hoed


hoed 1.0

afbeelding

Source: Roel Wijnants
( CC BY-NC 2.0 )

hoofddeksel dat bestaat uit een cilindervormig of bolvormig opstaand gedeelte en een meestal ronde rand dat vooral gedragen wordt bij speciale gelegenheden

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een hoed…

is een hoofddeksel; is een kledingstuk; is een voorwerp

  • [Deel] bestaat uit een bolvormig of cilindervormig opstaand gedeelte en een rand die in breedte varieert en heeft soms nog extra onderdelen ter versiering, bijvoorbeeld linten
  • [Materiaal] wordt meestal gemaakt uit een stugge stof, bijvoorbeeld vilt of leer, maar ook wel uit zachte stoffen als katoen en zijde en in het geval van een minder geklede hoed van stro of riet
  • [Functie] wordt gebruikt om het hoofd te bedekken als teken van waardigheid bij speciale, vaak plechtige gelegenheden of ceremonies als bijvoorbeeld bruiloften, begrafenissen of koninklijke gebeurtenissen en bij kerkbezoek en om religieuze redenen in het algemeen, bijvoorbeeld in het christendom meestal door de vrouwen en in het jodendom door de mannen
  • [Functie] wordt buitenshuis gedragen om het hoofd warm te houden of te beschermen tegen bijvoorbeeld regen en sneeuw, maar is dan formeler dan een pet of een muts
  • [Functie] wordt soms gedragen om modieuze redenen
  • [Gebruiker] wordt door mannen en vrouwen gedragen
  • [Waardering] wordt in de regel als een net, gekleed hoofddeksel beschouwd

Algemene voorbeelden


Maar sommigen denken dat ze geen hoofd voor een hoed hebben. Dat komt omdat ze ooit ergens een hoed geprobeerd hebben zonder de goede raad van een specialist.

De Standaard,

Trouwens, een hoed had hem nooit gestaan. Hij had het wel eens uitgeprobeerd, maar het had hem zo'n oubollig voorkomen gegeven dat hij hem weer snel had afgezet. Nee, zijn hoofd leende zich meer voor een Engelse pet.

De natte gemeente van Koos Tak, Rijk de Gooijer & Eelke de Jong,

Hij was mijn vriendje, mijn maatje, nam me mee naar de kroeg als er genoeg geld lag in de hoed die hij voor zich op de straatstenen had gezet.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een hoed afdoen
  • een hoed afnemen
  • een hoed afzetten
  • een hoed dragen
  • een hoed heffen
  • een hoed kopen
  • een hoed lichten
  • een hoed maken
  • een hoed ontwerpen
  • een hoed ophebben
  • een hoed oplichten
  • een hoed opzetten
  • een hoed passen

Papa deed zijn hoed af, en kwam nader.

Het verdriet van België, Hugo Claus,

Toen ik om acht uur op kantoor kwam en de radio aanzette, verklaarde de Koningin bij proclamatie dat wij in oorlog met Duitsland waren en verdedigd zouden worden. Daarop volgde het Wilhelmus. Ik stond alleen in de kamer, maar ik was zo ontroerd dat ik mijn hoed afnam en er aangedaan van werd.

NRC,

Luke zette zijn hoed af en volgde hem. Het was donker binnen en het duurde even voor zijn ogen aan de duisternis waren gewend. Aan de andere kant van de kamer kon hij ternauwernood Helen ontwaren, die op bed lag.

De wolvenlus, Nicholas Evans,

Iedereen kan een hoed dragen. Wij houden bij de keuze niet alleen rekening met iemands fysiek, maar ook met het karakter, het temperament.

De Standaard,

De man heft zijn hoed. De witte satijnen voering weerkaatst een lichtstraal – het maakt van hem een circusdirecteur die voor het hooggeëerd publiek het volgende nummer aankondigt.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

Hij had zich er daarna dikwijls op betrapt dat hij zijn hoofd schuin hield en was zelfs zover in Thérèse's suggestie meegegaan dat hij een hoed had gekocht.

De natte gemeente van Koos Tak, Rijk de Gooijer & Eelke de Jong,

Op een zonnige middag loopt Van den Hull in Haarlem langs een huis waar hij in de kamer, achter het opengeschoven venster, enkele gouvernantes en hun vriendinnen ziet zitten. Beleefd licht hij zijn hoed.

Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

Volgend jaar zou ik mij graag voltijds toeleggen op hoeden maken.

De Standaard,

Buiten het feit dat zij haar eigen hoeden ontwierp en dat hij verzekeringsmakelaar was, wist zijn moeder niets over hen te melden.

De kinderen van Arthur, Kristien Hemmerechts,

Ik zag een schaduw en besloot open te doen. Het was mijn oom. Hij had een hoed op. En een sigaar in zijn mond, maar dat was niet bijzonder. Het zou pas bijzonder zijn als hij geen sigaar in zijn mond had.

Lachen; Marlene Dietrich; Plattegrond van de oppervlakte, Dave Goldstein,

Ik lichtte mijn hoed op. 'Goeienavond, mijnheer', zei ik. Hij keek mij aan met die doordringende blik van hem, zonder iets te zeggen.

Emmeke, Jan Lampo,

Kijkt achter zich: 'de plas bloed bedroeg ruim zoo veel, als eene dubbele aderlating en, schoon de hersenpan zelve niet beleedigd was, had ik nogtans eene drie duimen lange, gapende wonde op het achterhoofd bekomen, die mij verscheidene dagen achtereen belette, mijn hoed op te zetten en uit te gaan.'

Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

Laatst heb ik weer 's een hoed gepast, maar het viel niet mee.

NRC,

met adjectief ervoor


  • een rieten hoed
  • een strooien hoed
  • een vilten hoed
  • een zijden hoed

Hij had zijn rieten hoed op het achterhoofd geschoven en maakte de indruk net klaar te zijn met het werk en nog voldoende energie over te hebben om naar de stad te gaan en te drinken en te dansen.

Alles over Tristan, Tommy Wieringa,

Terwijl iedereen zich zoveel mogelijk aan de regels van de vader als hoofd van het gezin probeert te houden, ziet de hoofdpersoon (Jan Wolkers als jonge jongen) de dominee van de kerk op een bepaald moment op het strand zitten in de zon. Hij draagt een strooien hoed. Dat beeld maakt indruk op hem.

http://www.artikelwebsite.nl/A12/Dominee-Met-Strooien-Hoed-beoordeling

De man op wiens hoofd de vilten hoed stond, keek boos op.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Marcel Marceau, die eigenlijk Marcel Mangel heette, werd beroemd met zijn creatie van Bip, een tragikomisch clownesk figuur met een wit gezicht, een gestreept pak en een zijden hoed.

http://www.ad.nl/ad/nl/1002/Showbizz/article/detail/2200756/2007/09/23/Mimespeler-Marceau-84-overleden.dhtml?utm_source=scherm1&utm_medium=button&utm_campaign=Cookiecheck,

  • een breedgerande hoed
  • een enorme hoed
  • een feestelijke hoed
  • een hoge hoed
  • een malle hoed
  • een papieren hoed
  • een prachtige hoed
  • een rare hoed
  • een ronde hoed
  • een slappe hoed
  • een smalgerande hoed
  • een vreemde hoed

Zijn breedgerande hoed maakte zijn gezicht donker; de oogleden nog zwaarder dan ze al waren.

Leven op het lemmet, Renee Van Hekken,

Wie wel aardig was, dat was Solange van het boekwinkeltje Helianth in Rotterdam, die is later een uitgeverij begonnen, ze droeg altijd van die enorme hoeden.

Winterlicht. Een vergeetboek, Jeroen Brouwers,

Ze ratelt maar door: over hoe blij ze is dat het zwakke neefje nu eindelijk een vrouw heeft, over de feestelijke hoed die ze op de receptie zal dragen en over al die heerlijke vleesschotels die ze straks naar binnen zal werken.

Vertezucht, Jef Aerts,

De hond is de straat al uit. Aan die kant is de oude gashouder. Als een enorme hoge hoed ligt hij in de sneeuw. Zoals doodgravers dragen.

De hoed van de dood, Kees Simhoffer,

Haar broer zwaaide met die malle hoed van hem.

Liefdesmeer & andere verhalen, Chaja Polak,

Ze heeft de laatste tijd hele mooie hoeden op.

Meppeler Courant,

Ik had liever gehad dat je een nieuwe hoed had gekocht.

De natte gemeente van Koos Tak, Rijk de Gooijer & Eelke de Jong,

Hij had zijn oude hoed tot op zijn neus geschoven en geeuwde ongegeneerd.

De Cock en de dode harlekijn, Appie Baantjer,

Gefinancierd door de vele optredens buiten de stad, konden de gilles in deze periode hun papieren hoeden vervangen door de typische hoofddeksels met struisvogelveren.

http://users.pandora.be/wim.beelaert/inleiding.html

Eenvoudige belijningen en soepele stoffen tonen vaak beter dan knallende kleuren en pofmouwen. Met accessoires legt de bruid het accent waar zij dat wil hebben. Op een prachtige hoed bijvoorbeeld, een mooie halslijn of een warm gezicht.

http://www.huwelijk.nl/menu/infovanatotz/bruidsmode/index2.html

Ik vond die Rosenbergs ook maar rare lui. En zij met die rare hoed, die hoge wenkbrauwen en dat zuinige mondje.

Een lichtgevoelige jongen, Walter van den Broeck,

In haar map met foto's van alle ontwerpen springen er wat haar betreft toch enkele uit: de ronde hoeden die je op verschillende manieren kunt dragen, die herkenbaar zijn en toch eenvoudig.

Meppeler Courant,

Hij houdt zijn slappe hoed maar op.

Emily Beyns, of Het heilig zwijgen. Dl. 1: Verwanten, Clem Schouwenaars,

Op de krantenpagina stond een groot getekend portret afgedrukt van een mannengezicht met smalgerande hoed.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

Ze droegen jagersjassen, geblokte broeken, vreemde hoeden met veertjes en shawls die alleen in dure Britse warenhuizen verkocht werden.

Het geheim van Eberwein, Boudewijn Büch,

  • een blauwe hoed
  • een bruine hoed
  • een grijze hoed
  • een groene hoed
  • een oranje hoed
  • een rode hoed
  • een witte hoed
  • een zwarte hoed

Toen ontstond een coöperatie van Amsterdamse 'waagdragers' die de goederen uit de haven opsloegen in pakhuizen en herkenbaar waren aan hun blauwe hoeden.

NRC,

In het eerste half jaar van 2006 was prinses Máxima aanwezig bij de start van showdown, een beeldvormingscampagne rond het syndroom van Down. Ze droeg daar de bruine hoed die je op de eerste foto kan zien. Het strikje geeft de vrij simpele hoed een speels effect!

http://www.arinadon.nl/maxima/?url=shoed

De magere man met de grijze hoed en de donkerblauwe Falcon-regenjas, die, gezeten op een oude Vespa-scooter, de fotograaf vorsend aankeek, was Koos zelf.

De natte gemeente van Koos Tak, Rijk de Gooijer & Eelke de Jong,

Wat dat zal zijn weten we nog niet, want het is verborgen onder een groene hoed.

http://www.d66purmerend.nl/algemenebeschouwing03.html,

Hij droeg zo'n glimmende gele regenjas en een oranje hoed en in zijn mond zat een sigaartje.

Het goddelijke monster, Tom Lanoye,

Toen Cooper met een groep vriendinnen een keer thee ging drinken, deed de hele groep voor de grap een rode hoed op.

http://www.redhatnederland.nl/introductie.html,

Het is een ongemene vrouw, heel pastel, vol in de onderarmen en zij draagt een witte hoed, maar een ding is zeker, waar zij loopt, al loopt zij ook op een kruispunt, zij gaat als ging zij door een park.

Een weekend in Oostende, Willem Brakman,

Het leek ons wel leuk, die witte hoeden tussen allerlei petten.

De Standaard,

Machteloos en geboeid keken Gin en Serena naar Ikke: hij zat gehurkt onder zijn zwarte mantel, de zwarte hoed bedekte zijn verbluffend lang gegroeide haren.

Pagadders, Leo Geerts,

in voorzetselgroep


  • de bol van een hoed
  • de gleuf van een hoed
  • de rand van een hoed

De geslepen dakramen fonkelden in de zon als edelstenen op de bol van een hoed.

De jongste pop, Rosario Ferré,

Ze greep in de gleuf van de hoed maar de conducteur was haar te vlug af.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

De rand van zijn hoed legde een schaduw tot op zijn bovenlip, die hij optrok en tuitte.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

  • (iemand) met een hoed (op)
  • met de hoed in de hand
  • met de hoed op het hoofd

Mijn belangstelling voor de hoed is grotendeels van sociaal-culturele aard. Met een hoed doe je meer dan zonder. De hoed is een expressiemiddel, tegenover vrouwen (als je een man bent), maar ook voor de vrouw - tegenover mannen.

NRC,

Elke maand ging hij één keer naar de stad, winter en zomer, gekleed in een lange grijze jas en met een hoed op.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

De musicalman en de man met de hoed vlijden haar op haar rug en ontfermden zich ieder over 'n arm en 'n been.

Rupert: een bekentenis, Ilja Leonard Pfeijffer,

De heer met de hoed op, die achter hem staat is Gerrit Voorthuis.

Meppeler Courant,

De heer hiernaast met de hoed in de hand is de klompenfabrikant T. Westerhuis.

Meppeler Courant,

Een kind was ik toen. In een spijkerbroek en met een hoed op mijn hoofd.

Zadelpijn en ander damesleed, Liza van Sambeek,

  • met de hoed zwaaien

Op het bord stond een man afgebeeld die met zijn hoed zwaaide en Buck was zo tevreden met zichzelf en de prijs die hij had gemaakt voor zijn stieren, dat hij bijna terugzwaaide.

De wolvenlus, Nicholas Evans,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: met

  • een hoed met een strik
  • een hoed met een veer
  • een hoed met fruit
  • een hoed met linten
  • een hoed met pluimen
  • een hoed met veren
  • een hoed met voile

Hélène Vuylsteke kalmeerde haar, nam de hoed met de strik van haar hoofd en streek haar lokken goed.

Sluitertijd, Erwin Mortier,

Drie mannen van 19 en 20 jaar zijn gepakt in verband met een reeks brandstichtingen van klikobakken in Zoetermeer [...]. Eén van de jongeren droeg een hoed met een veer.

http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/1406869/2007/05/10/Hoed-met-veer-verraadt-brandstichter.dhtml,

Opnieuw ingeslapen, nam ik afscheid van een klein meisje met een strooien hoed met linten.

Ik riep en ik zwaaide, Ellen Toornend,

Het meisje met lange blote benen en een hoed met pluimen dat elk nummer met een omhooggehouden bord aankondigde, marcheerde de piste in.

De koorddanseres en andere herinneringen, Rico Bulthuis,

Een dwaas, met een hoed met veren op zijn hoofd, braakt precies over zijn schouder op de grond.

https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken?v=list&f=1&p=1&ps=10&f.normalized32Colors.hex=%23FBF6E1&place=Nederland&maker=Frederik+de+Wit

Ik heb nog hoeden met voile te koop.

Gevallen vrouwen, Laurie Langenbach,

  • een hoed op het hoofd hebben
  • een hoed op het hoofd zetten

De buurman heeft een hoed op zijn hoofd en een rode gieter in zijn hand.

http://forum.girlscene.nl/forum/wap2./schrijfsels/tips-voor-schrijvers-106910.45.html

Ze bond hem een sjaal om en zette een hoed op zijn hoofd.

Matrimony, Micheline De Ridder,

  • de hoed van het hoofd lichten
  • de hoed van het hoofd nemen
  • de hoed van het hoofd slaan

En de 'meneren'? De 'monsieurs'? Die bleven op de achtergrond. Telden eigenlijk niet mee. Lichtten hun grijze hoed van hun hoofd en liepen met een knik verder.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Als ik kon, zou ik nu voor u staan en mijn haar als een hoed van mijn hoofd nemen.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Op een dag sloeg een, nu beroemd, Frans componist uit kwaadheid iemand de hoed van zijn hoofd.

Het nietigste, Marie Kessels,

met ander, nevengeschikt substantief


  • hoed en muts
  • hoed en pet
  • hoed of muts
  • hoed of pet
  • hoed en das
  • hoed en handschoenen
  • hoed en jas
  • hoed en schoenen
  • hoed en sjaal
  • hoed en wandelstok
  • hoeden en tassen

In het gangetje reikte ik hem zijn hoed en das weer aan.

De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

Het meest ging Mozarts fluitconcert leven met de schildering van een voorname stoet mannen in een breed landschap, de meesten met hun hoofden onder rode hoeden en mutsen.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

Houd er rekening mee dat u wanneer u een Russische orthodoxe kerk bezoekt, uw hoed of muts afzet.

http://www.lexton.nl/

Meer dan tien pruiken heb ik thuis, en snorren en brillen, een kast vol hoeden en petten.

Mise-en-scène, Axel Bouts,

Mijn overgrootvader staat erop met een stuk of twintig andere mannen, allen keurig in pak en met hoed of pet.

http://www.postdocplatform.nl/,

Het was oktober en eigenlijk best warm voor de tijd van het jaar, maar toch had ze drie T-shirts, een jurk, een trui, een sjaaltje en een jasje aangetrokken. Verder droeg ze een hoed en handschoenen.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Halverwege de middag van de tweede dag staat hij onder een opklarende hemel op het dijkje aan de rand van het zweefvliegveld. Zijn hoed en jas zijn doorweekt.

Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

Hij droeg hetzelfde pak en dezelfde hoed en schoenen als die keer toen hij hem in Brussel was gevolgd.

De kinderen van Arthur, Kristien Hemmerechts,

En om je outfit helemaal compleet te maken hebben we een kleurrijke en trendy collectie hoeden en sjaals voor dames en kinderen.

http://www.vroomendreesmann.nl/

Met hoed en wandelstok verliet hij het hotel.

Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

Uiteindelijk specialiseerde ze zich in hoeden en tassen.

Meppeler Courant,

Vaste verbindingen


pluim op de hoed

  1. Vormvariant: veer op de hoed

    compliment

    Pluim op de hoed voor de kerkmusici in spé en de opleiders maar vooral ook voor de Hervormde Kerk die het belang van goed opgeleide organisten nog steeds inziet.

    Meppeler Courant,

een veer op de hoed

  1. Vormvariant: een pluim op de hoed

    een compliment

    Achttien limieten voor deze kampioenschappen is een veer op de hoed voor de zwemmers en zwemsters van SG De Reest.

    Meppeler Courant,

ergens geen hoge hoed van op hebben

iets uit een (hoge) hoed toveren

Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


hoed 2.0

bovenste, hoedvormige gedeelte van een paddenstoel

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een hoed…

is een gedeelte

  • [Vorm] heeft de vorm van een hoed
  • [Geheel] maakt deel uit van een paddenstoel
  • [Functie] beschermt de sporendragers tegen weer en wind

    Algemene voorbeelden


    De hoed beschermt de sporendragers tegen weer en wind. Over de hoed zit in een jong stadium nog een gesloten vlies; velum universale genoemd. Ook kan er nog een tweede vlies (velum partiale) tegen de onderkant van de hoed zitten.

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Paddenstoel_(schimmel)

    Opgelet: de term steeltjes verwijst niet naar de steel waarop de hoed van de paddestoel staat! Het verwijst naar kleine steeltjes waarop de sporen groeien. Die sporen worden gevormd aan de onderkant van een hoed.

    http://users.pandora.be/taal_vd_biologie/pagina_1.htm

    Verwijder bij het reinigen thuis alleen de oude buisjes en de huid van de hoed, als dat nodig is. Beschadig geen paddestoelen voor de lol. Verheug u alleen in de schoonheid ervan!

    http://www.bouman102.nl/paddestoelen.htm /URL

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een bruine hoed

    Het heeft een bruine hoed van soms wel 25 cm diameter en een stevige volle grijsbruine steel.

    De Standaard,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • gedroogde hoeden

    Je kunt ook de gedroogde hoeden helemaal opeten.

    http://www.drugsbase.com/

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    hoed 3.0

    op een hoed lijkende bedekking of overkapping van iets, bijvoorbeeld van een lichaamsdeel of een gebruiksvoorwerp

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een hoed…

    is een bedekking

    • [Functie] bedekt iets en heeft daarbij meestal ook een beschermende functie

      Algemene voorbeelden


      De exotische dakopbouw, bijvoorbeeld met theehuis onder rieten hoed en bosje coniferen voor de deur [...] was voor ons een openbaring en dat gold ook voor de ommuurde, Middeleeuwse vestingtoren op een huizenblok in Utrecht.

      NRC,

      De intrede is bovenin de hoed, waar de schaamlippen samen komen, de uittrede is net onder de clitoris in de ruimte die omsloten wordt door het v-vormige frenulum.

      http://piercing.roscher.nl/

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      hoed 4.0

      laagje schillen en pitten dat boven komt drijven tijdens het gisten van wijn en de wijn bedekt

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een hoed…

      is een laagje; is een bedekking

      • [Ingrediënt] bestaat uit druivenschillen en druivenpitten en soms ook uit steeltjes
      • [Ontstaan] ontstaat als laagje tijdens het eerste gistingsproces bij het maken van wijn op de wijnmost en bedekt dat

        Algemene voorbeelden


        Tijdens de gisting vormt zich bovenop de most de zogeheten hoed, een laag van schilletjes, pitten en eventueel steeltjes.

        http://www.wijninfo.nl/site/?db,

        Om extractie van kleurstoffen en aroma's te bevorderen is het zaak om de gistende wijn goed in contact te laten komen met de hoed.

        http://www.wijninfo.nl/site/?db,

        Tijdens de gisting vormt zich boven op de most (vinologenjargon voor druivensap) de zogeheten hoed. Dit laagje van onder meer schilletjes en pitten moet voldoende met de most in contact komen voor een goed eindresultaat. De hoed bevat namelijk alle aroma's en kleurstoffen.

        http://wijnweetjesactueel.webklik.nl/page/les-1-en-2-wat-is-wijn

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding