jus in bello 1.0
(recht en misdaad)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Het jus in bello…
is een recht
- [Onstoffelijke inhoud] is het recht dat tijdens een oorlog geldt
Algemene voorbeelden
Oorlogsrecht is een dubbel begrip, zo blijkt uit de klassieke (Romeinsrechtelijke) terminologie. Deze maakt onderscheid tussen het aangaan van gewapende conflicten (ius ad bellum) en de regels die deze conflicten beheersen (ius in bello). In de eerste categorie valt de leer van de "gerechtvaardigde oorlog", ontleend aan Augustinus (354- 430) en wel verklaard uit de christianisering van het Romeinse keizerrijk waardoor het christendom zijn oorspronkelijke pacifisme verloor. De gedachte van een gerechtvaardigde oorlog is verder ontwikkeld door Hugo de Groot, maar werd ten grave gedragen door de Verenigde Naties.
De perceptie van Irakezen was: als we de regels volgen, verliezen we het conflict. Dus haalden ze die trucjes uit met verkleedpartijen. Mijn punt is: mag dat dan niet omdat de regels zeggen dat het niet mag, terwijl zij wel zijn aangevallen op een onrechtmatige wijze? Er ging immers geen Veiligheidsresolutie aan vooraf. Daar hoef je bij een tribunaal niet mee aan te komen want dan verwar je het ius in bello (het recht dat tijdens de oorlog geldt) met het ius ad bellum (het recht om oorlog te voeren). Dat technisch-juridische onderscheid moet wel gehandhaafd blijven. Maar in termen van rechtvaardigheid heeft het iets tegenstrijdigs.
Zelfs wie het algemene principe aanvaardt dat interventies noodzakelijk zijn, moet zich afvragen wanneer precies staten geweld mogen gebruiken (ius ad bellum) en aan welke regels de interventie vervolgens is onderworpen (ius in bello). Deze set voorwaarden staat bekend als de doctrine van de rechtvaardige oorlog.
Ius in bello (Latijn, letterlijk: recht tijdens oorlog) omvat feitelijk het oorlogsrecht, zoals vervat in de Conventies van Genève: aan welke regels moeten staten zich tijdens gewapende strijd houden? Enkele aandachtspunten: Proportionaliteit: interveniërende staten moeten geen buitensporig geweld gebruiken. De humanitaire interventie mag niet met meer geweld gepaard gaan dan de mensenrechtenschendingen waaraan een einde wordt gemaakt. Doel: de humanitaire interventie moet erop zijn gericht schendingen te stoppen, niet om het regime omver te werpen of greep op de staat te krijgen. In de praktijk vormt deze eis echter een probleem, omdat de schendingen veelal door de staat worden gepleegd. Een regime change is dan onvermijdelijk.