hagedis


hagedis 1.0

afbeelding

Bron: Steppinstars
( Publiek domein )

klein, kruipend schubreptiel met een langgerekt, geschubd lichaam, een relatief lange staart, vier gebogen, korte poten met scherpe klauwen aan de zijkant van zijn lichaam en een onopvallende kleur dat zich kruipend voortbeweegt, leeft tussen rotsspleten en verspreid over de wereld voorkomt
Zowel in toepassing op een soort als een exemplaar van de soort en in het meervoud ook in toepassing op de onderorde van de schubreptielen waartoe meer dan 5000 soorten gerekend worden, waaronder bekende families van hagedissen, zoals gekko's, leguanen, kameleons en varanen, die soms behoorlijk van elkaar verschillen in uiterlijke en andere kenmerken.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een hagedis…

is een reptiel; is een dier

  • [Afmeting] is doorgaans kleiner dan 50 cm
  • [Geluid] sist of gromt; maakt een sissend of grommend geluid
  • [Kleur] heeft een onopvallende kleur
  • [Vorm] heeft van boven bezien een enigszins afgeplat lichaam
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
  • [Deel] heeft een langgerekt, geschubd lichaam, een lange staart, vier gebogen, korte poten aan de zijkant van zijn lichaam, met aan iedere poot een scherpe klauw van vijf tenen met nagels, waarmee hij zich vasthoudt aan rotsen en muren
  • [Voortplanting] legt eieren of is eierlevendbarend en kan zich mogelijk ook ongeslachtelijk voortplanten
  • [Woongebied] leeft tussen rotsspleten in droge gebieden verspreid over de wereld
  • [Leeftijd] wordt, afhankelijk van de soort, 5 tot ruim 20 jaar oud; kan als brughagedis ouder dan 100 jaar worden
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] vervelt regelmatig
  • [Beweging] beweegt zich doorgaans kruipend voort
  • [Gedrag] is meestal een vleeseter en soms een planteneter of een alleseter; houdt een winterslaap
  • [Gelijkenis] lijkt op een salamander
  • [Onderscheid of tegenstelling] heeft, in tegenstelling tot een salamander, een schubbenhuid en is niet gevoelig voor uitdroging

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Reptilia; Reptielen
Orde Squamata; Schubreptielen

Algemene voorbeelden


Net zoals alle reptielen leggen hagedissen eieren. Deze worden in de grond begraven of onder rotsen verstopt totdat de jongen uitkomen. Om hun lichaam warm en actief te houden zijn hagedissen afhankelijk van de temperatuur van hun omgeving. Daarom brengen ze veel tijd door met zonnebaden. Zo slorpen ze de warmte op als voorbereiding op latere activiteiten.

http://users.skynet.be/zoekheteensop/reptielen.htm

Een hagedis zat midden op het pad. Hij hoorde me en kronkelde zo vlug weg dat het leek of hij zijn huid voor mij liet vallen. Hij kroop in een spleet, in de grond.

De bondgenoot, Marcella Baete,

De stichting Duinbehoud toont zich bezorgd: "Wij vrezen vooral de schade voor de duinhagedis in het aangrenzende duingebied", zegt Marja Zandberg van Duinbehoud. "Dit leefgebied van de hagedis is beschermd en om die reden moest het werk direct stilgelegd worden."

De Telegraaf,

Hagedissen komen overal voor uitgezonderd het hoge Noorden en de open zee. De grootste in de soort is de komodovaraan en de kleinste is de gekko.

http://users.skynet.be/zoekheteensop/reptielen.htm

Hagedissen hebben doorgaans vijf tenen aan iedere poot, die alle eindigen in een scherpe klauw waarmee ze zich aan rotsen kunnen vasthouden.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

Veel hagedissen hebben de kleur van hun omgeving.

http://users.skynet.be/zoekheteensop/reptielen.htm

De meeste hagedissen eten insecten, maar de grotere soorten eten andere reptielen, vogels en zoogdieren, afhankelijk van hun omvang. Niet alle hagedissen eten vlees. Veel soorten zijn herbivoor (planteneters) en sommige eten planten en dieren.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

De ogen van hagedissen verschillen enorm, van de bijna niet-bestaande bij een aantal soorten die onder de grond leven tot de grote, ronde ogen van de 's nachts actieve gekko's.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

Hagedissen variëren enorm in grootte en kleur, maar hebben alle min of meer dezelfde vorm. De kleinste is de gekko, die voorkomt op de eilanden in de Caribische Zee; deze is niet veel groter dan een lucifer. De grootste is de Komodovaraan of reuzenvaraan, die voorkomt op kleine onbewoonde Indonesische eilanden. Deze kan meer dan 3 meter lang worden.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

We komen bij de wijngaard. Daarachter ligt een bos uitgedund door droge moddersporen. We kijken naar de hagedissen die over de tuinmuren wegschieten, hun rust verstoord.

De jongen die alles goed wou denken, Ben Faccini,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een grijsbruine hagedis
  • een grijze hagedis

Een grijsbruine hagedis poogde blijkbaar te ontkomen aan de aanvallen van een groenblauw exemplaar. Vruchteloos echter.

Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,

Een schorpioen die uit pek gegoten lijkt en een grijze hagedis met ingevallen oogjes.

De kus, Jan Wolkers,

  • een grote hagedis
  • grote hagedissen
  • middelgrote hagedissen

'Kakkerlakken waren er ook. O ha ... Zo! Twee vingers dik! En nog grotere ook. Die liepen zo door mijn kamertje heen. Maar ik had ook een grote hagedis. Die liep zo boven mijn bed langs de wand ... Da was ik helemaal niet bang voor. Vollkommen harmlos was die.'

Nathalie, Ger Verrips,

Op twee verschillende etages met een totale oppervlakte van 5000 vierkante meter treft men hier grote hagedissen, (vogel)spinnen, kleurige pijlgifkikkers, slangen, schildpadden en vliegende honden.

Meppeler Courant,

Basilisken zijn middelgrote hagedissen die in Midden- en Zuid-Amerika voorkomen.

http://www.gironet.nl/home/rikhen/basil.html

in voorzetselgroep


  • het lijf van een hagedis
  • de staart van een hagedis

Het lijf van een hagedis bestaat uit een kop, een langgerekt lichaam, vier poten en een lange staart.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

Meestal is de staart van een hagedis zeer lang, vaak wel vijf of zes keer de lichaamslengte.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

met substantief ervoor


  • soorten hagedissen

Er zijn ongeveer 3760 soorten hagedissen. Dit zijn koudbloedige dieren die van de zon afhankelijk zijn om warm te blijven. Daarom komen ze alleen voor in de warmste streken.

http://www.dessie.be/wildlife/hagedis.htm

Sommige soorten hagedissen hebben helemaal geen poten.

http://users.skynet.be/zoekheteensop/reptielen.htm

met ander, nevengeschikt substantief


  • kikkers en hagedissen
  • slangen, hagedissen

Ik ving kikkers en hagedissen, leerde fluiten en vissen, spitte zelf de aardwormen naar boven en reeg ze kokhalzend tot een dikke snoer aan elkaar.

De lange geboorte, Lut Ureel,

In de laagtes tussen de heuvels waar erg veel zand is uitgestoven, zijn vennetjes ontstaan. Die worden alleen door regenwater gevuld. Ze zijn aantrekkelijk voor planten als vleenpluis en zonnedauw, maar ook voor dieren: kikkers en hagedissen voelen zich er thuis.

Meppeler Courant,

We trekken twee keer voor een dagje het oerwoud in, ten prooi aan slangen, hagedissen, gecko's en veel bloedzuigers.

http://www.wereldvlinders.be/diary/diary-full.html

Onlangs opende 'Serpo' haar groots opgezette, permanente reptielenhuis in Delft. In natuurgetrouw ingerichte terraria leven vele soorten slangen, hagedissen, schildpadden en krokodillen.

Meppeler Courant,

Vaste verbindingen


eileggende hagedis

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen