schip


schip 1.0

boot van een tamelijk groot tot zeer groot formaat
Vooral gebruikt voor boten die worden ingezet op langere trajecten en die bestemd zijn voor het vervoer van passagiers of handelsgoederen, voor militaire doeleinden of voor grootschalige visserij; boten die dienen voor sport of recreatie worden zelden schip genoemd.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schip…

is een boot; is een vaartuig; is een vervoermiddel

  • [Afmeting] is tamelijk groot tot zeer groot
  • [Deel] heeft in zijn typische vorm een langwerpige romp waarin onderaan het ruim zich bevindt, en die vooraan uitmondt in de voorsteven of boeg en achteraan in de achtersteven; heeft meestal onderaan een kiel in het midden, in de langsrichting, die soms onder het schip uitsteekt; beschikt gewoonlijk over kooien voor de bemanning die zich meestal in het vooronder bevinden, en hutten of kajuiten voor de passagiers die vaak voorzien zijn van ronde patrijspoorten in metaal; heeft een dek, waarvan het voorste gedeelte de voorplecht is, of meerdere boven elkaar gelegen dekken die in het geval van luxeschepen worden gebruikt als promenade; heeft een reling; heeft boven het dek, als het een zeilschip is, de tuigage, die bestaat uit masten en zeilen; heeft normaal bovenaan de brug, waar zich het roer en de andere bestuursapparatuur bevinden; heeft gewoonlijk een machinekamer waar de motoren zich bevinden die de schroef achteraan het schip doen draaien; heeft vaak een stoomfluit of een sirene om signalen te geven
  • [Materiaal] werd vroeger van hout gemaakt; is thans meestal uit ijzer of staal of, in het geval van lichtere schepen, in kunststoffen zoals polyester
  • [Functie] dient voor het vervoer van personen of van handelsgoederen; dient voor militaire missies op zee; wordt gebruikt voor de visserij op grote schaal
  • [Herkomst of oorsprong] wordt gemaakt op scheepswerven, in droogdokken
  • [Plaats] wordt gebruikt op het water, zowel op zee als op de binnenwateren; bevindt zich meestal ten dele boven en ten dele onder water; de diepte van het gedeelte onder water wordt de diepgang van het schip genoemd
  • [Betrokkene] heeft opvarenden aan boord; beschikt over een bemanning, waarvan onder andere de stuurman en de matrozen deel uitmaken; staat onder het bevel van een gezagvoerder of kapitein; heeft soms verstekelingen aan boord
  • [Organisatie en organisatiewijze] is meestal eigendom van een rederij

Algemene voorbeelden


Zo staan de kapiteins op de brug van hun schip en turen over de zee uit.

De reis, Rose Gronon,

Op zijn vierendertigste was hij verantwoordelijk voor dertig mensenlevens in gevaar, sprak vier talen, kende en handhaafde de wet, en navigeerde zijn schip met trigonometrische meetkunde en astronomie naar vreemde werelddelen.

De dronken kanarie, Jan Gerhard Toonder,

Het schip had twee zwembaden, minigolf, een bioscoop, Indonesisch personeel en bovenal: gestabiliseerde ligging.

De reis naar Kithira, Andreas Burnier,

Om de haven bereikbaar te houden voor schepen met een maximale diepgang van 8 meter moet jaarlijks 500 miljoen ton slib weggebaggerd worden uit de Yang Tserivier.

De Standaard,

De reusachtige schroef van het schip vermaalt ijsblokken zo groot als vrachtwagens.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een schip aan de ketting leggen
  • een schip afmeren
  • een schip bergen
  • een schip bouwen
  • een schip dopen
  • een schip enteren
  • een schip in de vaart brengen
  • een schip in de vaart houden
  • een schip in quarantaine houden
  • een schip kelderen
  • een schip laden
  • een schip lossen
  • een schip rammen
  • een schip te water laten
  • een schip tot zinken brengen
  • een schip uit de vaart nemen
  • een schip verlaten
  • een schip vlot trekken
  • een schip uitrusten
  • een schip uitvlaggen
  • schepen ontvangen

Een schip was iets wat tot zinken gebracht kon worden.

Nette mensen in een nieuwe tijd, Hans van der Kamp,

De boot verliet aan het begin van de middag op een ponton Lelystad, waar het schip vrijdag door koningin Beatrix werd gedoopt.

NRC,

Bruno Monteyne van de Algemene Centrale van het ABVV zei dat De Nul op zijn beurt bezig is een nieuw schip uit te vlaggen naar Luxemburg.

De Standaard,

Gisteren zijn tot 's avonds tien uur drie sleepboten van de firma Hebo Maritiem Services uit Zwartsluis in de weer geweest om het schip vlot te trekken.

Meppeler Courant,

Indien de havenautoriteiten ook maar iets verdachts aan boord vermoeden, zullen de schepen in quarantaine worden gehouden, zo is vanmorgen meegedeeld.

NRC,

Bovendien is het schip (dat in 2005 uit de vaart genomen zou worden) van een type (met slechts één wand) dat de EU tegen 2015 helemaal wil verbieden.

http://www.gva.be/dossiers/-o/olieramp/dossier.asp

De Russen willen een oud schip bergen dat onder meer 27 schilderijen van Nederlandse meesters vervoerde.

http://www.ad.nl/ad/nl/1002/Showbizz/article/detail/2101338/2008/11/19/Russen-bergen-schip-met-Nederlandse-schilderijen.dhtml,

Rederij EVT, die sinds 2008 op de route Harlingen – Terschelling vaart, zal eind maart een nieuw schip in de vaart brengen. Het schip, genaamd Spathoek, zal ook auto's vervoeren en de Stortemelk vervangen.

http://www.veerbootinfo.nl/2011/02/evt-brengt-nieuw-schip-in-de-vaart/,

Om deze schepen in de vaart te houden (bemanning, waldiensten en administratie) zijn in het totaal ca. 115 medewerkers in dienst.

http://www.rederij-doeksen.nl/nedindex8.htm

Het schip was geladen met handelsgoederen (textiel en wijnen), ballastlading (bouwstenen en kanonnen), gebruiksgoederen voor de VOC in Azië (papier, pennen, gereedschap, etc.) en proviand.

http://www.atem.nl/VOC/VOC000.HTM

Soms werden schepen zelfs uitgerust als oorlogsbodems en voor een bijzondere expeditie ingehuurd.

http://www.mindef.nl/marine/geschied.htm

Maar gaat het om een conflict tussen een olieleverancier en een reder, dan kan conservatoir beslag ook betekenen dat een schip aan de ketting wordt gelegd zodat het niet meer kan uitvaren.

http://www.bazuin.nl/menu.htm

Bij Schoonhoven werd een deel van de schepen gelost.

http://www.grebbelinie.nl/Grebbelinie-Geschiedenis.htm

Het schip is bij een actie op zee in de flank geramd.

Westenwind, Simone Duwel,

Ze gaan dat schip gewoon te water laten en doen alsof de klant er vandoor gegaan is zonder de reparatie af te wachten.

Westenwind, Simone Duwel,

Langzaam drong het tot hem door dat ze in haar eentje de fjord was ingevaren en het schip had afgemeerd.

Het Primus Inter Pares Project, Kasper van Zuilekom,

Frank zegt: 'De Spaanse kustwacht enterde mijn schip in internationale wateren, veertig mijl buiten de kust.'

Costa del Crimen, Stan Lauryssens,

Zal iemand spreken over de tijd die het ons kost een nieuw schip te bouwen?

Caesarion, Isabella, Anna: drie monologen, Gérard van Kalmthout,

Op een helverlichte ochtend werd een vijandelijk schip gekelderd voor de kust.

Werk, Josse De Pauw,

Aanvankelijk krijgt de haven een diepte van negen meter en kan schepen tot maximaal 5000 ton ontvangen.

NRC,

Over de Diana was nog veel archiefmateriaal. Op drie na, onder wie de kapitein, konden alle schepelingen bijtijds het schip verlaten. Het relaas van de scheepsramp is in het Nederlands geregistreerd, omdat indertijd in Malakka een Nederlandse administrateur zat.

NRC,

als subject bij een werkwoord


  • aan de grond lopen
  • aan de ketting gaan
  • aanleggen
  • aanmeren
  • afmeren
  • averij oplopen
  • deinen
  • dobberen
  • door het water snijden
  • doormidden breken
  • drijven
  • een haven aandoen
  • hellen
  • iemand oppikken
  • in moeilijkheden verkeren
  • in nood raken
  • in nood zijn
  • kantelen
  • keren
  • koers zetten naar
  • laveren
  • liggen
  • loeien
  • omslaan
  • onder een vlag varen
  • op de klippen lopen
  • op het roer luisteren
  • op stapel staan
  • passeren
  • rollen
  • schipbreuk lijden
  • schommelen
  • slagzij maken
  • slingeren
  • stampen
  • de steven wenden
  • stranden
  • te pletter slaan
  • uitvaren
  • van stapel lopen
  • van wal steken
  • varen
  • vastlopen
  • vergaan
  • verloren gaan
  • voorbijschuiven
  • voor anker liggen
  • voorbijvaren
  • water maken
  • zeilen
  • zinken, zwalpen

Neem je vreemden aan boord, en vergaat het schip, dan zijn de bemanningsleden er vast van overtuigd dat die vreemden het schip in het ongeluk gestort hebben.

Het woeden der gehele wereld, Maarten 't Hart,

De vluchtelingen waren via Letland op weg naar Zweden toen hun schip op de Oostzee aan de grond liep.

NRC,

Daar werden ze opgepikt door een schip dat hen terug naar Amsterdam bracht.

De Standaard,

Brandstof wordt nauwelijks aangekocht, zodat de schepen nog hoogstzelden uitvaren.

De Standaard,

Nu is het een troosteloze omgeving, met een haven waar geen schip aanlegt, wegen waar niemand rijdt, een bouwput die al jaren stilligt.

NRC,

Zodra het schip gaat hellen, kan het water ook via ramen, ventilatie-openingen en openstaande deuren naar binnen stromen.

NRC,

Dit kan er zelfs toe hebben bijgedragen dat het schip doormidden brak.

http://home.tiscali.be/johnny.bonte18/teksten/titanic/titanic_20.htm

Tijdens WO II gingen echter veel schepen verloren in de strijd.

http://schoolweb.argo.be/bs/boom/park/scheepvaart.htm

Voorbeelden kindertheater 'Op de Klippen': Er is een schip gestrand.

http://www.theateralacarte.nl/

Dat kan zijn voor een vliegtuig dat wordt vermist, een schip dat in moeilijkheden verkeert, een surfer die is afgedreven en zoekgeraakt of een olieplatform waarmee iets aan de hand is.

http://www.mindef.nl/marine/mld.htm

Onder welke vlag voer het schip, welke thuishaven had het en welke rederij was eigenaar van het schip?

http://www.cbg.nl/

Het schip doet Aruba aan, Cartagena de Indias, de San Blaseilanden, Cristóbal-Colón en Panama City.

Voel maar, Jan Brokken,

Overal in de wereld waaiden bomen om, over snelwegen rolden al bijna bladerloze populieren, rieten daken vlogen spontaan in brand, kinderen schreeuwden onder hun dekens, balkons braken af, geraniumpotten vielen in scherven op de hoofden van bezorgde bejaarden in pyjama, koeien, varkens, kippen en paarden renden de wind tegemoet, in zee sloegen alle schepen om, palingen en maatjesharingen met en zonder uitjes ontsnapten uit hun netten.

Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

'Als dat schip bij ons aan de ketting gaat,' zegt Emma, 'kunnen we ook geen andere opdrachten hebben.'

Westenwind, Simone Duwel,

Kees zei niets, maar hij zag weer voor zich hoe het schip van stapel liep in het waterkoude licht.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

Ik bleef aan de reling staan tot het schip afmeerde.

Alles over Tristan, Tommy Wieringa,

Op de schepen die voor anker lagen brandde alleen nog het ankerlicht.

Het Primus Inter Pares Project, Kasper van Zuilekom,

Toch kon ik de kou lang genoeg trotseren om de besnorde stuurman, die nog altijd met de zeilen bezig was, te vragen of het normaal was dat het schip water maakte.

Ongewenste zeereis, Maarten 't Hart,

Dus doet zich nu een nog gruwelijker mogelijkheid aan ons voor: ja, hij ziet uit de verte zijn vrouw die wegkwijnt, zijn kinderen die ontsporen, zijn tuintje dat een woestenij wordt omdat hij er niet meer is om het te verzorgen, zijn fabriek die failliet gaat, zijn kamerzetel die door een onwaardige is ingenomen, zijn politieke partij die daardoor wordt verslagen, zijn schip dat tegen de rotsen te pletter slaat, de door hem gecommandeerde troep die in de pan wordt gehakt.

Klaas kwam niet, W.F. Hermans,

Het schip deinde wat.

De reis naar Kithira, Andreas Burnier,

Degene wiens schip door het water sneed liet zich achterover zakken in een dekstoel en dacht met een gezellig gevoel aan de verrassingen van het verleden, zo roerloos onder het koraal verborgen.

Verleidingen, Rudolf Geel,

Om haar heen raakten schepen in nood; temidden van die schepen dreef een wrakkig gebladderd motorbootje, waarvan de kapitein druk bezig was met hozen.

Verleidingen, Rudolf Geel,

Het schip schommelde op de golven, eerst zacht, allengs woester.

Verleidingen, Rudolf Geel,

Dames en heren, het schip maakt momenteel een slagzij van achttien graden, de temperatuur van het naar binnen stromende water is aangenaam.

Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

De Schelde is een gevaarlijk zeewater en zonder een loods mag geen kapitein de rivier opvaren. De schepen moeten tussen de zandbanken door worden geloodst. Ze kunnen zich verplaatsen alsof ze er plezier in hebben een schip in zich te laten vastlopen.

Twee vorstinnen en een vorst, R.J. Peskens,

Nauwelijks zichtbaar schoof, traag en discreet, een schip voorbij.

De meisjes van de suikerwerkfabriek, Tessa de Loo,

Misschien heeft zijn schip wel schipbreuk geleden en hebben de haaien hem opgevreten.

De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

Van zodra ik aan boord was, wendde het schip de steven en schoot weer de zee in.

Wij, heksen, Roger Pieters,

Het schip meerde aan bij het oude stadsgedeelte waar het zeer druk was.

Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

Het schip zeilde en bleef op zijn plaats en ik begreep het niet.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Onderdehand begint het iets harder te waaien, er komen kleine kuifjes op de golven die hoger en hoger worden, het schip begint nu echt te slingeren, te stampen en te rollen.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Iedere golf van anderhalf à twee meter zou zijn prachtige schip doen kantelen, en zulke golven zijn heel gewoon op de Noordzee, korte hoge golven, vooral op plekken waar het tamelijk ondiep is.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Daartoe moest het schip keren en met zijn achtersteven op een andere plek van de haven naar de kade toe liggen.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Aanvankelijk dacht ik nog dat het een grapje was van matrozen van de Rosa-Cecile, een schip dat naast ons lag.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Door de hoge detailleringsgraad die de leden van de MailLine er op na willen houden staan schepen soms wel enkel jaren op de verschillende bouwtafels. Door deze lange bouwtijden staan er verspreid door het land dan ook zo'n 15-18 schepen op stapel, welke de komende jaren de vloot zullen komen versterken.

http://www.vaargroep-mailline.nl/schepen/

Ik bedoel daarmee dat er weinig schepen passeerden zodat de door die joekels veroorzaakte golfslag mijn bezoekster niet zeeziek zou maken of afschrikken.

Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

Dof loeide een schip toen Gobelin langs de verlichte ramen liep die zwaar beslagen waren.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

Vader vergelijkt de slager met een schip dat averij oploopt.

Het land in mij, Naima el Bezaz (ed.),

Ze legden vuren aan en lieten schepen op de klippen lopen, sneden de overlevenden de strot over en roofden het wrak leeg.

Werk, Josse De Pauw,

Ik kreeg te horen dat de SS Rijndam helemaal niet zou vertrekken aangezien het schip in de Rotterdamse haven was gezonken.

Bulgaar in Wassenaar, Michael Eenhoorn,

Ik keek achterom, het schip luisterde scherp op het roer.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Daarna heb ik de bewegingen opgemerkt, van het dienstmeisje dat langs haar tafel liep en de schepen die haar voorbijvaarden.

Dix heures et demie du matin en hiver; Voorleesverhaal; Over parelvliegers en doodshoofdvlinders, Hilde De Smedt,

Onder een strakblauwe hemel was het schip van wal gestoken met aan boord een gevarieerd gezelschap mensen, die algauw overbodige kledingstukken begonnen af te leggen.

Het paradijs, Anton Haakman,

Tot slot zal het schip onder genot van een verdiende borrel weer koers zetten naar Plaza Marina.

http://www.bonaire-adventures.com/sailing.htm

met adjectief ervoor


  • een Amerikaans schip
  • een houten schip
  • een ijzeren schip
  • een Italiaans schip
  • een Nederlands schip
  • een polyester schip
  • een Pools schip
  • een stalen schip
  • een stuurloos schip
  • een zeegaand schip
  • een zeewaardig schip

De jeep laveerde als een stuurloos schip in de storm.

Liefdesdood, Oscar van den Boogaard,

Een Nederlands schip, ingericht als abortuskliniek, vertrekt maandag naar Ierland.

NOS Nieuws,

De Irakezen veroveren een belangrijke stad in de veiligheidszone die beschermd wordt door de VS. 2 september '96: Amerikaanse schepen en vliegtuigen bestoken militaire stellingen om het Iraaks leger te bestraffen en om het te ontmoedigen Saddam nog langer te volgen.

De Standaard,

De milieuorganisatie Greenpeace gaat vandaag proberen om het de Ziemia Zamosjka knap lastig te maken wanneer dat Poolse schip de haven van Antwerpen binnenvaart.

De Standaard,

Wel protesteerde Italië toen Amerikaanse gevechtsvliegtuigen in de buurt van Kreta in 1985 een Egyptisch vliegtuig, aan boord waarvan vier Palestijnse kapers van het Italiaanse schip Achille Lauro, op weg naar Tunis, naar een basis in Italië afleidden.

De Standaard,

De symbolische prijs voor het handelsfonds, waarin onder andere de technologie en de plannen voor de bouw van polyester schepen zitten, zet de overname opnieuw op de helling.

De Standaard,

"Carpenter to the bridge" klinkt het plots door de luidsprekers. Alsof de Herald een houten schip is.

De Standaard,

De Assyriërs (+/- 700 vC): Zij bouwden voor de eerste maal sterke zeewaardige schepen.

http://schoolweb.argo.be/bs/boom/park/scheepvaart.htm

Zeegaande schepen werden in de prehistorie al versierd met afschrikwekkende boegbeelden om boze geesten en vijanden angst aan te jagen en op afstand te houden.

http://www.friesscheepvaartmuseum.nl/

Zeewaardige schepen, boorplatforms, containerschepen en vele andere objecten worden ook gerecycled met de expertise van SSN.

http://www.sloperij-nederland.nl/index.html

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • een rollend schip

Rollende schepen sturen door hun beweging golven uit in alle richtingen.

De Standaard,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een gekaapt schip
  • een gepavoiseerd schip
  • een gezonken schip
  • een onttakeld schip
  • een opgetuigd schip

Morgen gingen ze naar het Omniversum en naar de jachthaven met gepavoiseerde schepen, en weer naar het strand.

Engelen van het duister, Jan Siebelink,

Een voorproefje daarvan kregen Italië en Griekenland in 1991, toen tienduizenden Albanezen de Adriatische Zee overstaken in gekaapte schepen en evenveel anderen de grens met Griekenland onder de voet liepen.

De Standaard,

Behalve het verlies van de lading en de hinder die het gezonken schip oplevert voor het scheepvaartverkeer in het Kanaal (al op 16 december vaart het Duitse vrachtschip Nicola op het schip én op 1 januari negeert de Turkse tanker Vicky de waarschuwingen en botst op het wrak), baart de scheepsramp - waarbij overigens geen slachtoffers te betreuren zijn - het milieu aanvankelijk weinig zorgen.

http://www.gva.be/dossiers/-o/olieramp/dossier.asp

We reizen met z'n allen op deze planeet (op dit onttakelde schip) door de ruimte, (... op dit Jules Verneschip dat zichzelf als brandstof opstookt).

Engelenplaque, A.F.Th. van der Heijden,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: op

  • een schip in nood een schip op drift

Het was niet mevrouw Christoffels die mij danig amuseerde – zij beantwoordde aan de verwachtingen – maar wel voornoemde Sergio, een bonkige jongen die over een brul beschikt waarmee je zelfs het hardnekkigste kroeshaar kunt ontkrullen of – nuttiger – waarmee je op volle zee tot redding van schepen in nood kunt strekken.

Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

Voorzetsel: onder

  • een schip onder Nederlandse vlag

Voor het eerst sinds jaren neemt het aantal schepen onder Nederlandse vlag weer toe.

http://www.waterland.net/nim/nw-elan.htm

Voorzetsel: op

  • een schip op drift

De Rijnbar was een schip en de bemanning was dronken. Een schip op drift.

Engelen van het duister, Jan Siebelink,

in voorzetselgroep


  • aan boord van een schip
  • in de buik van het schip
  • het kielzog van een schip
  • de ligging van een schip
  • op een schip
  • aanmonsteren op een schip
  • monsteren op een schip
  • iets overslaan op een schip
  • per schip

We zouden kunnen proberen Triëst te bereiken om te monsteren op een schip.

Het schot, Hilbert Kuik,

CTO, een dochter van het Antwerpse havenbedrijf Hessenatie, zou het rubberafval overslaan op schepen met het Baltische land Estland als bestemming.

De Standaard,

Aldus is het mogelijk om de ligging van elk schip (inclusief details over de lading, de bestemming en andere relevante gegevens) op te volgen.

http://viwc.lin.vlaanderen.be/wbpinfo.html

Ik liet het bij Non achter, ingepakt voor verzending per schip.

Sleuteloog, Hella S. Haasse,

Als hulpsteward aangemonsterd in Southampton op een schip van de PO Line die toen nog op ouderwets romantische wijze Europa en Azië met elkaar verbond.

Quissama, F. Springer,

De tijger verbrandde. Uit zijn gebeente een fluit. Schrille tonen. Houtskool met witte botten eruit. Het blauwbruine water van de golf van Siam. Het kielzog van een schip. Een langgerekte v van schuim waaruit een lichte strook achterblijft die onuitwisbaar lijkt.

De kus, Jan Wolkers,

En nu zitten we op dit prachtige schip!

Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

De oceaan begon te dampen, de verf op de romp van de Bharat smolt en de passagiers in de buik van het schip zengden bijna in hun eigen vel.

Hoe Ezra Doren zich naar Maleisië begeeft, Kris Peeraer,

Je hoeft niet lijfelijk aan boord van een schip te gaan om de wereld te bereizen.

Lisa's adem, Karel Glastra van Loon,

met eigennaam


  • het schip Aurora
  • het schip De Verwondering
  • het schip Mozart

Het schip De Verwondering van Theater Te Water ligt tot vrijdag afgemeerd aan de Stoombootkade.

Meppeler Courant,

De ministers Korthals (Justitie) en Borst (Volksgezondheid) laten er geen enkel misverstand over bestaan dat abortussen aan boord van het Nederlandse schip Aurora ongeoorloofd zijn.

Algemeen Dagblad,

Iets voor half tien vanmorgen gingen de laatste passagiers aan boord van het schip 'Mozart' en kon de tocht naar de Weerribben, georganiseerd door de Zonnebloemafdeling Meppel, beginnen.

Meppeler Courant,

Vaste verbindingen


schoon schip maken

  1. zich ontdoen van, korte metten maken met alles wat nutteloos of hinderlijk is

    Ik zei dat een sterke man snel schoon schip zou maken met al die onvrede en onrust, een alleenheerser, oei, aan dat woord moesten ze wennen.

    De stoelendans, Paul Koeck,

    Driekwart van mijn boekenbezit heb ik apart gezet voor verkoop, en de paar meubels uitgezocht die ik wil meenemen. De rest moet weg. Op dezelfde manier zou ik schoon schip willen maken met mijn herinneringen.

    Sleuteloog, Hella S. Haasse,

zijn schepen achter zich verbranden

  1. Vormvariant: alle schepen achter zich verbranden

    onherroepelijk breken met alles wat iemand aan zijn verleden bindt

    De gedachte om in Chicago te blijven was voor haar onverdraaglijk, en daarom stapte ze op en verbrandde bijna alle schepen achter zich.

    De necrologieschrijver: een obsessieve zoektocht, Porter Shreve,

    Ik had overwogen om bij mijn ouders langs te gaan en alle spullen die ik niet nodig had daar te stallen, maar net zo goed als ik niet wilde dat er iets bij Jake op me lag te wachten, zo wilde ik eigenlijk dat er nergens iets op me lag te wachten. Een frisse start maakte ik, een nieuw begin. Ik kreeg zo'n zin om mijn schepen achter me te verbranden dat ik er duizelig van werd. Ik stopte bij de eerste Oxfamwinkel die ik tegenkwam en gaf de verbijsterde bediende alles: boeken, kleren, serviesgoed, cd's en zelfs mijn stoel.

    Bezeten van mij, Nicci French,

het zinkende schip verlaten

  1. op tijd weggaan van een plaats, een organisatie e.d. voordat die niets meer te bieden heeft

    Met de fazanten en de patrijzen is het hier ook niet meer wat het was. Vroeger barstte het hier van de vogels. Allerlei wild zag je. Het wild verlaat het zinkende schip. De dieren willen hier niet meer wonen.

    De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

    Gek zijn we niet en slimmerds verlaten een zinkend schip.

    De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

een zinkend schip

  1. iets wat onherroepelijk bezig is ten onder te gaan

    Schooldirecteur op een zinkend schip [...]. Benny Boeykens wil wel het verhaal van het einde van zijn school vertellen, maar hij zou niet graag bijdragen aan een negatief beeld van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel.

    De Standaard,

    Uw vragen "Waar blijft het Vlaams kapitaal? Waarom neemt het VEV geen initiatieven in Brussel?" wezen hiermee beantwoord: niemand zwemt naar een zinkend schip.

    De Standaard,

    Een zinkend schip zoals de KNS kan je niet redden door een andere kapitein aan het roer te zetten.

    De Standaard,

tussen wal en schip terechtkomen

  1. Vormvariant: tussen wal en schip vallen; tussen wal en schip raken

    noch voor het ene, noch voor het andere in aanmerking komen

    Klassieke ouders, mensen die wilden dat hun kinderen het beter zouden krijgen dan zijzelf. Ze lagen krom om hem naar de HBS te kunnen sturen. Arme ouders, juist in die tijd was hij tussen de wal en het schip terechtgekomen. Wilde je op school meetellen dan moest je met vork en mes leren eten, van je boerse tongval zien af te komen en verheimelijken dat je met je broers samen op een zolder sliep.

    De hangende man, Koos van Zomeren,

    Nog meer dan vroeger dreigen asielzoekers tussen wal en schip te raken.

    http://web.inter.nl.net/users/GroenLinksGroningen/

    Zo konden ook belangrijke kwesties tussen wal en schip vallen, zoals de verhouding tussen gezag en beheer over de politie.

    NRC,

    Hij had toen al acht romans gepubliceerd, die hem het soort bescheiden beperkte roem hadden gebracht die altijd zo moeilijk te slikken is voor een ambitieuze kunstenaar (succès d'estime noemde mijn uitgever dat eufemistisch), gevallen tussen wal en schip van een volledige literaire flop en het succes van een weidse en algemene waardering.

    http://www.balie.nl/slaa/,

    Als het geformuleerde programma immers consequent wordt toegepast door de respectievelijke auteurs van IJkpunt 1900 (met de titel De Tweede Gouden Eeuw) en IJkpunt 1950 (dat Verzorgingsstaat gaat heten), is er grote kans dat opnieuw de Eerste Wereldoorlog en het Interbellum tussen wal en schip terechtkomen.

    http://www.riod.nl/interbellum/lezing1.html,

zien waar het schip strandt

  1. doorgaan met een plan of een onderneming tot op het punt waar blijkt dat het niet meer verder kan

    Ons doel is nu steeds grotere klussen te krijgen en natuurlijk steeds betere kwaliteit te leveren. Dat is onze drive en dan zien we wel waar het schip strandt.

    http://www.disco-flash.nl/

het schip in gaan

  1. verlies lijden

    "Ik ben het volledig eens met het cumulverbod," zegt Gabriels. "Maar dan moeten anderen het ook doen. Als je dat eenzijdig doet, ga je bij de verkiezingen het schip in."

    De Standaard,

    Maar de ironie wil dat Nick Leeson voor zover nu bekend het schip in ging met termijncontracten die gewoon in Singapore en Osaka genoteerd stonden.

    NRC,

het schip van staat

  1. de staat voorgesteld als een schip dat door staatslieden door woelige wateren in de gewenste richting gestuurd moet worden

    Het proces dus met als inzet de geleidelijke transformatie van sturing door één enkele, geroepen of uitverkoren soeverein met heerschappij voor onbepaalde tijd naar sturing door de gemeenschap van soevereinen, die elkaar voor een bepaalde tijd mandateren als bestuurder. Dit proces is nog lang niet voltooid. Daarom is het verstandig om niet te snel alle traditionele vormen van heerschappij overboord te zetten. Het zou kunnen zijn, dat het schip van staat dan stuurloos wordt. Maar er is één beslissende voorwaarde voor het vasthouden aan klassieke vormen van sturing: er dient tussen bestuurders en bestuurden consensus te zijn, dat de ontwikkelingen onontkoombaar zullen gaan in de richting van gemeenschappelijk zelfsturing.

    http://www.raadvenw.nl/data/999159024.pdf,

    Het is niet prettig te horen dat je tot een weinig mobiele belastinggroep hoort en dat anderen de dans ontspringen omdat ze moeilijker grijpbaar zijn. De gedachte dat de ongelijke behandeling bovendien vaak het gevolg is van fraude, is welhaast ondraaglijk. Maar hier gaat het om een oorlog. Een strijd op leven en dood om het schip van staat drijvend te houden. Van alle belastingen zijn de louter ideologische belastingen die geen cent opbrengen, de meest verwerpelijke. Kassa, kassa, dat is wat telt.

    De Standaard,

de wal keert het schip

  1. er vindt een kentering plaats omdat de bestaande gang van zaken slechte resultaten oplevert

    Door de loonstijgingen snoepten de lonen een steeds groter deel van het nationale inkomen op, wat tot uitdrukking kwam in een aanzienlijke stijging van de arbeidsinkomensquote. Vervolgens is deze zogeheten AIQ op een hoog niveau gestabiliseerd. Onder invloed hiervan is veel werkgelegenheid verloren gegaan, en veel onnodige inactiviteit ontstaan. Begin jaren '80 keerde de wal het schip, gesymboliseerd door het Akkoord van Wassenaar. Sedertdien tot 1995 stegen de arbeidskosten per eenheid product minder dan bij onze belangrijkste handelspartners.

    http://www.dnb.nl/

    Nu vele leerlingen ten onder zijn gegaan in de basisvorming (wat nog wél gelukt is, is te danken aan de docenten en scholen), keert de wal het schip.

    http://www.fi.uu.nl/nwd/,

    Bovendien geloof ik in het gezonde verstand van de tv-kijker. Als er te veel rotzooi wordt uitgezonden, zal de wal het schip keren. De meerderheid van de mensen is redelijk en zal zich laten gelden als de grens bereikt is. Als er te veel geweld op de buis komt, wordt dat ter discussie gesteld.

    NRC,

het schip der woestijn

  1. de kameel

    Synoniem: kameel

    In het Zwarte Woud komt een recreatiepark van 15 tot 17 hectare waar alles zal draaien om het schip der woestijn, zo onthulde Deutsche Welle deze week. Niet alleen kan men straks in het hart van Duitsland een trouwkoets met witte kamelen huren of genieten van de Arabische keuken, ook komt er een kuurcentrum waar twee- tot driehonderd kamelen een heilzaam soort melk zullen produceren voor zo'n tweehonderd patiënten.

    NRC,

Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


schip 1.1

voorstelling van een schip door middel van een maquette of een afbeelding

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schip…

is een voorstelling

      Algemene voorbeelden


      Ze bracht me boeken, schoof een tafeltje naast mijn bed en zette er mijn schepen op, die ik had gemaakt uit kartonnen bouwplaten, en nog wat ander speelgoed.

      De hemelvaart van Massimo en Lui oog, Oek de Jong,

      Zo was het destijds, herinnerde hij zich uit de albums die hij met schepen volplakte: Duitse passagiersschepen leken van binnen op operagebouwen, Franse en Italiaanse op mondaine restaurants die fonkelden van het kristal en Engelse op tot hotels omgetoverde kastelen.

      Voel maar, Jan Brokken,

      Interessanter en tastbaarder zijn echter de verklaringen voor het woord carnaval, waaruit ook een groot stuk historie spreekt. Allereerst is er de middeleeuwse carrus navalis ofwel 'blauwe schuit'. Een blauw schip op wielen, dat in de middeleeuwen met carnaval werd rondgevoerd. Saillant detail daarbij is dat de kleur blauw in die tijd symbool was voor parodie, schijn en lichtzinnigheid.

      http://www.sobc.nl/

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: in

      • een schip in een fles

      In dit gedeelte vind u ook onze cadeau ideeën in nautische sferen, zoals kandelaars, asbakken, onderzetters, placemats, serviesgoed, bestek, schepen in flessen, enz.

      http://www.gebr-moret.nl/

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      schip 1.2

      opvarenden van een schip; scheepsbemanning

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een schip…

      is een groep

      • [Leden] bestaat uit personen; bestaat uit de bemanningsleden van een schip

        Algemene voorbeelden


        De inmiddels naar de Straat van Gibraltar omgevaren Rainbow Warrior trof daar enkele Spaanse schepen die op zwaardvis visten.

        NRC,

        Militaire schepen en vliegtuigen zoeken de wateren af naar de vermiste Boeing.

        Meppeler Courant,

        Het schip waarschuwde de Nederlandse reddingsdiensten.

        De Standaard,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        schip 2.0

        onderdeel van een kerkgebouw dat in de lengterichting het middenste gedeelte onder het centrale gewelf omvat met uitzondering van het koor

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een schip…

        is een bouwonderdeel

        • [Geheel] maakt deel uit van een kerkgebouw, vooral een gebouw in romaanse of gothische stijl
        • [Begrenzing] is het hele middengedeelte tot aan het koor of het transept
        • [Plaats] bevindt zich in de lengterichting in het midden van de kerk; bevindt zich onder het centrale gewelf

          Algemene voorbeelden


          Er waren brokstukken, die uit de puinhoop wat hoger uitstaken, enkele rookkolommen, die eenzaam opstegen, een losse romp, die het schip van de kerk geweest was, maar zonder toren, enkele benedenverdiepingen stonden nog recht, hier en daar een stuk muur, die melaats zijn verlatenheid ten toon spreidde.

          De ark en de ratten, Erik Van Ruysbeek,

          Op dit terrein konden de overige resten van de kerk, namelijk het schip en het koorgedeelte verwacht worden.

          http://www.kempenweb.nl/heemkunde/

          Sint-Gertrudiskerk, Pseudobasilikale kerk in ijzerzandsteen, baksteen en witte steen. Driebeukig schip, kruisbeuk en driezijdig gesloten koor. De onderste helft van de eerste torengeleding is volledig in ijzerzandsteen opgetrokken, de bovenhelft en de vier overige geledingen in baksteen met speklagen in witte steen of ijzerzandsteen.

          http://users.pandora.be/fietsroutes/Monumenten.html

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          schip 3.0

          groot ruimtevaartuig; ruimteschip

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een schip…

          is een ruimtevaartuig; is een vervoermiddel

              Algemene voorbeelden


              Vanaf Cape Canaveral vertrekken ditmaal twee ruimteschepen. Het eerste, de Ares 2, heeft vier mannen en vrouwen aan boord. Dit schip zal twee jaar lang het "huis" van de ruimtevaarders zijn. Het heeft de vorm van een conservenblikje: een cilinder met een doorsnede van ruim acht meter. Er zijn twee verdiepingen; op de bovenste etage is plek voor een woonkamer, vier slaapkamers, een badkamer, een fitnessruimte en een laboratorium. Op de onderste verdieping is een werkplaats, een berging en een garage.

              http://www.marssociety.nl/overmars.php

              De Progres had in november het ruimtestation Mir bevoorraad. In februari was hij tijdelijk losgekoppeld om plaats te maken voor een Sojoezcapsule met een nieuwe bemanning voor de Mir. Het lukte niet meer hem opnieuw aan te koppelen, waarop de vluchtleiding besloot het schip op te geven. Van het 7 ton zware ruimteschip is het grootste deel bij de terugkeer in de dampkring door wrijvingswarmte verbrand. De rest viel in zee.

              De Standaard,

              schip 4.0

              luchtvaartuig bestaande uit een grote ballon waaronder een cabine en een motor zijn aangebracht; luchtschip

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een schip…

              is een luchtvaartuig; is een vervoermiddel

                  Algemene voorbeelden


                  Ellerkamms bontjas vatte vlam bij de kraag en boven hem stond de hele 180 m lange zeppelin in lichterlaaie. Luitenant-ter-zee der 2de klasse Otto Mieth, de officier van de wacht, was in de controlecabine in gesprek met Schutze toen de gondel plotseling fel werd verlicht. Mieth keek geschrokken op en zag dat het textiel van de romp werd weggevreten door de vlammen. Hij trok zijn zware overjas uit, omdat hij hoopte dat hij zich zwemmend in veiligheid zou kunnen brengen als het schip in zee zou storten.

                  http://users.skynet.be/verganeglorie/

                  De genoegdoening over dit feit was maar van korte duur, daar deskundigen verklaarden dat het neergeschoten schip geen zeppelin, maar een Schütte-Lanz was geweest, dat uit hout was opgebouwd.

                  http://users.skynet.be/verganeglorie/

                  Het schip bezat twee gondels, die met staalkabels aan de romp waren opgehangen.

                  http://users.skynet.be/verganeglorie/