kraag


kraag 1.0

(verouderend)

keel; hals
Komt alleen nog voor in enkele uitdrukkingen.

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


kraag 2.0

afbeelding

Bron: splityarn
( CC BY-NC-SA 2.0 )

omgevouwen of rechtopstaande rand die de hals omsluit en gedeeltelijk bedekt, meestal vastzittend aan de halsopening van een kledingstuk, bijvoorbeeld een jas, een blouse, een overhemd of een jurk, maar soms ook als los attribuut en die dient ter bedekking of bescherming of om esthetische redenen wordt gedragen

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kraag…

is een rand

  • [Afmeting] omsluit de hals en bedekt een gedeelte daarvan of de gehele hals
  • [Geheel] maakt deel uit van een kledingstuk dat de romp bedekt, bijvoorbeeld een trui, een jas, een jurk of een overhemd, en zit daar meestal aan vast, maar is soms ook een los attribuut, maar wordt dan meestal wel gedragen in combinatie met bepaalde kleding die de romp bedekt
  • [Functie] dient ter bescherming of bedekking of wordt gedragen uit esthetische redenen
  • [Bevestiging] zit vastgenaaid aan een kledingstuk of wordt als los attribuut door middel van bijvoorbeeld knoopjes of lusjes aan de hals bevestigd
  • [Gebruikswijze] wordt rechtopstaand of omgevouwen gedragen

Algemene voorbeelden


De kraag is niet zomaar gekozen. Kragen zijn in het oog springende elementen op kleding. Een kraag zet de toon, maakt een eenvoudige jas of trui tot een statement. En die statements willen we nu juist graag zien.

http://www.bontvoordieren.nl/kunstinjekraag/wedstrijd.html

Ik druk mijn neus in de kraag en ruik haar parfum, honingzoet vrouwenzweet dat zich mengt met de geur van vossenbont.

Alle vogels van de wereld, Daphne Buter,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • de kraag hoog optrekken
  • de kraag omhoogvouwen
  • de kraag opslaan
  • de kraag opzetten
  • de kraag rechttrekken
  • de kraag rechtzetten
  • een kraag hoog optrekken
  • een kraag omhoogvouwen
  • een kraag opslaan
  • een kraag opzetten
  • een kraag rechttrekken
  • een kraag rechtzetten

Ze nemen me mee voor een wandeling en mijn hoofd knikt gewillig, als 'n spaarpotnegertje, jajajaja. Ik trek mijn kraag hoog op het is vinnig koud, en schop de bladeren weg.

Het tranenmeer, Elisabeth Marain,

Hij ritste zijn regenjas dicht tot onder zijn kin en vouwde de kraag ervan omhoog.

De Openbaring, Tom De Cock,

De oprijlaan zag er te verraderlijk uit voor zijn oplegger, dus parkeerde hij, sloeg de kraag van zijn jas op tegen de regen en de wind, en ging te voet verder.

De wolvenlus, Nicholas Evans,

Ik kom buiten, zet mijn kraag op, knipper met de ogen tegen de zomerzon, onder de lijsterbessen wacht ik op haar.

Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

Robert trok de kraag van zijn minnaar recht voor ze de gotische ruimten betraden.

Kalisalpeter, Youri Vankerckhove,

De dokter had vader daarop onderzocht en meegedeeld dat dat vaders laatste woorden waren geweest. De avond werd van blauw staal, ijs, het koudste zilver [...]. Ik zette mijn kraag recht en vroeg me af: Wat had mijn vadertje meer moeten doen?

Acacialaan, Koen Peeters,

met adjectief ervoor


  • een witte kraag

Ze zit aan tafel bij een man die een blauw overhemd draagt met witte kraag en witte manchetten plus een helrode das met een diamanten dasspeld.

Murfreesboro blues, Mart Smeets,

  • een afneembare kraag
  • een brede kraag
  • een enorme kraag
  • een grote kraag
  • een hoge kraag
  • een hooggesloten kraag
  • een kanten kraag
  • een mooie kraag
  • een open kraag
  • een ronde kraag

De belangrijkste items dit najaar zijn winddichte cabans, waterdichte jacks en broeken [...]; de klassieke Montgomery duffelcoat; pilotenjacks met oranje voering en afneembare kraag [...]; suède vesten en trendy sportswear met een retrolook.

http://www.gayworld.be/l_artikel.php?lid=1023,

De brede kraag van hun hemd is trouwens van dezelfde stof en patroon als de blouse van hun vrouw.

http://www.wereldvlinders.be/diary/diary-full.html

Maar zelfs als je niet zit te wachten op dubbele, bollende rokken van plisséstof, een mosgroene jas met enorme kraag van metaalhoudende kreukstof of een mouwloze wijde A-lijn-top van paars kreukfluweel en gaas [...], dan nog kun je bewondering hebben voor het feit dat Kemperman kleren maakt die je eigenlijk nergens anders kunt vinden, en die ook nog betaalbaar zijn.

http://www.corakemperman.nl/publiciteit/volkskrant.html,

Mijn bontjas had toen nog zo'n grote kraag, die heb ik later nog laten vermaken, want die kraag was zo zwaar, die hele jas was zwaar.

Mevrouw mijn moeder, Yvonne Keuls,

Het Amerikaanse leger, de NAVO, de V.N. en andere gewapende krachten hebben dit vest gekozen als standaard uitrusting voor hun paratroopers, infanterie etc. Licht van gewicht, uitstekende bescherming van de borstkas, hoge kraag, goede bescherming van nek en schouders.

http://www.bodysafe.com/nederlands/index.htm

Uw overall moet een hooggesloten kraag hebben en uw lashelm moet goed om uw hoofd aansluiten.

http://users.pandora.be/on4aek/7de%20specialisatiejaar%20lassen/lasprocessen1.htm

Ze reden om het hardst rond het smeedijzeren hek dat met vervaarlijk glimmende koperen punten een ruiterstandbeeld afbakende, een koninklijke figuur, meters hoog op een marmeren sokkel. Hij was gewichtig in zijn middeleeuwse kostuum, de kanten kraag wurgend om zijn nek, maar op die buitensporig grote bronzen hengst oogde hij ook nietig.

't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

Maar voorts gaat het ook om basisstukken die passen bij de authentieke collectie: kleren die gereduceerd worden tot de essentie. Geen overbodige details, wel een mooie coupe en een duidelijke vorm. En toch genoeg details om herkenbaar Van de Wiele te blijven met een ingewerkte ceintuur of een mooie kraag.

De Standaard,

Draag nooit loszittende kleren: korte mouwen, open kraag, open hemd, diepe halsuitsnijding.

http://users.pandora.be/louis.sleeckx.kvbsv/Veiligheid.htm

Hij droeg het vieux-rose overhemd met de ronde kraag.

Leven op het lemmet, Renee Van Hekken,

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • opstaande kraag
  • staande kraag

Ptah is in een nauwsluitend gewaad gehuld, met de voor hem typische opstaande kraag.

http://www.museumkennis.nl/lp.rmo/museumkennis/i000135.html

In de praktijk kiest men vaak voor een schort of een jas uit katoen of uit een mengsel van polyester/katoen, met korte mouwen, met ronde hals of staande kraag.

http://www.health.fgov.be/CSH_HGR/Nederlands/Brochures/tandheelkundige.html,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een opgeslagen kraag
  • een opgestoken kraag
  • een opgezette kraag

Kleine magere nozem, met zijn brillantinekuif, de opgestoken kraag van zijn overhemd, de zwarte kachelpijpenbroek, de rode sokken, de zwarte puntschoenen.

Een soort Engeland, Robert Anker,

U droeg een regenjas met opgeslagen kraag, keek voortdurend om en stond urenlang 's nachts in een portiek.

Gesprekken in huizen aan zee, Willem Brakman,

Op de stoep van het hotel ademde hij diep de koude lucht in; het was winderig, met opgezette kraag en wapperende haren wandelde hij door de chique winkelstraat naar de Stephansdom.

Siegfried, Harry Mulisch,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

  • de kraag van een blouse
  • de kraag van een colbert
  • de kraag van een hemd
  • de kraag van een jas
  • de kraag van een jasje
  • de kraag van een jurk
  • de kraag van een kamerjas
  • de kraag van een mantel
  • de kraag van een overall
  • de kraag van een overhemd
  • de kraag van een poloshirt
  • de kraag van een regenjas
  • de kraag van een uniform
  • de kraag van een uniformjas
  • de kraag van een windjack
  • de kraag van een winterjas
  • een kraag van bont

Ze moest nog wennen aan haar bustehouder, aan de riempjes, haar gareeltjes zei ze zelf. Regelmatig gleden ze over haar schouder omlaag, waarna ze met een zucht die evenveel trots als verveling verried haar hand in de kraag van haar blouse of trui stak om ze weer op te trekken.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

Laatstgenoemde spelde hem de eremedaille in zilver in de Orde van Oranje-Nassau op de kraag van het colbert.

Meppeler Courant,

Met een groot vertoon van aandachtigheid streek hij de kraag van het hemd; hij streek met verveelde precisie.

Het land in mij, Naima el Bezaz (ed.),

Ik houd de kraag van mijn jas steviger vast, maar de regendruppels hebben hun weg al gevonden en geven hun zoektocht niet zomaar op.

De ganzengroet, Aimee,

Het ruwe spel dat de jongens een paar uur eerder met hem hadden gespeeld en waarbij de kraag van zijn jasje was gescheurd, was hij volstrekt vergeten en aan het vele werk dat hem te wachten stond zodra zijn moeder thuiskwam dacht hij in de verste verte niet.

Arend, Stefan Brijs,

Met haar vingers graaide ze in de kraag van haar jurk, dezelfde gele met zwarte stippen die ze vanmorgen in de trein al aan had.

Het schot, Hilbert Kuik,

Hij lachte bulderend, stopte de pijp in zijn mond en sloeg de kraag van zijn kamerjas op.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

De kraag van de mantel was van bont of zo iets, parelgrijs, zeer hoog, en de plukjes bewogen zachtjes in de tocht.

Een weekend in Oostende, Willem Brakman,

Geen zin in welk ding dan ook, geen zin... het grijpen... vastpakken... loslaten doet de hand nu geheel zelfstandig als een machine waar hij naar kijkt. Gedoofde mannenkop... kwijl dat in de kraag van zijn overall loopt... rose lippen die open en dicht gaan als van een vis.

Hersenschimmen, J. Bernlef,

De jongeman schraapte zijn keel en stond wat onhandig met zijn handen aan de kraag van zijn overhemd te friemelen.

Ritueel des doods, Willem Zebregs,

Hij betastte de kraag van zijn poloshirt alsof het de bef van zijn toga was en knikte de priester toe.

Voel maar, Jan Brokken,

Ik trok de kraag van mijn regenjas hoger.

Iks, Johan Van Nijen,

Ze zag dan haarzelf weer komen. Op Dennedal was dat geweest. Een tuberkulosesanatorium op gereformeerde grondslag. Zo jong en idealistisch was ze. De fonkelende speld van verpleeghulp derde klasse duidelijk zichtbaar op de kraag van haar uniform gespeld.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

De haren in zijn nek die onder de muts vandaan staken, glommen, en waren donker en nat. Het bloed dat langzaam zwart werd en zich in korsten vastzette in zijn nek op de kraag van zijn uniformjas.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

In twee stappen was hij bij de man en greep hem bij de kraag van zijn windjack.

Het Primus Inter Pares Project, Kasper van Zuilekom,

Jarenlang heb ik een meisje willen zijn met van dat dikke, blonde haar waar de kraag van een winterjas overheen gaat alsof ze te veel haast had om haar haar er netjes overheen te doen.

Twee eendjes en wat brood, Renate Rubinstein,

Om haar bovenlijf droeg ze een strak jack met een kraag van bont, om haar benen netkousen, haar voeten in vuilwitte gymschoenen.

God's gym, Leon de Winter,

in voorzetselgroep


  • bij de kraag grijpen
  • bij de kraag pakken

De stevige hand van de Canadees greep me beet bij mijn kraag en sleurde me snel naar binnen.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Marco wordt witheet, pakt Maurits bij zijn kraag en stompt hem recht in zijn gezicht.

Westenwind, Simone Duwel,

  • (dieper) in de kraag duiken
  • diep in de kraag van een jas duiken

De vrouwen doken dieper in hun kraag, versnelden hun pas.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Onzeker en diep in de kraag van mijn jas gedoken liep ik deze dagen schichtig door de straten.

Kan ik even langskomen?, Paul van Vliet,

  • een hemd met een kraag
  • een jack met een kraag
  • een jas met een kraag
  • een overhemd met een kraag
  • een vest met een kraag

De zon is erg fel, dus een ruime hoeveelheid zonnebrandcrème en een hoed of zonnebril zijn onmisbaar. Zorg dat je minstens één koel hemd met een kraag meeneemt als bescherming tegen de zon.

http://www.travecademy.nl/home/nieuws/id6906-Dress_not_to_impress.html,

Woolrich Fashion jack met een kraag, capouchon en met een ritssluiting. Op de voorzijde zitten steekzakken met ritssluiting.

http://www.vanzuilenmode.nl/herenmode/jassen/woolrich-fashion/blauw/wocps2085-powderhorn/51006777.59/

Een goede manier om de ogen te verwarren is door een jas met een kraag te gebruiken of een open vest boven een goed passende blouse. Dit creëert drie afzonderlijke porties in het midden van uw lichaam, elke lang en dun. Houd de jas in tegenstelling tot de rest van uw outfit.

http://deparels.wordpress.com/2013/12/06/weet-u-wat-de-vorm-van-uw-lichaam-is/

De stropdas hoort niet alleen bij het premierschap, maar bij alle openbare functies. Een overhemd met een kraag vraagt om een stropdas. Doet men dit niet, en worden de bovenste knopen van het overhemd niet dichtgedaan, dan is de kleding niet compleet, en getuigt dit naar mijn mening van onverschilligheid.

http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/1701863/2006/10/21/Een-overhemd-met-een-kraag-vraagt-om-een-stropdas.dhtml,

De videofilm Evita, de Evita dubbel-cd, een vest met een kraag van nepbont, een haarspeld van zilver en parelmoer en parfum die de naam droeg van het dochtertje dat ze nooit hadden gekregen: Nina.

Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

met ander, nevengeschikt substantief


  • kraag en manchetten
  • kraag of revers

Maken overhemden deel uit van de bedrijfskleding die uw medewerkers dragen? Dan beschikt Textielverwenner Eindhoven over een uiterst professionele overhemdenservice waardoor die hemden de finishing touch krijgen die ze verdienen. Uw overhemden stralend wit gewassen, licht verstevigd, kraag en manchetten extra.

http://www.stoomgoed.com/

Typerend voor de pyjama is het gebruik van zijde of glanskatoen, het verwerken van diverse zakjes, de aanwezigheid van een kraag of revers en het gebruik van klassieke dessins.

Sp!ts,

met adjectief erachter


  • de kraag hoog (op)

's Avonds na een pil wandelde ik voor het eten nog even over het plein, de kraag hoog op want er stond een gure wind.

De biograaf, Willem Brakman,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kraag 3.0

rand van haar of veren bij dieren in de hals, meestal in een kleur afwijkend van die van de rest van het verenkleed of de beharing

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kraag…

is een rand

  • [Plaats] bevindt zich rond de hals
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een rand van haar of veren
  • [Object betroffen] is van toepassing op dieren

    Algemene voorbeelden


    Hagedissen zijn over het algemeen solitair levende dieren, zodat de mannetjes tijdens de paartijd op zoek moeten naar een vrouwtje. De mannetjes zijn meestal veel feller van kleur dan de vrouwtjes en vallen daardoor goed op. Sommige mannetjes hebben een kraag, keelkwab of keelzak, waardoor ze nog imposanter lijken.

    http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

    De kraag heeft meerdere functies: Ten eerste wordt deze gebruikt om mogelijke vijanden op afstand te houden, met opgezette kraag oogt de kraaghagedis vele malen groter dan hij is.

    http://www.kameleon.to/

    Een pas geboren fretje weegt ongeveer 5 gram en is 8 cm groot [...]. De kittens ontwikkelen zodra het haar begint te groeien donzige manen achter in de nek, dit blijft zo tot ze hun volwassen vacht krijgen. Wezels krijgen ook zo'n kraag maar deze is langer en harder van structuur.

    http://gallery.uunet.be/darkmoon/fret_herkomst.html

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • (met) opgezette kraag

    De kraag heeft meerdere functies: Ten eerste wordt deze gebruikt om mogelijke vijanden op afstand te houden, met opgezette kraag oogt de kraaghagedis vele malen groter dan hij is.

    http://www.kameleon.to/

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kraag 4.0

    dichtbegroeide rand, die bestaat uit planten als riet of bamboe
    Alleen in enkele samenstellingen.

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 2.0 : 4.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een kraag…

    is een rand

    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een dichtbegroeide rand van planten, bijvoorbeeld riet of bamboe

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      kraag 5.0

      laag schuim op een drank, meestal op bier

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 2.0 : 5.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een kraag…

      is een laag

      • [Plaats] vormt zich op dranken, bijvoorbeeld op bier

        Algemene voorbeelden


        De gelijkmatigheid van schuim hangt rechtstreeks af van de concentratie van de deeltjes (gist, hoogmoleculaire eiwitten enz.) [...]. Bij oudere bieren of bij bieren met gist op de fles kunnen deze deeltjes niet homogeen verspreid zijn, zodat een ongelijkmatige kraag kan ontstaan.

        http://www.dma.be/p/bier/0_4.htm,

        Zoals uit de beschrijving van het brouwproces en de bewaring blijkt, hoeft bier niet noodzakelijk een kraag te vormen, in tegenstelling met wat velen denken.

        http://www.dma.be/p/bier/0_4.htm,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        kraag 6.0

        rand, uitstekend gedeelte aan of van iets, bijvoorbeeld aan een muur of van een gebruiksvoorwerp

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 2.0 : 6.0

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een kraag…

        is een rand

        • [Toestand algemeen] is een uitstekende rand

          Algemene voorbeelden


          De kerk is van baksteen, maar Jujol vroeg de boeren ook de stenen aan te brengen die ze op het land konden vinden en waarmee ze hun eigendom afbakenden. Hij gebruikte ze als kraag rond elk stuk muur. De structuur van het kerkje toont niet het kruisvormige grondplan van een klassieke kerk.

          http://www.vakantiegenoegens.be/infoplein/Spaanse_goudkust.htm

          De roeiers zetten de voet die het dichtst bij de boot is op het opstapje tussen de slidings in de boot, en schuiven de riem(-en) met de kraag tegen de dol.

          http://www.mijnlieff.nl/sport/roeien/basiscoachboek.pdf,

          Het komt wel voor, dat die kraag niet zo duidelijk is, de paddestoel kan dan verward worden met de roze aardster (Geastrum rufescens) of de gewimperde aardster (Geastrum fimbriatum).

          http://www.knnv.nl/zaanwater/aardster.htm

          Combinatiemogelijkheden


          met voorzetselgroep


          Voorzetsel: van

          • de kraag van de fles
          • de kraag van een fles
          • een kraag van de fles
          • een kraag van een fles

          Mocht u een Eurofles in het buitenland kopen let dan dus goed op de E-keur, dit staat in de kraag van de fles.

          http://www.campersite.nl/scandinavie/noorwegen.html,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen