jus ad bellum 1.0
(recht en misdaad)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Het jus ad bellum…
is een recht
- [Oorzaak] is in het leven geroepen door de kerkvader Augustinus (ca. 400 n.Chr.)
- [Onstoffelijke inhoud] is het recht om oorlog te voeren
Algemene voorbeelden
Het jus ad bellum betreft de vraag of het in de gegeven omstandigheden legitiem was om over te gaan tot het gebruik van geweld. In een internationaal gewapend conflict kan echter vaak moeilijk worden vastgesteld welke staat het Handvest van de Verenigde Naties heeft geschonden.
Oorlogsrecht is een dubbel begrip, zo blijkt uit de klassieke (Romeinsrechtelijke) terminologie. Deze maakt onderscheid tussen het aangaan van gewapende conflicten (ius ad bellum) en de regels die deze conflicten beheersen (ius in bello). In de eerste categorie valt de leer van de "gerechtvaardigde oorlog", ontleend aan Augustinus (354- 430) en wel verklaard uit de christianisering van het Romeinse keizerrijk waardoor het christendom zijn oorspronkelijke pacifisme verloor. De gedachte van een gerechtvaardigde oorlog is verder ontwikkeld door Hugo de Groot, maar werd ten grave gedragen door de Verenigde Naties.
De perceptie van Irakezen was: als we de regels volgen, verliezen we het conflict. Dus haalden ze die trucjes uit met verkleedpartijen. Mijn punt is: mag dat dan niet omdat de regels zeggen dat het niet mag, terwijl zij wel zijn aangevallen op een onrechtmatige wijze? Er ging immers geen Veiligheidsresolutie aan vooraf. Daar hoef je bij een tribunaal niet mee aan te komen want dan verwar je het ius in bello (het recht dat tijdens de oorlog geldt) met het ius ad bellum (het recht om oorlog te voeren). Dat technisch-juridische onderscheid moet wel gehandhaafd blijven. Maar in termen van rechtvaardigheid heeft het iets tegenstrijdigs.
Kerkvader Augustinus stelde rond 400 na Christus het ius ad bellum op: oorlogen mogen alleen gevoerd worden voor een rechtvaardige zaak, met een rechtvaardige intentie, en slechts door bevoegd gezag - de staat. Deze regels zijn, weliswaar in aangepaste vorm, nog altijd de basis van de huidige militaire ethiek.
Zelfs wie het algemene principe aanvaardt dat interventies noodzakelijk zijn, moet zich afvragen wanneer precies staten geweld mogen gebruiken (ius ad bellum) en aan welke regels de interventie vervolgens is onderworpen (ius in bello). Deze set voorwaarden staat bekend als de doctrine van de rechtvaardige oorlog.
Ius ad bellum (Latijn, letterlijk: recht tot oorlog) houdt zich vooral bezig met de volgende vragen: Wie mag een humanitaire interventie plegen [...]?; Wanneer mogen staten ingrijpen?