tyfus 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Tyfus…
is een ziekte
- [Oorzaak] wordt in het geval van buiktyfus veroorzaakt door de tyfusbacterie, in het geval van vlektyfys door micro-organismen van het geslacht Rickettsia, en in het geval van paratyfus door bacteriën van de soort Salmonella paratyphi; wordt in het geval van buiktyfus en paratyfus overgedragen door besmet voedsel en water; wordt in het geval van vlektyfus overgedragen door kleerluizen
- [Plaats] komt voor in gebieden en omstandigheden met gebrekkige hygiëne, bv. in ontwikkelingslanden of in gebieden waar oorlog of hongersnood heerst
- [Symptoom] wordt in het geval van buiktyfus en paratyfus gekenmerkt door hevige en langdurige koorts, hoofdpijn, verwardheid, algemeen ziek voelen en maag-darmklachten; wordt in het geval van vlektyfus gekenmerkt door hoge koorts, hoofdpijn, huiduitslag, misselijkheid en overgeven
- [Toepassingsgebied of bereik] is in de algemene taal buiktyfus, vlektyfus of paratyfus; is in medisch taalgebruik meestal buiktyfus
Algemene voorbeelden
Tyfus is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën. Het meest kenmerkend zijn de darmverschijnselen. Hoge koorts, sufheid, huiduitslag en diarree, maar ook obstipatie komen veelvuldig voor. Na besmetting die optreedt via het contact van voedingsmiddelen met besmette ontlasting, duurt het ongeveer twee weken voor de eerste ziekteverschijnselen zich openbaren. De ziekte kan ernstige complicaties veroorzaken. Tyfus komt vaker voor in landen met slechte hygiënische omstandigheden.
Tyfus wordt onderscheiden in vlektyfus en buiktyfus (= ingewandstyfus). Vlektyfus gaat o.a. gepaard met hoge koorts en bewustzijnsstoornissen en wordt o.a. overgebracht door vleermuizen. Buiktyfus gaat o.a. gepaard met ernstige maagdarm-klachten, rode huid, hoge koorts en ijlen gepaard en keert gemakkelijk terug (= recidiveren).
Veel minder frequent, maar daarom niet minder ernstig was de tyfus die kon heersen aan boord van de schepen. Hiervan was nog niet bekend dat die gemakkelijk werd verspreid via uitwerpselen en luizen van mensen.
Over de verstopte rioleringen (omdat de elektriciteit in de gemalen door de Duitsers was afgesloten), zodat overal in de straat diepe strontkuilen waren gegraven die enorm stonken en het gevaar voor het uitbreken van besmettelijke ziektes, zoals cholera en tyfus, niet denkbeeldig maakten.
Er was waterschaarste, de kranen waren kapotgevroren in de winter en van water uit de sloot kreeg je tyfus.
Voor avontuurlijke of vakantiereizen naar tropische bestemmingen, is het raadzaam je te laten inenten tegen tyfus, tetanus, en polio en eventueel voorzorgen te nemen tegen hepatitis A. Sommige inentingen moeten herhaald worden: zorg dat je er tijdig bij bent!
Vaste verbindingen
krijg toch de tyfus!
-
Vormvariant: krijg de tyfus!; de tyfus kan je krijgen!; de tyfus!
verwensingToni zei: 'weet je wat jij kan, Pierre? de tyfus kan je krijgen.'
Krijg toch de tyfus!
'De tyfus,' zei Barmat ineens. "We konden beter bazen hebben die we met een beetje dwang kunnen overhalen ons eens wat beter te behandelen dan nu die gladde vakbondsjongens."
de tyfus over iemand uitspreken
-
iemand verwensen
Onrustbarend gebonk op de vloer, gesmoorde kreten van een huilende podiumbeklimmer die zich gedurende enkele seconden onbevoegd meester had gemaakt van de microfoon en de tyfus of pleuris over ons uitsprak.