spijs 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Spijs…
is voedsel
Algemene voorbeelden
'Heere zegen deze spijze, amen,' was genoeg - 'Heere dank voor deze spijze, amen' na afloop.
Ze bestelden en even later zette de serveerster hun drumsticks op tafel. Wade wilde er eentje pakken, maar Beth snauwde: 'Eerst bidden' [...]. Ze zei: 'Hemelse Vader, die ons deze dag heeft geschonken en ons alle toekomende dagen schenkt en de eeuwigheid daarna, wij danken U voor onze beproevingen opdat U onze wilskracht kunt beproeven en wij danken U voor de dagen waarop wij blijk kunnen geven van onze wilskracht. Deze spijze is Uw weldaad. Wij zijn Uw dienaren, nu en tot in eeuwigheid. Amen.'
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- spijs en drank
Onder het genot van spijs en drank werd de hele dag nog eens besproken.
Altijd al was er veel aandacht voor het samenzijn met spijs en drank tijdens de kerstdagen. Maar na de geleidelijke afkalving van de spirituele tradities rond het kerstfeest rest weinig meer dan een bijna overmatige belangstelling voor eten en drinken.
Spreekwoorden
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
spijs 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een spijs…
is een gerecht; is een voedingsmiddel; is voedsel
- [Functie] wordt gegeten; dient als voedsel
- [Voorbeeld of specimen] is een gerecht, een voedingsmiddel of gewoon iets wat gegeten wordt
Algemene voorbeelden
Lemaire schreef over vliegenzwammen een verhaal bij elkaar dat doordringt tot in de humus van de beschaving. Zijn de mensen zelf niet voortgekomen uit die mysterieuze planten, dat vlees van de goden? Toch was diezelfde vliegenzwam ook een duivelse spijs, die menig mens te gronde richtte. Dat mocht ook keizer Claudius ondervinden, allicht door het toedoen van zijn 'lieve' gade Agrippina.
Aan die veronderstelling was het adjektief 'américain' niet vreemd. Het scheen mijn vader niets te verbazen dat juist deze verderfelijke spijs uit Amerika zou komen, waar alle moderne verderf zijn oorsprong vond en het geestelijke niveau betreurenswaardig laag lag.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- heerlijke spijzen
- uitgelezen spijzen
- vette spijzen
Op de tafel zijn heerlijke spijzen te zien. Grote stukken vlees, vruchten, groenten en sauzen.
De textielbaronnen hielden regelmatig grote vreet- en zuipfestijnen, waarvoor ze speciaal uit het buitenland beroemde chef-koks lieten overkomen, van de duurste restaurants, met de meest uitgelezen spijzen.
In de keuken doet bijvoet het goed bij vette spijzen als gevogelte, varkensvlees of paling en bij zware sauzen.
met ander, nevengeschikt substantief
- spijzen en dranken
Ze weet van alle mogelijke spijzen en dranken te zeggen waar ze goed voor zijn en hoe je ze moet bereiden.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
spijs 3.0
(eten, drinken en genotmiddelen)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Spijs…
is een mengsel; is een stof; is voedsel
- [Gevoelsindruk] is zacht en kneedbaar
- [Smaak] smaakt zoet
- [Ingrediënt] bestaat bijvoorbeeld uit gemalen amandelen, gemalen witte bonen of gemalen abrikozenpitten en uit suiker en eieren of plantaardig vet
- [Functie] is een lekkernij; wordt gegeten; dient als voedsel; dient als vulling in koek en gebak
- [Gebruiker] wordt gebruikt door banketbakkers
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld amandelspijs of banketbakkersspijs
Algemene voorbeelden
Rozijnen, krenten, sukade, sinaasappelsnippers en spijs zijn daarin verwerkt.
Leg op ieder deeglapje een rolletje spijs en vouw het deeg erom. Plak de naad met water vast. Schik de amandelbroodjes met de naad opzij op de bakplaat.
Amandelspijs is een pasta, gemaakt van gemalen amandelen en suiker en wordt gebruikt als vulling van koeken en speculaas. Spijs is ook kant-en-klaar te koop.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
spijs 3.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 3.0 : 3.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
Allereerst bestaat het echte Lierse Vlaaike uit een rond schaaltje, zo groot als de bodem van een klein drinkglas. Dit schaaltje moet met de hand gedraaid zijn uit een stevige deeg die daarna lichtjes in de oven wordt gedroogd. Daar wordt dan een spijs in gegoten, een mengsel van oud en droog brood dat fijn gerold is en gemengd met boter, kaneel, bruine stroop en honing.
spijs 4.0
(jacht en visserij)
Algemene voorbeelden
Hij neemt een verre zwaai. Plons. Het dobbertje ploft pardoes in het water. Onmiddellijk gooit hij enige balletjes fijn gekneed spijs rond het rode dobbertje.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
spijs 5.0
((vooral) in België; weinig gebruikt; verouderend)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Spijs…
is moes; is voedsel
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
spijs 6.0
(business, economie en financiën; techniek en technologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Spijs…
is metaal; is een stof
- [Functie] dient als grondstof voor gietwerk
- [Consistentie] is gesmolten metaal; is vloeibaar
- [Product of vrucht] wordt gebruikt voor het gieten van bijvoorbeeld klokken en kanonnen
Algemene voorbeelden
We waren, wie twijfelt daaraan, verdraaid wat graag bereid om de Sondags en de Silbersteins en de Katzen op het lege voetstuk voor het Gewandhaus in Leipzig te hijsen, waar de moffen kort voor de oorlog het beeld van Felix Mendelssohn hadden afgehaald om het tot spijs voor kanonnen te versmelten.