poolnacht 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een poolnacht…
is een verschijnsel; is een nacht; is een periode; is een tijd
- [Plaats] doet zich voor binnen de noordpoolcirkel en de zuidpoolcirkel
- [Duur] duurt minimaal een etmaal en heeft een langere duur tot ongeveer een half jaar naarmate men dichter bij de polen komt
- [Frequentie] keert jaarlijks terug
- [Tijd] komt voor in de winterperiode binnen de betreffende poolcirkel
- [Oorzaak, reden of aanleiding] wordt veroorzaakt door de schuine stand van de aardas in combinatie met de baan rond de zon, waardoor het noordelijk halfrond soms meer naar de zon is gericht en dan het meeste zonlicht krijgt, terwijl het gebied binnen de zuidpoolcirkel geen licht ontvangt, en het noordelijk halfrond soms is weggericht van de zon, waardoor het zuidelijk halfrond het meest zonlicht krijgt, terwijl dan het gebied binnen de noordpoolcirkel geen licht ontvangt
Algemene voorbeelden
Nou is het zo dat de aarde een beetje scheef staat ten opzichte van de zon. Daardoor ligt in december het noordelijk halfrond van de zon afgekeerd. In het meest noordelijke gebied is de zon dan helemaal niet te zien. Zelfs midden op de dag is het hier zo goed als donker. We noemen dat de 'poolnacht'. Terwijl het op de noordpool donker is in december, krijgt Antarctica - de Zuidpool - juist wél volop licht. De zon is hier in december altíjd te zien, dag én nacht.
In tegenstelling tot de middernachtzon komt de zon tijdens de poolnacht ter hoogte van de poolcirkel tijdens de langste nacht (21 december) een etmaal helemaal niet boven de horizon en blijft het dus de hele dag donker. Op de noordpool zelf duren pooldag en poolnacht ieder zes maanden.
Doordat de rotatieas van de Aarde niet loodrecht op de aardbaan om de zon staat, maar daar 23,4° van afwijkt (inclinatie), verandert de hoek waarmee de Zon de Aarde beschijnt, in de loop van een jaar [...]. Voor een waarnemer op het noordelijk halfrond zal de Zon hoger aan de hemel staan wanneer de noordpool naar de Zon toe gekanteld is. Daardoor is de temperatuur in die perioden hoger, terwijl de temperatuur lager is als de noordpool van de Zon af gekanteld is. Binnen de poolcirkels is de Zon zelfs gedurende een gedeelte van het jaar helemaal niet te zien (de zogenaamde poolnacht).
De herfst begint volgens meteorologen al op 1 september, maar voor de sterrenkundigen pas als de zon precies boven de evenaar staat. Dat gebeurt meestal op 23 september, de herfstequinox (dag-en-nachtevening, gelijke duur van dag en nacht) genoemd. Op de noordpool begint dan de poolnacht, hoewel het nog zeker twee weken duurt voor het daar werkelijk de hele dag donker blijft.
Aan de Noordpool gaat de zon bij het begin van de herfst voorlopig onder en begint een "poolnacht van zes maanden". Volgens de Stichting De Koepel in Utrecht, die de voorlichting verzorgt over astronomische verschijnselen, is het echter onjuist te beweren dat het aan de Noordpool zes maanden lang stikdonker is.
Het schip kraakte, barstte en moest opgegeven worden. Het was eind augustus, de zomer zou spoedig voorbij zijn [...]. De bemanning sleepte zoveel mogelijk materiaal van boord en bouwde daarmee een onderkomen, het Behouden Huys [...]. Begin november zagen de zeventien gestrande mannen voor het laatst de zon [...]. Toen de poolnacht eindelijk voorbij was en de lente aanbrak, groef men de sloepen vanonder de sneeuw op.