peetvader


peetvader 1.0

(soms)

mannelijke persoon die, samen met een vrouw, de peetmoeder, als getuige aanwezig is bij de doop van een kind, en die zich daardoor ook borg stelt voor de latere christelijke opvoeding van dat kind; dooppeter; peetoom
Is ontstaan naar analogie van het Engelse woord godfather, onder invloed van de gelijknamige filmreeks.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een peetvader…

is een man; is een persoon

  • [Groep] heeft naast zich een vrouw met dezelfde taak, die peetmoeder (ook doopmeter of peettante) genoemd wordt
  • [Activiteit of handeling] is als getuige aanwezig geweest bij de doop van een kind; heeft daardoor aanvaard verder borg te staan voor de christelijke opvoeding van dat kind, vooral in het geval dat de ouders zouden overlijden; wisselt met zijn petekind vaak geschenken uit bij sommige gelegenheden, zoals verjaardagen en Nieuwjaar
  • [Betrokkene] heeft een petekind
  • [Toepassingsgebied of bereik] komt voor in de rooms-katholieke kerk en in sommige protestantse kerkgenootschappen
  • [Betrekking of relatie] is vaak een oom of een grootvader van het petekind

Combinatiemogelijkheden


met koppelwerkwoord


  • iemands peetvader zijn

Mazeppa, de niets ontziende heerser over de Oekraïne, vat liefde op voor het meisje Maria, wier peetvader hij is.

NRC,

Floris snikte zacht, bompa was zijn peetvader. Bompa had kanker en iedere dokter had hun al verteld dat de man nog hooguit een maand te leven had.

Open gelijk een mond, Jeroen Olyslaegers,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

  • de peetvader van de bruid
  • peetvader van zijn kind
  • peetvader van de inmiddels twintig jaar oude Tom Parker Bowles

Gemiddeld geeft men een briefje van vijfduizend forint (duizend frank), zegt Hoffer die al meer dan 350 bruiloften achter de rug heeft. Een uitzondering is de peetvader van de bruid die toch wel minstens twintig- tot dertigduizend forint hoort af te dokken.

De Standaard,

Het lukt wonderwel: Neruda wordt Mario's leermeester in de poëzie de liefde, voorts zijn koppelaar, getuige bij zijn huwelijk, peetvader van zijn kind.

De Standaard,

Op een andere foto staat prins Charles die haar baby in zijn armen houdt. De prins is peetvader van de inmiddels twintig jaar oude Tom Parker Bowles.

NRC,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


peetvader 1.1

(recht en misdaad)

hoofd van een maffiafamilie; godfather

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een peetvader…

is een man; is een persoon

      Algemene voorbeelden


      Telkens de maffia zwaar in het gedrang is, willen de peetvaders met spectaculaire akties bewijzen dat ze nog meetellen. In mei en juli 1992 vermoordden ze de maffiajagers Giovanni Falcone en Paolo Borselino. In 1993 vermoordden ze enkele "nutteloos geworden" medeplichtigen als politicus Salvo Lima, en pleegden ze aanslagen in Milaan, Rome en Firenze waarbij negen doden vielen.

      De Standaard,

      Toen Tommaso Buscetta, de eerste peetvader die ging praten, in 1984 werd ondervraagd over de banden tussen mafia en politiek, verkoos hij te zwijgen.

      NRC,

      Lorenzo Borrelli is er pastoor en hij gaat heftig te keer tegen de camorra, de lokale maffia. Hij weigert zelfs een peetvader in zijn kerk te begraven.

      De Standaard,

      Ongeveer een derde van de Moskouse maffiabenden zijn ook buiten de regio actief; op de luchthavens rond Moskou waken meerdere peetvaders over hun belangen.

      De Standaard,

      De strijd tegen de maffia heeft vrijdag een groot succes geboekt met de arrestatie van Pietro Aglieri. Deze jonge peetvader was volgens sommige maffia-experts de tweede man van het criminele genootschap geworden.

      https://www.volkskrant.nl/magazine/politie-arresteert-leider-maffia-in-palermo~a487113/,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • de machtigste peetvader

      Riina was toen voortvluchtig en de machtigste peetvader op Sicilië.

      NRC,

      • Siciliaanse peetvaders

      Russische mafiabendes opereren in de Verenigde Staten, Siciliaanse peetvaders doen zaken in Oost-Europa, de Chinese Triaden zitten in Amsterdam.

      NRC,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • de peetvader van de Bangkokse maffia
      • peetvaders van de maffia
      • een peetvader van de plaatselijke maffia
      • de peetvaders van de Russische maffia

      De show wordt evenwel gestolen door de peetvader van de Bangkokse maffia, die schijnbaar geopereerd is voor keelkanker en nu moet praten via zo'n toestelletje waardoor je stem gaat klinken als die van een robot uit een Disneyfilm van de jaren zeventig.

      http://www.digg.be/movie.php?id=572,

      Terwijl in Sicilië inmiddels tientallen peetvaders van de mafia samenwerken met de justitie, is Alfieri de eerste boss van de camorra die de traditionele zwijgplicht doorbreekt.

      NRC,

      Eerder werd al bekend dat de twee Tunesische huurmoordenaars in het Siciliaanse Catania werden geronseld. Dat gebeurde met de hulp van een peetvader van de plaatselijke maffia.

      De Standaard,

      Nordex, en dus Rich, werkt vooral voor rekening van Gregory Loetsjansky, een van de belangrijkste peetvaders van de Russische maffia.

      http://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=499,

      met substantief ervoor


      • tientallen peetvaders

      Terwijl in Sicilië inmiddels tientallen peetvaders van de mafia samenwerken met de justitie, is Alfieri de eerste boss van de camorra die de traditionele zwijgplicht doorbreekt.

      NRC,

      met eigennaam


      Deze film over de maffia komt net op het ogenblik dat deze misdaadorganisatie een paar spectaculaire afrekeningen hield in Catania en dat peetvader Brusca met de politie meewerkt.

      De Standaard,

      Na hun grote en bloedige overwinning op de rivaliserende Santadio-clan in het midden van de jaren zestig deelt de familie-Clericuzio, geleid door peetvader Domenico Clericuzio, in maffialand met stevige hand de lakens uit.

      De Standaard,

      Eind vorig jaar werd in Palermo zakenman Pino Mandalari aangehouden als witwasser van maffiageld voor rekening van peetvader Toto Riina en diens clan.

      De Standaard,

      peetvader 1.2

      hoofd van een crimineel circuit; crimineel met een leidende rol; vooraanstaande crimineel

      Betekenisbetrekking


      generalisering
      Betrokken betekenissen 1.1 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een peetvader…

      is een man; is een persoon

      • [Groep] is lid van een criminele organisatie of een crimineel netwerk
      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is crimineel
      • [Rang] is hooggeplaatst
      • [Activiteit of handeling] maakt zich schuldig aan criminele activiteiten; speelt een grote rol bij criminele activiteiten
      • [Gezag] heeft veel te zeggen binnen de organisatie; is invloedrijk

      Algemene voorbeelden


      Door de onmacht van justitie hebben een aantal drugsorganisaties blijkbaar ondertussen enorme imperia opgebouwd. De Nederlandse peetvaders als Klaas Bruinsma en Mink K. zijn allemaal betrapt op handel in XTC.

      http://www.ping.be/~mini007/drugs5.html

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • de peetvader van de hormonenhandel
      • de peetvader van de georganiseerde veesmokkel
      • peetvader van de Zuid-Franse georganiseerde misdaad

      De "peetvader van de hormonenhandel" werd betrapt met 277 flacons met een hormonale groeibevorderaar die toen nog onbekend was.

      De Standaard,

      Tot een heel eind in de vijftiger jaren was vader een van de peetvaders van de georganiseerde veesmokkel uit Nederland, zegt onze Robert.

      Volgend jaar in Berchem, Leo Pleysier,

      Onder de naam "Francis de Belg" staat hij bekend als peetvader van de Zuid-Franse georganiseerde misdaad.

      De Standaard,

      peetvader 1.3

      iemand die voor een bepaalde groep (een partij, geestelijke stroming, muziekstroming, regio, bedrijf, sporttak, etc.) enorm veel betekend heeft en hierbinnen ook veel te zeggen heeft; toonaangevend persoon die vaak ook leiding geeft; ook: leermeester

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een peetvader…

      is een man; is een persoon

      • [Groep] hoort bij een partij, bepaalde groep of stroming
      • [Rang of hiërarchische positie] bekleedt een hoge positie
      • [Geslacht] is doorgaans een man
      • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] heeft veel gedaan of betekent voor een bepaalde groep
      • [Activiteit of handeling] zet zich in voor iets; speelt een bepalende rol
      • [Gezag] heeft veel gezag en is invloedrijk binnen een bepaalde groep

      Combinatiemogelijkheden


      als object bij een werkwoord


      • peetvader van iets genoemd worden

      Gottlob Frege wordt wel eens de peetvader van de analytische wijsbegeerte genoemd.

      http://www.flwi.ugent.be/philosophy/histowb/taalfilosofie.pdf.

      Het Nederlandse Algemeen Dagblad noemde hem ooit "de peetvader" van het wielrennen: "Hij koppelt, regelt, onderhandelt en ... glundert als er weer een deal is gesloten."

      De Standaard,

      met adjectief ervoor


      • zijn geestelijke peetvader
      • de politieke peetvader

      Het is zowaar te begrijpen dat de verteller zich overgeeft aan de levenslessen van Idi Amin, die hij beschouwt als zijn geestelijke peetvader.

      http://www.boeken.net/wbnliterair/index.asp

      Arreckx geldt als de politieke peetvader in het Zuidfranse departement Var waar mevrouw Piat volksvertegenwoordiger en bestrijder van de corruptie was.

      NRC,

      Kohl wil immers langer dan zijn politieke peetvader - Konrad Adenauer - aan het staatsroer staan.

      De Standaard,

      De verdenking tegen Raúl is op het eerste gezicht vooral gebaseerd op diens vriendschap met Muñoz Rocha, voor wie hij een soort politieke peetvader was.

      NRC,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • de peetvader van de analytische wijsbegeerte
      • de peetvader van de direct marketing
      • de peetvader van de Egerländermuziek
      • de peetvader van gitaarblues
      • de peetvader van het symbolisch interactionisme
      • de peetvader van de Amerikaans punk
      • de peetvader van de regio
      • peetvader van het socialisme
      • de peetvader van het wielrennen

      Gottlob Frege wordt wel eens de peetvader van de analytische wijsbegeerte genoemd.

      http://www.flwi.ugent.be/philosophy/histowb/taalfilosofie.pdf.

      Het bureau dat hij in 1958 met succes had opgericht, groeide na een fusie met Cato Johnson uit tot 's werelds grootste direct-marketing-bureau: Wunderman Cato Johnson. Het maakt vandaag deel uit van de Amerikaanse reclamegigant Young Rubicam. Wunderland koestert zijn reputatie de peetvader te zijn van de direct marketing. Nog altijd spreekt hij in grootse bewoordingen over de toekomst van zijn geesteskind.

      De Standaard,

      Het volgend jaar hopen de Isseltaler Musikanten op een doorbraak in Duitsland, het land waar Engelbertinck zelf een vooraanstaand musicus is in het befaamde orkest van Ernst Mosch, de peetvader van de Egerländermuziek.

      Meppeler Courant,

      Ruim zevenduizend mensen bezorgden Clarence Gatemouth Brown, de peetvader van de hedendaagse Texaanse gitaarblues en The Dirty Dozen uit New Orleans zaterdag een spetterend onthaal.

      De Standaard,

      Georg Simmel (1858-1918) is vooral bekend geworden als socioloog, en dan vooral nog als grondlegger van wat men de formele sociologie gaan noemen is en die later is uitgewerkt door bijvoorbeeld Vierkandt en von Wiese. Hij wordt ook wel eens beschouwd als de peetvader van het symbolisch interactionisme. Maar zijn invloed reikt tot ver buiten deze twee gebieden en doet zich ook gelden in de psychologie, de mentaliteitsgeschiedenis, de esthetica, de micro-sociologie enzovoort.

      http://www.flwi.rug.ac.be/philosophy/cultuurfilosofie/deel_4.htm

      Het recept is bekend: muzikanten of kunstenaars komen vertellen, voorlezen of met andere minimale middelen het publiek entertainen. Kwamen dit jaar reeds aan de beurt: Richard Hell, peetvader van de Amerikaanse punk, en Michael Gira, sombere mens van Swans.

      De Standaard,

      "Hij is het geheime wapen van de Serviërs en werkt samen met de daders van genocide." F. A., zakenman en politicus, is de 'peetvader' van de regio - een regionale cult figure zelfs. Zijn bijnaam 'Babo' (Vadertje) is zo ongeveer de warmste koosnaam waarmee men in Bosnië iemand kan eren.

      NRC,

      Ook Louis Tobback, die zich steeds meer gedraagt als de peetvader van het socialisme, staat klaar om Vande Lanotte indien nodig te schragen.

      De Standaard,

      Het Nederlandse Algemeen Dagblad noemde hem ooit "de peetvader" van het wielrennen: "Hij koppelt, regelt, onderhandelt en ... glundert als er weer een deal is gesloten."

      De Standaard,

      met eigennaam


      Kohl wil immers langer dan zijn politieke peetvader - Konrad Adenauer - aan het staatsroer staan.

      De Standaard,

      Alain Vanderbiest zat vier maanden in voorhechtenis in de Lantin-gevangenis, beschuldigd van betrokkenheid bij de moord op zijn peetvader André Cools.

      De Standaard,

      Breuk met peetvader Freud, publikaties als 'Die Massenpsychologie des Fascismus' en 'Charakteranalyse'.

      De houdgreep, Joost Zwagerman,

      peetvader 1.4

      beschermende instantie

      Betekenisbetrekking


      generalisering
      Betrokken betekenissen 1.3 : 1.4
      Betrokken betekenissen 1.1 : 1.4

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.4

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een peetvader…

      is een instantie

      • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] is mogelijk niet altijd helemaal even zuiver op de graat
      • [Activiteit of handeling] speelt een bepalende, leidende rol bij iets

        Algemene voorbeelden


        Het was een vorm van geleide of gemengde economie. En het gebeurde niet alleen met goederen maar ook met diensten. Zo kwamen in de bank- en verzekeringssector geregeld kartels aan het licht. In landen als Oostenrijk en Italië speelde de overheid daarbij zelfs lange tijd de rol van ringleader of peetvader.

        Mijn jaren in Europa, Karel Van Miert,

        In Madrid gaat men er dan ook van uit dat de onlangs afgekondigde toestemming voor het kopen en verkopen in harde valuta, met name de dollar, slechts het begin is van een grootscheepse hervorming op Cuba. Spanje zou graag als 'peetvader' optreden van de perestrojka op het eiland. De Spaanse minister-president, Felipe González, is een oude bekende van Castro.

        NRC,