lans


lans 1.0

afbeelding

Bron: OpenClips
( Publiek domein )

afbeelding

Bron: Ari Helminen
( CC BY 2.0 )

lang, dun steekwapen met een metalen punt, zoals onder andere gebruikt door ruiters en ridders en bij steekspelen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een lans…

is een steekwapen; is een wapen

  • [Kleur] heeft meestal gewoon de kleur van het materiaal waar het van gemaakt is, maar komt ook vaak voor in twee felle kleuren (bijvoorbeeld geel en blauw of rood en blauw) die spiraalsgewijs om elkaar heenlopen
  • [Omvang concreet] is zeer lang
  • [Vorm] heeft een lange, dunne schacht met een punt op het einde
  • [Deel] bestaat uit een schacht met een punt en heeft vaak een soort rond handvat, zodat de lans niet door de hand glijdt
  • [Materiaal] is van een metaal gemaakt (bijvoorbeeld ijzer) of van een houten schacht met een verharde, metalen punt
  • [Geheel] is soms onderdeel van een gevechtsuitrusting die dan ook bestaat uit een maliënkolder of harnas
  • [Functie] is een wapen voor in gevechten en spelen, bijvoorbeeld vroeger in oorlogen bij riddertoernooien en steekspelen
  • [Herkomst of oorsprong] is qua ontwerp gebaseerd op een speer
  • [Plaats] wordt in de hand gehouden
  • [Richting] wordt horizontaal gedragen of gestoken of wordt rechtop, dus verticaal, met de punt omhoog gedragen
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is scherp indien gebruikt bij gevechten en oorlogsvoering, maar is bij toernooien en spelen bot en hol zodat het wapen snel breekt in plaats van steekt
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] moet goed in balans zijn, zodat het wapen in een hand gehanteerd kan worden
  • [Activiteit of handeling] wordt gebruikt om mee te steken
  • [Gebruikswijze] wordt gebruikt terwijl de drager op een paard zit
  • [Gebruiker] wordt geassocieerd met gebruik bij ruiters (de cavalerie) en ridders en soms met stierenvechten met een ruiter (een picador)

Algemene voorbeelden


Verder zijn er 13e eeuwse zilveren munten, een vijzel uit de Late Steentijd, een lans en een handvol vingerhoeden uit heel lang vervlogen tijden.

Meppeler Courant,

De stoet wordt geopend door de voorspits, gevormd door drie hoofdinspecteurs. De lansen die horizontaal over de hals van het paard worden gedragen, geven aan dat de Koning aanwezig is [...]. Het escorte wordt afgesloten door de achterspits en die bestaat uit drie hoofdinspecteurs te paard. Zij dragen hun lansen steeds verticaal.

http://www.federalepolitie.be/nl.htm?home.htm~main

Voor kinderen is er een verkleedpartij. Zij moeten zich om 12u15 melden op de Lange Reke in Renesse en kunnen dan - als ze zich tevoren hebben aangemeld - gratis meedoen met het ringsteken. Je moet dan met een soort lans door een ring steken, terwijl je er met pony onderdoor rijdt.

NRC,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een houten lans
  • een ijzeren lans
  • een koperen lans

Verder hadden de ridders een houten lans met een stalen punt en een 'masse turque', een soort knots met een metalen kop met verschillende scherpe punten of zijden en een lange houten steel.

http://books.google.nl/books?id=caR306qxdQwC&pg=PA209&lpg=PA209&dq=%22houten+lans%22&source=bl&ots=N1PEzq3YeK&sig=9opYex-bFbdFs2TFk6EQEAPMhs4&hl=nl&sa=X&ei=ckXGU5bTDuvy7AblsYHYBA&ved=0CFMQ6AEwDQ#v=onepage&q=%22houten%20lans%22&f=false,

Dan komt de 'moedige' picador op zijn paard, en steekt in volle vaart een ijzeren lans in de nekspieren van de stier.

http://www.animalfrontline.nl/stieren/stieren.php

Tijdens de wedstrijd doodde de koning zijn kandidaat-schoonzoon met de koperen lans die hij van de krijgsgod Ares ten geschenke had gekregen.

http://users.pandora.be/hans.d.hollander1/homepage/

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • gebroken lansen

Ik dorstte naar de bel van vier uur [...], verkende intussen met dichtvallende ogen steeds diepere kelders van apathie, zag door de ramen wolkenvelden als gehavende legers met gebroken lansen en gescheurde banieren op vermoeide paarden over de horizon schuiven.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

Wouden met bleke, kronkelende boomkruinen - aan palen gespietste lichamen - en bergen afgerukte ledematen, dode paarden, ingedeukte pantserplaten en kurassen, gebroken lansen en sabels.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: in

  • een lans in de hand
  • een lans in de handen

De jonge neger bindt de schapen aan een dorre tak; lans in de hand.

Miniaturen, Karel Jonckheere,

Ik moet denken hoe hij eruit zou zien op een paard, met een schild aan zijn zij en een lans in de handen.

Alle verhalen, Manon Uphoff,

in voorzetselgroep


  • met een lans doorboren

In 1556 schreef Nostradamus in zijn werken dat Hendrik de 2de, koning van Frankrijk, in 1559 bij een toernooi ongeluk zijn oog zou worden doorboord met een lans en dit met de dood tot gevolg.

http://users.tijd.com/delink/,

Man laat zich in een harnas hijsen en in dat harnas op een paard, galoppeert voor vrouw langs waarbij hij andere harnassen met zijn lans doorboort.

Rupert: een bekentenis, Ilja Leonard Pfeijffer,

Als het gevecht aangebroken is, wordt de stier vanuit het donkere hok plotseling in de zonovergoten arena met schreeuwend publiek losgelaten. Op dat moment is het dier al totaal ontredderd. Het heeft geen idee wat hem te wachten staat... Dan wordt hij aangevallen door een ruiter die met een lans zijn schouder- en nekspieren doorboort.

http://www.bulls.be/Stierenvechten.htm

  • zonder lans

"Niets aan de hand", zo stelde de keizer met opgestoken hand de geschrokken toeschouwers gerust. En als bewijs galoppeerde hij nog eens op zijn tegenstrever los, nu zonder lans.

http://www.gentsefeesten.be/geschiedenis/aindex.htm,

met ander, nevengeschikt substantief


  • lansen en sabels
  • schilden en lansen
  • het zwaard of de lans
  • zwaarden, schilden en lansen

Wouden met bleke, kronkelende boomkruinen - aan palen gespietste lichamen - en bergen afgerukte ledematen, dode paarden, ingedeukte pantserplaten en kurassen, gebroken lansen en sabels.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Aan de muren tussen de vier ramen hingen schilden en lansen, in een hoek stond een harnas gereed om ten strijde te trekken.

Iks, Johan Van Nijen,

In China liet hij zo'n kleine zeven miljoen mensen om het leven brengen. En dan te bedenken dat het allemaal met het zwaard of de lans en het vuur moest gebeuren!

De Standaard,

Zij gebruiken zwaarden (ongeslepen), schilden en lansen als wapens.

http://nl.ooit.nl/index.html?article=27

Vaste verbindingen


een lans voor iets breken

een lans voor iemand breken

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


lans 2.0

afbeelding

Bron: ArnoldReinhold at en.wikipedia
( CC BY-SA 3.0 )

werktuig dat bestaat uit een lange buis waar met kracht iets doorheen geperst wordt, zodat bijvoorbeeld door iets heen gebrand kan worden (bij een thermische lans), iets onder hoge druk gereinigd kan worden of van een afstand geblust kan worden (bij een spuitlans)

Betekenisbetrekking


metafoor
Specifiek 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een lans…

is een werktuig

  • [Vorm] is dun en lang, soms met een handvat
  • [Functie] dient om van een afstand iets te bereiken (bijvoorbeeld bij een spuitlans of bluslans) of om door iets heen te komen (bijvoorbeeld bij een thermische lans en bij een vrieslans)
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is van binnen hol zodat daar een stof (water, schuim, brandbare stoffen, vriesstoffen, etc.) doorheen geleid kan worden
  • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een thermische lans, een spuitlans, een vrieslans, etc.

Algemene voorbeelden


Dankzij een aan de lans regelbare druk kan u voor elk werk de geschikte straalkracht instellen, en hoeft u daarvoor niet telkens naar het toestel zelf te lopen.

De Standaard,

Het vuur was vanwege de dikke rook alleen met automatische slangen te bekampen: lansen werden in de top van de ladders vastgemaakt, naar omhoog gehesen en van op de grond met kabels gericht, wat soms tot gevolg had dat men naast, boven of onder de vuurhaard spoot.

De Standaard,

Het chemisch blusschuim heeft een emulgerende eigenschap, waardoor een afsluitende laag wordt gevormd op de brandende vloeistof. Bovendien heeft het een sterk koelende werking, waardoor de temperatuur van de vloeistof snel afneemt en onder de zelfontbrandingstemperatuur komt. De roestvaststalen lans zorgt ervoor dat de brand op een veilige afstand geblust kan worden.

http://www.ajaxfire.nl/leveringsprogramma/blussers/,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen