aalbes


aalbes 1.0

afbeelding

Bron: Pereslav|Foto
( CC BY-SA 3.0 )

inheemse witte of rode bes met een frisse, zoetzure smaak die in de zomer in trosjes aan een aalbessenstruik groeit; trosbes; ook: inheemse bes die in trosjes groeit, zoals de rode trosbes, de witte trosbes en de zwarte bes
De herkomst van het linkerlid van de samenstelling is onduidelijk, maar heeft in ieder geval niets met de vis aal te maken.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een aalbes…

is een vrucht

  • [Kleur] komt voor in de kleuren rood of wit en komt volgens sommigen ook voor in een zwarte variant, die weliswaar van hetzelfde plantengeslacht is, maar een eigen naam heeft (Ribes nigrum of zwarte bes)
  • [Omvang concreet] is klein
  • [Smaak] smaakt fris, lichtzoet en wat zurig
  • [Vorm] is rond
  • [Groeiwijze] groeit aan een aalbessenstruik in trossen met 3 tot 10 bessen tegelijk en is rijp rond het midden of eind van de zomer
  • [Soort] behoort als witte en rode bes tot één soort (Ribes rubrum) die in vele verschillende, natuurlijke en gekweekte rassen voorkomt
  • [Functie] dient vaak als voedsel
  • [Bereiding] kan worden verwerkt in jam, taart, sap of saus en wordt bv. vaak door de yoghurt gegeten
  • [Herkomst of oorsprong] komt van een struikvormige plant die tussen de 1 en 2 meter hoog is, die geelgroene bloemen krijgt, die in de herfst zijn bladeren verliest en die vaak te vinden is in tuintjes en parken
  • [Plaats van herkomst] komt oorspronkelijk uit het westen van Europa (België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noord-Italië en Noord-Spanje)
  • [Tijd] is rijp tussen eind juni en eind augustus
  • [Stoffelijke eigenschap algemeen] bevat veel ijzer, veel vitamine C, vitamine B1, ijzer, fosfor, kalium, voedingsvezel, koper en mangaan
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] wordt soms medicinale eigenschappen toegeschreven, zou bv. koortsverlagend, bloedstelpend en menstruatieopwekkend werken
  • [Behandeling of bewerking] kan van de plant worden geplukt en dan van de takjes worden gerist, maar is soms ook in de zomer bij de groenteboer of in de supermarkt in bakjes te koop
  • [Onderscheid of tegenstelling] komt zowel als rode en als witte bes van een soort voor (Ribes rubrum, met vele varianten en ondersoorten), die qua wetenschappelijke naam verschilt van de zwarte bes (Ribes nigrum)

Wetenschappelijke naam: Ribes rubrum

Rijk Plantae; Planten
Stam Embryophyta; Landplanten
Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
Orde Saxifragales
Familie Grossulariaceae; Ribesfamilie
Geslacht Ribes; Ribes
Soort Ribes rubrum

Algemene voorbeelden


Die trossige aalbessen zijn er in 3 soorten: rode, zwarte en witte. Kruisbessen variëren van groen via geel tot roodpaars. Maar zoals het goede familieleden betaamt, hebben ze een ding gemeen: een enorme vitamine C-rijkdom en een heerlijke frisse smaak.

http://www.degroentenman.nl/

Ze haalden de aalbessen door een vork om het steeltje te verwijderen, en het maakte tante niets uit dat er eentje over de vloer rolde of dat ze elkaar wat wange- en lipperood met de bessen bezorgden.

De baan van gaan en gissen, Bruno Bartels,

Zelf aalbessenstruiken houden is verbazend gemakkelijk en de opbrengst van een paar bessenstruiken is enorm. Bijna elke grond is wel geschikt of geschikt te maken voor de teelt van aalbessen.

http://www.neerlandstuin.nl/struiken/aalbes.html

De grootste aanvoer van de aalbessen vindt plaats in juli. Een kleinere aanvoer is er reeds eind juni en de aanvoer loopt af in de maand augustus. Let er bij het kopen van de rode, witte en zwarte bessen op dat ze gaaf zijn en er fris glanzend uitzien. Gekneusde bessen schimmelen snel. Bovendien is het prettig, als de trossen en bessen mooi groot zijn. Veel makkelijker te rissen. Bewaar de aalbessen uitgespreid op een koele plaats 1-2 dagen, in de koelkast een dag of vier. Rode, witte en zwarte bessen worden met een vork van de trosjes gerist, nadat de trosjes voorzichtig zijn gewassen.

http://www.degroentenman.nl/

Ik loop tijdens de wandelingen ook voortdurend te eten: vruchten van de krenteboompjes, 'kersen' van de gele kornoeljes, rode 'bessen' van de taxus, bramen, tamme kastanjes, hazelnoten van de gewone en van de boomhazelaar, walnoten, vlierbessen, wilde en sierappeltjes, mispels, rozebottels, aalbessen uit een plantsoentje, en moerbeien.

NRC,

Wat dacht je van macaroni-ijs met limoen en frisse aalbessen.

http://www.parijs.nl/main.php?id=1:420

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • rode aalbessen
  • witte aalbessen
  • zwarte aalbessen

Met z'n drieën, mijn zusje, mijn nichtje en ik lagen we in de broeierige schemerruimte onder dat bed, in de prikkelende geur van stof en geschuurde planken, elk met een schoteltje bessen voor ons, een assortiment van rode, witte en zwarte aalbessen, kruisbessen en frambozen, die we in de tuin hadden geplukt.

Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

Aan exotische sierstruiken en -bomen heeft die man lak en dus kan ik nog eens droomverloren genieten van kruisbessen, rode en zwarte aalbessen, aardbeien, morellen, rabarber, worteltjes.

De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


aalbes 1.1

afbeelding

Bron: Bas Kers
( CC BY-NC-SA 2.0 )

inheemse, struikvormige plant van maximaal twee meter hoog die geelgroene bloemen krijgt waaruit eetbare rode of witte bessen groeien; plant met aalbessen; aalbessenstruik

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een aalbes…

is een plant

      Algemene voorbeelden


      Compost is heel geschikt, omdat aalbessen van kalk en kali houden. De grond moet luchtig en kruimelig zijn, voordat kan worden geplant [...]. Aalbes kan worden geplant als los staande struik of op rij.

      http://www.neerlandstuin.nl/struiken/aalbes.html

      Als haag geplant levert de aalbes de grootste opbrengst aan bessen op. De scheuten worden aangebonden aan gespannen draden.

      http://www.neerlandstuin.nl/struiken/aalbes.html

      In de achtergelaten volkstuintjes stonden nog aardbeien, rabarber en aalbessen.

      Acacialaan, Koen Peeters,

      Het is een leuk gezicht om aalbes(sen) in kuip te houden. Het is handig voor wie een balkon heeft of wie z'n siertuin wil verfraaien met los geplaatste kuipen. Je kunt aalbes op stam gekweekt kopen of zelf op leiden. Op stam gezette aalbes wordt geënt of gegriffeld op een onderstam van Ribes aureum of Ribes odoratum.

      http://www.neerlandstuin.nl/struiken/aalbes.html

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • rode aalbes
      • witte aalbes
      • rode aalbessen
      • witte aalbessen
      • zwarte aalbessen

      Onder het geslacht Ribes, waartoe de rode, de zwarte en de witte aalbes behoren, zijn er enkele minder bekende soorten die door kruisingen zijn ontstaan. Spijtig genoeg zijn ze niet altijd gemakkelijk in de handel verkrijgbaar, de Jostabes is dat wel.

      De Standaard,

      Januari is de maand waarin de meeste struiken worden gesnoeid. Ook kleinfruit, zoals rode en witte aalbessen, zwarte aalbessen en kruisbessen komt dan aan de beurt.

      De Standaard,

      Rassenkeuze rode aalbes: Ribes rubrum red: rode trosbes (snoeien rode trosbessen) 'Augustus' (R.), 'Detvan', 'Heinemann's Rote Spätlese', 'Jonkheer van Tets', Junifer, Prince Albert, Red Lake, Redpoll, Rolan, Rondom, Roodneus, Rosetta, Rotet, Rovada, Stanza, Tatran, Traubenwonder. Rassenkeuze witte aalbes: Ribes rubrum white: witte trosbes (snoei bessen) 'Blanka', 'Gloire des Sablons' (roze), 'Rosasport' (roze), 'Werdavia', 'Witte Hollander', Witte Parel, Witte van Versailles, Zitavia.

      http://www.guydekin.bewoner.antwerpen.be/vakartikels/2000/snoeirodebes.htm