tussen zomer en winter is de boog die de zon langs de hemel aflegt. In juni komt de zon vroeg op in het noordoosten, gaat hoog door het zuiden en verdwijnt pas laat op de avond in het noordwesten onder de horizon. De zon maakt dus een lange boog langs de hemel: we hebben een lange dag (en natuurlijk een korte nacht!). In december komt de zon laat op, in het zuidoosten, en verdwijnt hij al weer 's middags onder de horizon in het zuidwesten. Een boogje van niks, dus een korte dag en een lange nacht.

   + Toon 1 Voorbeeld

een lange nacht

1. nacht met een aanzienlijke tijdsduur in vergelijking met de andere nachten van het jaar, voor ons halfrond meer bepaald in de periode die voorafgaat aan midwinter of de winterzonnewende, wanneer ons noordelijk halfrond door de baan van de aarde rond de zon en de schuine stand van de aardas van de zon wegwijst, de zon overdag lager aan de horizon staat en de periode met daglicht korter is

   Binnen een half jaar wijst het zuidelijk halfrond naar de zon en zitten wij lange nachten in het donker en in de winterkou, ook al staat de zon dan enkele miljoenen kilometer dichter bij dan in de zomer.

   Een aardglobe staat altijd scheef opgesteld. Dat is niet voor de aardigheid, want ook de aarde 'hangt' scheef in de ruimte. De aardas heeft een helling van 23½° ten opzichte van zijn baan om de zon. Hierdoor kennen wij het verschijnsel seizoenen [...]. In de zomer staat de zon boven het noordelijk halfrond. De zon komt dan bij ons 's middags hoog aan de hemel te staan: op 21 juni bereikt hij (op 52° NB) een hoogte van 61½° boven het zuiden. In de winter daarentegen staat de zon boven het zuidelijk halfrond. De zon komt op 21 december niet hoger dan 14½° boven de zuidelijke horizon. In Australië is het dan echter hoogzomer: de zon staat daar hoog boven het noorden! Een ander verschil tussen zomer en winter is de boog die de zon langs de hemel aflegt. In juni komt de zon vroeg op in het noordoosten, gaat hoog door het zuiden en verdwijnt pas laat op de avond in het noordwesten onder de horizon. De zon maakt dus een lange boog langs de hemel: we hebben een lange dag (en natuurlijk een korte nacht!). In december komt de zon laat op, in het zuidoosten, en verdwijnt hij al weer 's middags onder de horizon in het zuidwesten. Een boogje van niks, dus een korte dag en een lange nacht.

   Toch is Finland niet het hele jaar door een sneeuwparadijs met korte dagen en lange nachten. De nachten zijn in juni en juli juist erg kort [...]

   + Toon 3 Voorbeelden

een verschil van dag en nacht

's nachts

1. iedere nacht; ook: alle of de meeste nachten in zekere periode

   Antoniem: overdag

   De bosmuis is voornamelijk 's nachts actief.

   Van maandag tot woensdag geleidelijk zeer koud met vanaf dinsdag algemene vorst overdag en strenge vorst 's nachts.

   + Toon 2 Voorbeelden

tot een gat in de nacht

1. ( (vooral) in België)
   

   tot wanneer de nacht ver is gevorderd; tot diep in de nacht

   Vooral zaterdag was het feest: tot een gat in de nacht dansten velen op de ritmen van eerst een bruisende Kanda Bongo Man (Zaïre) en daarna de muziek van twee dj's.

   Ik kan vaststellen dat mijn energiefactuur duurder wordt [...] en kan beslissen om minder energie te verbruiken [...]. Wat indien ik om redenen van levenslang leren of intense carriereontwikkeling dagelijks tot een gat in de nacht mijn computer en bureaulamp moet aangeschakeld houden?

   + Toon 2 Voorbeelden

verschillen als dag en nacht

de eeuwige nacht

1. de onomkeerbare, definitieve toestand van de dood

   Waarom ging je heen? In de eeuwige nacht. De processie stopt. De glazen kist wordt neergezet en rondom wordt een cirkel gevormd.

   + Toon 1 Voorbeeld

als een dief in de nacht; als dieven in de nacht

1. stil en omzichtig om geen aandacht te trekken; heimelijk

   Synoniem: heimelijk; steels; stiekem

   Inmiddels was het feestgedruis in het kleedlokaal van de Ajacieden losgebarsten. Overigens zonder Nikos Machlas en enkele andere gepasseerde spelers [...]. De trotse Griek was gekrenkt met zijn beurt op de bank en vluchtte na afloop als een dief in de nacht naar huis.

   Nadat twee christenen, onder wie een 14-jarige jongen, eind februari van godslastering waren vrijgesproken door een rechtbank in Lahore, dreigden woedende fundamentalisten het tweetal alsnog te doden. Als dieven in de nacht moesten de twee christenen naar het buitenland worden gesmokkeld.

   + Toon 2 Voorbeelden

bij nacht zijn alle katten grauw

nacht na nacht

1. iedere nacht weer opnieuw; telkens opnieuw 's nachts

   Terwijl hij nacht na nacht met hen feest, groeit de ontevredenheid over zijn eigen leven.

   Ik herinner me de misthoorn, nacht na nacht, een ver, klagerig geteut, toen net als nu.

   + Toon 2 Voorbeelden

nachten aan een stuk

1. telkens weer opnieuw gedurende de hele nacht

   Ik slaap al nachten aan een stuk bijna niet meer omdat ik heel de tijd aan het hoesten ben.

   Kludde heeft de reputatie onoverwinnelijk te zijn. Toch zijn er verhalen bekend waarin Kludde werd verslagen. Zo is er het verhaal van Schelle, waar Kludde aan het spoken was in een boerderij, nachten aan een stuk.

   + Toon 2 Voorbeelden

de nacht van de moorden; de nacht van de storm; de nacht van de verdwijning

1. de nacht waarin plaatsvindt wat in de van-bepaling wordt genoemd

   De wagen van mijnheer Poulders, een Mercedes 190 D, stond in de garage. Met deze wagen was Poulders de nacht van de moorden, na het squashen, naar huis gereden.

   Hall bleef bij hem, zoals dat hoort, maar hij bekocht dat met zijn leven. Hij overleefde nog de nacht van de storm maar was te zwak om verder af te dalen.

   Wat is er tijdens de nacht van drie op vier januari, de nacht van de verdwijning, gebeurd?

   + Toon 3 Voorbeelden

de nacht tevoren

1. in de nacht van de vorige dag

   In Amsterdam hebben ze geen respect meer en zijn ze allemaal moe en prikkelbaar omdat ze de nacht tevoren tot aan de ochtend in de disco zijn blijven hangen, of omdat ze met de verkeerde jongens zijn meegegaan en bang zijn dat ze wat hebben opgelopen!

   Dat het applaus niet zo was opgeklaterd als ik me de nacht tevoren in mijn droom had voorgesteld kon me niet deren: het was volbracht.

   + Toon 2 Voorbeelden

de late nacht

1. het laatste deel van de nacht

   Vaak in de verbinding in de late nacht.

   Ik hoorde het dier blaffen en terwijl ik achterom liep, veranderde de late nacht in een vroege ochtend.

   De NS denkt aan de introductie van een luxe spitstrein, een speciale verbinding van Schiphol naar Amsterdam en een lounge-expres voor de late nacht.

   + Toon 2 Voorbeelden

de vroege nacht

1. het begin, de aanvang van de nacht

   Vaak in de verbinding in de vroege nacht.

   De nieuwe wet zal, zo verwacht Korevaar, leiden tot het op nog grotere schaal inzetten van flexwerkers in de avonduren en de vroege nacht.

   In de vroege nacht van zaterdag op zondag moest de politie ingrijpen bij een vechtpartij op het Prinsenplein.

   + Toon 2 Voorbeelden

de bewuste nacht; die bewuste nacht

1. die nacht waarvan reeds sprake was, die bekend is

   Hij staart naar het gebouw dat hij de bewuste nacht net had verlaten om iemand gelukkig nieuwjaar te gaan wensen.

   Geen van de buren had die bewuste nacht iets verdachts opgemerkt.

   Hij kon zich die bewuste nacht, de nacht dat ze al hun twijfels overboord hadden gekieperd, nog levendig voor de geest halen.

   + Toon 3 Voorbeelden

de halve nacht

1. gedurende de helft van de nacht, meer bepaald overdrijvend bedoeld voor: gedurende een aanzienlijk deel van de nacht

   Wat de hond betreft: we hebben allang een andere en deze is zo waaks als een witte gans. De halve nacht ligt hij op de overloop te grommen en enkele keren per week barst hij uit in een bloedstollend geblaf.

   Ik heb hier de halve nacht op je zitten wachten.

   + Toon 2 Voorbeelden

de nacht van de lange messen; een nacht van de lange messen

1. moment waarop of gebeurtenis waarbij binnen een organisatie de sterkere groep de macht naar zich toe trekt en de zwakkere leden buitenspel zet en met opponenten afrekent

   Naar de Nacht van de lange messen die op 30 juni 1934 plaatsvond in Duitsland, toen de top van de SA, het partijleger van de Duitse nazipartij, de NSDAP, door de SS werd vermoord op instigatie van Adolf Hitler en Heinrich Himmler

   Zeven maanden van ruzies in de IGC en vervolgens een nacht van de lange messen waarin met alleen de regeringsleiders aan tafel een compromis wordt uitgedokterd dat Nederland dan maar te slikken heeft.

   Volgens Groenink staan zijn drie collega's achter hun vroegtijdig afscheid, "hoewel ze het verdomd zuur vinden dat ze geen bijdrage meer mogen leveren aan de werkzaamheden van de raad van bestuur". Groenink presenteerde de 'nacht van de lange messen' als signaal aan de duizenden bankemployés die de gevolgen van zijn sanering ondervinden. "De mensen in het land, die hun collega's zien vertrekken [...] zullen zo zien dat de reorganisatie ook ons raakt."

   Jan Peter Balkenende en zijn compaan Donner begonnen hun opmars in het CDA na een nacht van de lange messen, waarin ze een 'te links' partijbestuur om zeep hielpen.

   Bekijk resultaten enquête: Wie gaat de CD&V na haar nacht van de lange messen leiden?

   + Toon 4 Voorbeelden

een drukke nacht

1. nacht met veel te verrichten werkzaamheden, met een grote toeloop van belangstellenden, met veel verkeer enz.

   Storm en regen zorgden vanaf dinsdagavond 23.30 uur voor een drukke nacht voor medewerkers van politie, brandweer, gemeenten, Rijkswaterstaat en provincie. Tot in de vroege ochtenduren zijn ze bezig geweest met veel meldingen.

   De strooidiensten van het Agentschap Wegen en Verkeer hebben er alweer een drukke nacht opzitten. Sinds zaterdagavond viel opnieuw heel wat sneeuw.

   Het is op het hele internet een drukke nacht nu zo te merken.

   + Toon 3 Voorbeelden

een heldere nacht

1. nacht waarin de sterren niet door wolken aan het zicht worden onttrokken

   Polaris, de Poolster, is waarschijnlijk de meest bekende ster aan de hemel. Iedere heldere nacht wijst hij de richting naar het noorden.

   Verder is er de volkssterrenwacht Planetron gevestigd, waar de bezoeker op heldere nachten naar de sterren kan kijken.

   + Toon 2 Voorbeelden

een kalme nacht

1. nacht waarvan het verloop niet wordt verstoord door ongeregeldheden, grote drukte, iets wat overlast veroorzaakt enz.; nacht met een rustig verloop

   Synoniem: een rustige nacht

   Aan de kust was het op de meeste plaatsen een kalme nacht voor brandweer en politie, maar in Blankenberge raakte de pier wel zwaar beschadigd. Het achterste deel van de pier is vernield door de hoge golven.

   Op het plein naast de camperplaats staat een kermis opgesteld. Hopelijk wordt het toch nog een kalme nacht.

   + Toon 2 Voorbeelden

2. nacht met rustige weersomstandigheden

   Het schip ploegt in een trage kadans door de golven, in een kalme nacht onder een volle maan. Maar mijn angst blijft. De zee werkt nu mee, maar kan ons ook zo de diepte insleuren, dat is om het even.

   Vanavond valt in de noordelijke helft van het land eerst soms een bui. Verder is het droog, op weg naar een eveneens kalme nacht.

   + Toon 2 Voorbeelden

een lange nacht

1. nacht waarin men door andere bezigheden slechts laat aan nachtrust toekomt; nacht waarin men zich pas laat te bed begeeft

   "Overdag kon ik niet veel doen, omdat ik moest wachten om te kunnen laden. Dat betekent dat je 's nachts moet gaan rijden." Na een lange nacht zette Jouwsma donderdagochtend om 5 uur zijn wagen voor de poort van een fabriek in het Duitse Dorsten.

   De champagne vloeide rijkelijk. Volgens de in het zweet badende presentator beloofde het een lange nacht te worden.

   + Toon 2 Voorbeelden

een onrustige nacht

1. nacht waarin zich ongeregeldheden voordoen; nacht die geen kalm verloop kent

   De politie is er massaal op de been om een derde onrustige nacht te vermijden, maar al deze namiddag braken er rellen uit in Hackney.

   + Toon 1 Voorbeeld

een rustige nacht

1. nacht waarvan het verloop niet wordt verstoord door ongeregeldheden, grote drukte, iets wat overlast veroorzaakt enz.

   Synoniem: een kalme nacht

   Na een rustige nacht vielen er vanmorgen nabij Kyriath Shmona weer katjoesjaraketten.

   Het is "een rustige nacht", zegt verpleegkundige Lucy Badoux. Andere jaren krijgt het ziekenhuis gemiddeld zo'n veertig vuurwerkslachtoffers binnen, vertelt ze. Ook de ernst van de verwondingen valt haar mee.

   + Toon 2 Voorbeelden

een volle nacht

1. een volledige nacht

   Deze excercitie heeft twee weken in beslag genomen en is pas zaterdagochtend vroeg afgerond na een volle nacht doorvergaderen.

   + Toon 1 Voorbeeld

in het holst van de nacht

1. diep in de nacht; tijdens het donkerste deel van de nacht

   Ik schrik wakker en meen dat het de hoogste tijd is om mijn loopschoenen aan te doen, maar het is pas 2 uur in het holst van de nacht dus ik moet nog úren proberen te slapen.

   Wij waren wel vertrouwd met zijn balts- of territoriumroep, een gedempt geloei als van een misthoorn, dat in het holst van de nacht tot op een afstand van twee tot drie kilometer nog hoorbaar was.

   + Toon 2 Voorbeelden

's nachts

1. op of tijdens de nacht van een bepaalde dag

   Vaak voorafgegaan of gevolgd door een tijdsaanduiding als in om half één 's nachts, 's nachts om twee uur.

   Ertl leidt in de tussenstand om de wereldbeker reuzenslalom [...]. De sneeuw blijft het mannencircuit parten spelen. Gisteren was in Hakuba bij Nagano in Japan een afdaling gepland. Maar 's nachts viel er 30 centimeter verse sneeuw. Gevolg: afdaling uitgesteld.

   Door een verkeerd uitgezette koers liep het schip onverwacht op het rif Geldria's Droogte en sloeg lek. Om half één 's nachts zonk het, na eerst van het rif afgedreven te zijn.

   Tijdens de biezenoogst in juli maakten de arbeiders enorm lange dagen. Ze gingen 's nachts om twee uur van huis om de biesvelden met een platte boot [...] te bereiken.

   + Toon 3 Voorbeelden

2. iedere nacht; ook: alle of de meeste nachten in zekere periode

   Als het aan de Tweede Kamer ligt, kijkt Nederland goed naar het Franse voorbeeld om 's avonds en 's nachts het licht uit te doen in kantoren en winkels.

   Gotthardtunnel 's avonds en 's nachts dicht De Gotthardtunnel is in september vanwege werkzaamheden afgesloten voor vrachtverkeer.

   + Toon 2 Voorbeelden

tot een (flink) stuk in de nacht

1. tot wanneer de nacht ver is gevorderd; tot diep in de nacht

   De democratie is zo groot als de tijd die er aan besteed wordt. Vanuit de humane en gezondheidswetenschappen en de communicatieleer is geweten dat de mens zowat 2,5 uur kan vergaderen. Wij gaan het even doen vanaf 10 uur 's morgens tot een stuk in de nacht.

   Ik herinner me dat ik tot een stuk in de nacht de leerstof erin hamerde.

   Naar verwachting zouden de onderhandelingen tot een flink stuk in de nacht duren.

   + Toon 3 Voorbeelden

tot 's nachts

1. tot de nacht van een bepaalde dag of tot de genoemde tijdsspecificatie binnen betreffende nacht

   Vaak gevolgd door een tijdsaanduiding als in tot 's nachts twee uur.

   Naar verwachting wordt het het drukst in Frankrijk, wanneer miljoenen Fransen op Goede Vrijdag met vakantie gaan. Net als vorig jaar kunnen automobilisten tot 's nachts in de file staan.

   De VVF (Vereniging van Feestopbouwers) houdt vanavond voor de derde keer de Noordwolde Night. Op verschillende terrassen van de horecabedrijven in Noordwolde is live-muziek te beluisteren. Het begint om tien uur en duurt tot 's nachts twee uur.

   + Toon 2 Voorbeelden

2. telkens tot de nacht of tot alle of de meeste nachten in zekere periode; telkens tot de genoemde tijdsspecificatie in de nacht

   De stadsbussen rijden altijd vanaf of langs het centraal station en Rådhuspladsen. Al vanaf 5 uur 's ochtends tot 's nachts 0.30 uur kun je de bus pakken.

   Zittingen duren vaak van 's middags half drie tot 's nachts half drie.

   + Toon 2 Voorbeelden

de nacht is nog jong

1. de nacht is nog maar net begonnen en duurt nog lang; het is nog vroeg in de nacht

   Met de bijgedachte dat er nog veel te beleven valt of nog veel in het verschiet ligt.

   Eerst gaan we nog door met napraten en nog wat nadrinken, want de nacht is nog jong en het gebeurt niet iedere dag dat het feest is.

   Op het moment dat we de karper vrij willen laten krijgen we op de rechterhengel een keiharde run, het is nu 23.25 en ik ren zo hard ik kan naar de hengel en sla aan. Hebben!!! ik ben benieuwd wat we nu binnenhalen [...]. De nacht is nog jong dus wie weet wat er nog komen gaat, het is inmiddels 5 graden en het wordt steeds kouder.

   + Toon 2 Voorbeelden

niet over één nacht ijs gaan

1. de problemen en risico's grondig afwegen vooraleer over te gaan tot handelen; behoedzaam te werk gaan

   Volgens de meeste wetenschappers, en volgens de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten, die echt niet over één nacht ijs gaan, is er geen enkele reden om het nieuwe sojaras anders te behandelen dan de talloze nieuwe rassen waar we nooit bij stilgestaan hebben.

   De rijkswacht onderzoekt de mogelijkheden om het systeem uit te breiden tot het hele land, maar wil niet over één nacht ijs gaan. De resultaten van het Oost-Vlaamse experiment ogen mooi, maar volstaan niet om er nationale conclusies aan te verbinden.

   + Toon 2 Voorbeelden

een wilde nacht

1. een nacht doorgebracht in buitensporige of losbandige lust of vermaak

   Na een wilde nacht met enkele soldaten komt ze terecht in een kazerne. Daar zal ze zich als het "liefje" van officier Petrus Niemann, die ze eigenlijk nauwelijks kent, een week lang verborgen moeten houden.

   Ze dronk en neukte dubbel zoveel als ik. Maar slapen, dat deden we altijd samen, in haar bed van rood satijn. Na een wilde nacht kwam ze de kamer binnen en deelde mee dat ze in de hemel was en moest overgeven. Ik wees naar de emmer naast het bed, die ik daar aanvankelijk voor mezelf had neergezet.

   + Toon 2 Voorbeelden

een nacht met iemand

1. een nacht doorgebracht in het gezelschap van de persoon of personen genoemd in de met-bepaling

   Mijn nacht met Milena had het verlangen naar Dana niet verdreven.

   Wat een geweldig lieve mensen zijn die Malagasy, we vonden het bijzonder om zo een nacht met hen mee te maken.

   + Toon 2 Voorbeelden

een doorwaakte nacht

1. een nacht die men met waken heeft doorgebracht; een nacht waarin men wakker is gebleven en niet aan nachtrust is toegekomen

   De huisarts die ze na een doorwaakte nacht consulteren, ziet dat de pupillen van de baby in grootte verschillen en rijdt met hen door naar het ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten.

   Nu, vele doorwaakte nachten later, weet ik dat ik mijn echtgenoot maar deels kende.

   + Toon 2 Voorbeelden

een gebroken nacht

1. een nacht waarvan de nachtrust is verstoord door onderbreking, veelal met de bijgedachte aan de vermoeidheid daardoor 's anderendaags

   Gebroken nacht [...]. Alles zat onder [...]. Daarna ben ik aan het wassen geslagen.

   + Toon 1 Voorbeeld

een goede nacht; een onrustige nacht; een rustige nacht; een slechte nacht; een slapeloze nacht

1. een nacht met een nachtrust zoals aangegeven door het adjectief

   Geef eens een blokje, zegt hij en wijst naar het bakje op zijn tafel. De blokjes zijn gesmolten en ik zeg dat ik de zuster nieuwe zal vragen. Laat maar, zegt hij. Ik geef hem wat te drinken. Je had een goede nacht, zei de zuster, zeg ik maar, omdat ik toch wat zeggen moet.

   Die avond knielde Johan bij het hoofdeinde van zijn bed en bad om een rustige nacht zonder dromen en zonder zweet. Daarna nam hij een halve 38 Seresta en een Normison.

   Na enkele slapeloze nachten werd de knoop doorgehakt in het voordeel van het meesterlijke Grace, een eerbetoon aan een veel te vroeg gestorven genie.

   + Toon 3 Voorbeelden

een korte nacht

1. nacht waarin men door andere bezigheden slechts kort kan slapen; nacht met een korte nachtrust

   Sinds enkele weken beheert Natuurreservaten ook in Sint-Katelijne-Waver een domein, de Hondsbossen. Voor de liefhebbers wordt het een korte nacht, want zij kunnen om 6 uur zondagmorgen al mee met een dauwwandeling door het Cassenbroek.

   Na een korte nacht zit ik zondagochtend in de trein naar Groningen voor de Lezersdag van het Dagblad van het Noorden in de Prins Bernhard Hoeve.

   + Toon 2 Voorbeelden

een volle nacht

1. een volledige nacht

   Voel je je nooit uitgerust, ook niet na een volle nacht slaap?

   + Toon 1 Voorbeeld

nacht na nacht

1. iedere nacht weer opnieuw; telkens opnieuw 's nachts

   De nachtmerrie van elke ouder: de baby huilt je nacht na nacht uit je slaap. Wat doe je eraan en waarom doet je baby dat?

   Wat doen we met de beelden die ons droombewustzijn nacht na nacht presenteert?

   + Toon 2 Voorbeelden

's nachts

1. op of tijdens de nacht van een bepaalde dag

   Veel mensen zien op tegen het strijken, maar dat valt echt mee. Je moet alleen zorgen dat het laken nog niet helemaal droog is als je aan het strijken gaat: 's morgens wassen, 's avonds strijken en 's nachts weer lekker slapen.

   + Toon 1 Voorbeeld

2. iedere nacht; ook: alle of de meeste nachten in zekere periode

   's Nachts, tijdens de slaap, herstelt het immuunsysteem en gebeurt de produktie van melatonine in de pijnappelklier [...]. Wanneer je overdag slaapt en 's nachts werkt dan komt hier niets of heel weinig van terecht.

   Ze wordt gekweld door nachtmerries. We horen haar 's nachts in haar slaap panisch kermen: 'Niet doen, niet doen'.

   Zes van de tien leerlingen kampen met problemen bij het inslapen, een kwart kan 's morgens moeilijk uit bed komen en twaalf procent wordt 's nachts wakker.

   + Toon 3 Voorbeelden

een nacht doen; een nacht draaien; nachten doen; nachten draaien

1. ( informeel)
   

   een nachtdienst verrichten; nachtdiensten verrichten

   Ik kan me voorstellen dat dit voor mensen die met ploegen werken en een nacht doen wel een oplossing is. In onze streek moet je nergens terecht voor 7 en na 18 uur.

   De eerste nacht die ik op moet komen en weer naar bed toe kan gaan, ben ik 25 uur op en daarna slaap ik maar 4 of 5 uurtjes. En dan moet ik nog een nacht draaien.

   De collega's die 3/4 werken doen ongeveer 10-12 nachten per maand.

   Vanaf morgen begint onze 1ste stageweek en zullen we ook al onze eerste nachten draaien.

   Werk jij graag in een verpleeghuis [...] en wil je vaste nachten draaien?

   Ik ga straks pas douchen, als mijn man wakker is, die draait nachten, ik wil geen geluiden maken op de eerste verdieping.

   + Toon 6 Voorbeelden