sla


sla 1.0

afbeelding

Bron: Selena von Eichendorf at the Polish language Wikipedia
( CC BY-SA 3.0 )

plant waarvan de bladeren bij sommige soorten als botersla en ijsbergsla een krop vormen en die gekweekt wordt als bladgroente

Semagram (extra betekenisinformatie)


Sla…

is een plant

  • [Kleur] heeft lichtgroene bladeren in de meest bekende varianten zoals kropsla en ijsbergsla en is soms gelig tot witachtig in het hart;
  • [Groeiwijze] groeit bij sommige soorten in een krop, terwijl andere, zoals de Romeinse sla (Lactuca sativa romana) tot ca. 25 centimeter lange rechtop groeiende bladeren heeft die meestal niet uit zichzelf een krop vormen
  • [Structuur] heeft dunne, knapperige bladeren
  • [Doel of bestemming] wordt geteeld als groente
  • [Voortbrenging] wordt in kassen en in de volle grond geteeld en is daardoor het hele jaar verkrijgbaar

Wetenschappelijke naam: Lactuca

Rijk Plantae; Planten
Stam Embryophyta; Landplanten
Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
Orde Asterales
Familie Asteraceae; Composietenfamilie
Geslacht Lactuca

Algemene voorbeelden


De planten worden dan in de serre uitgeplant [...], de temperatuur bepaalt vanaf dan de groei van de sla.

http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/zelf-kropsla-telen-van-zaadje-tot-krop/,

Het lijkt er van langsom meer op dat de slawortelboorder alleen de slabedden aanpakt waar sla's uitgeplant waren en niet de zaaibedden zelf.

http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/de-slawortelboorder-doet-bijna-oogstbare-kroppen-sla-verwelken/,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • sla oogsten

Bladgewassen zoals sla en veldsla worden continu aangeplant en geoogst zodat deze groenten jaarrond beschikbaar zijn.

http://www.mechelseveilingen.be/NL/index.asp

Ik heb wat sla, raapstelen en tuinkruiden geoogst en maak er een salade van met yoghurt-honingdressing.

http://www.stoutenburg.nl/tuinweek.htm

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


sla 1.1

afbeelding

( Publiek domein )

krop van de slaplant die is afgesneden van de wortelstronk; krop sla

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een sla…

is een deel van een plant; is een stoffelijke zaak

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is ontdaan van de wortel van de plant en vaak ook van de buitenste, bitter smakende en soms enigszins verkleurde bladeren
  • [Behandeling of bewerking] wordt als handelswaar vaak eerst gewassen en in folie ingepakt die de bovenzijde vrijlaat

    Algemene voorbeelden


    Daarna ga ik in de keuken die sla zoeken en leg de krop midden op het pad van het voortuintje, om hem straks zeker niet te vergeten [...]. Volgende week zal zij mij niet meer om een sla moeten sturen.

    Gras, Clem Schouwenaars,

    Het verschil in smaakomschrijving verwoorden bij het proeven van de buitenbladeren tegenover de binnenbladeren van een sla.

    http://www.asg.be/nederlands/dossiers/standpunten/streekgebondenheid.htm

    sla 2.0

    afbeelding

    Bron: Medjaï
    ( Publiek domein )

    bladeren van een slaplant die men, vaak na verwijdering van het bittere stronkgedeelte en de buitenste bladeren, heeft gewassen en soms met een dressing e.d. serveert als groente
    In algemeen taalgebruik soms ook ruimer in toepassing op soortgelijke bladgroente afkomstig van gewassen als rucola, eikenbladsla en veldsla die plantkundig niet tot het geslacht Lactuca behoren.

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Sla…

    is groente; is voedsel

    • [Kleur] is lichtgroen terwijl soorten als rucola donkergroen zijn of roodbruin zoals eikenbladsla
    • [Smaak] heeft een zachte en, afhankelijk van de soort, soms ook licht pittige smaak; vooral de buitenste bladeren smaken soms enigszins bitter
    • [Functie] dient om te eten
    • [Bereiding] wordt rauw gegeten of versneden en verwerkt in salades

    Algemene voorbeelden


    Was en droog de bindsla en snijd de bladeren overdwars in brede repen van circa 5 centimeter. Doe de sla in een ruime kom, strooi er de uitgelekte komkommer, de stukjes asperge, mango en rode peper over.

    NRC,

    De binnenste bladeren zijn heel mals en erg lekker om als sla te eten. Romaanse sla is vrijwel het hele jaar te koop, van oktober tot juni uit de kas en de rest van het jaar van de volle grond.

    http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

    Wie zelf kruiden wil inzamelen voor een voorjaarskuur mag de paardebloem niet vergeten. De jonge blaadjes uit het vroege voorjaar kan men makkelijk verwerken in sla of bij groenten.

    http://users.skynet.be/sky88638/

    Mevrouw van Liempt schepte sla op zijn bord en zette het voor hem neer.

    De Aanslag, Harry Mulisch,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • sla drogen
    • sla schoonmaken
    • sla uitzwieren
    • sla wassen
    • sla eten

    Was en droog de sla. Maak een vinaigrette van olie, azijn en een beetje sojasaus.

    NRC,

    Ui pellen en in stukjes snijden. Sla schoonmaken en in stukjes scheuren, tomaten in partjes snijden.

    http://www.mijnreceptenboek.nl/recept/hoofdgerechten/vegetarisch/vegetarische-maaltijdsalade-18650.html,

    Ik had besloten om deze middag aardappelen, vlees en sla te eten. Alles was klaar, moest nog enkel de sla uitzwieren.

    http://draaimolen.skynetblogs.be/archive-month/2008-08,

    De aardappeltjes in 10 minuten verder gaarbakken. Ondertussen de uien in ringen snijden, de sla wassen, kleiner scheuren, de cheddar korrelig afschaven of verbrokkelen.

    http://www.dewassendemaan.be/groentewijzer/romeinsesla/romeinsesla_02.htm,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • voorgesneden sla

    Toen ik een jaar of vijf geleden de eerste pakken voorgesneden sla in de winkelrekken zag opduiken, dacht ik: dat koop ik nooit. Groente die dagen van tevoren door een ander in stukken is gesneden en waarvan je niet eens weet of ze netjes gewassen is.

    De Standaard,

    Velen [...] zijn laat thuis [...] of hebben helemaal geen tijd om te eten tussen de vergaderingen door. Maar al te vaak draait het dan uit op voorgesneden sla, een magnetronmaaltijd of een snelle hap uit de vitrines van een benzinestation.

    http://www.moermanvereniging.nl/

    met substantief ervoor


    • een blad sla
    • een blaadje sla
    • een krop sla

    Er was voor hem gedekt en hij ging op zijn plaats zitten. Met zijn vingers nam hij een blad sla, en met zijn hoofd in zijn nek liet hij het in zijn mond zakken.

    De Aanslag, Harry Mulisch,

    Meisje van negen aan tafel. Alleen met een bord salade, gemaakt van alle resten groenten, aardappelen en vlees van de afgelopen week, versierd met een paar blaadjes sla.

    De tweede geschiedenis, Loes Wouterson,

    "Hoe lichter het is, hoe minder nitraat er in de sla zit", legt hij uit. [...] Hoe het nitraat in de sla komt weet hij niet. "Het is niet iets wat we in de kroppen sla spuiten".

    NRC,

    • een kom sla

    Nicole komt binnen en zet een kom sla op tafel.

    Gras, Clem Schouwenaars,

    Fre reikhalst naar de verschillende schotels die door de broers worden aangebracht. Gebakken aardappeltjes. Een paar kommen sla. Twee koude vleesschotels, handig versierd met tomatenschijfjes.

    Hete zeeprikkels, Andreas Roels,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • sla en tomaten

    Middagmaal: 2 gekookte eieren, sla en tomaten zonder toevoeging.

    http://www.dieetidee.nl/index.html?m_id=192,207

    Schik de ribstukken in grote borden, schik de rijst ernaast en garneer met sla en tomaten.

    http://www.solo.be/nl/recepten/ribbetjes-met-wilde-rijst-en-een-zomerse-salade.htm

    Vaste verbindingen


    gemengde sla

    1. gewassen, meestal voorgesneden sla die bestaat uit verschillende slasoorten

      Een pakje gemengde sla ligt in de winkel gemiddeld een uur of vijf op een koper te wachten. In het koelvak, waar de temperatuur volgens de voorschriften maximum zeven graden mag bedragen.

      De Standaard,

      Belegsuggesties: knoflookmayonaise, gemengde sla, tonijn en kappertjes.

      http://www.brood.net/gesc_00.cfm

    zure sla

    1. sla die men bereidt met een zure saus zoals een vinaigrette

      Johan haat het gekauw op ongare of juist bitter verbrande stukken vlees, gedoopt in vette saus en gegarneerd met zure sla.

      Het Meesterstuk, Anna Enquist,

      Het is duidelijk dat zij wil koken naar de smaak van Gras. En die kennen we zo onderhand. Ik moet nog denken aan dat zwart vlees en die zure sla. Natùùrlijk een pittige vinaigrette, jaja.

      Gras, Clem Schouwenaars,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    sla 2.1

    afbeelding

    Bron: cyclonebill
    ( CC BY-SA 2.0 )

    gerecht dat bestaat uit sla, vaak overgoten met een dressing e.d. of gemengd met andere groenten zoals tomaten of komkommer

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Sla…

    is een gerecht

        Algemene voorbeelden


        De vleestomaten in de sla heetten alleen maar zo omdat ... ja, waarom eigenlijk? 'Omdat het geen soeptomaten zijn', zei haar moeder.

        Het verkeerde keelgat, Diane Broeckhoven,

        Zonder uitzondering beweren ze allen dat zíj geen probleem leveren, maar de een lust geen groenten en linzen, de ander lust geen komkommer in de sla.

        www.hartenziel.nl/deelnemers/weefster/dagboek/2009/juli,

        Vaste verbindingen


        gemengde sla

        1. gerecht dat uit een mengeling van slasoorten bestaat

          Wie van ons kan bv [...] uit een gemengde sla de verschillende slasoorten halen.

          http://www.asg.be/nederlands/dossiers/standpunten/streekgebondenheid.htm

          Bladchicorei. De bladeren zijn geel tot lichtgroen met rode vlekjes en strepen: niet alleen zeer decoratief maar ook bijzonder smaakvol. Uitmuntend geschikt voor gemengde sla's.

          http://www.vlaamszaadhuis.com/winkel/index.php?page=browse&action=list&orderby=2&cat=186,

        sla 3.0

        afbeelding

        Bron: cyclonebill
        ( CC BY-SA 2.0 )

        koud gerecht, bereid uit groenten, eieren, vlees, vis of schaaldieren e.d. en op smaak gebracht met azijn, olie of een saus

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een sla…

        is een gerecht

        • [Ingrediënt] wordt bereid op basis van groenten, zowel rauw als gekookt, eieren, vlees, vis of schaaldieren e.d. en toebereid met azijn, olie of een saus
        • [Temperatuur] wordt koud gegeten
        • [Wijze] wordt zowel als hoofdgerecht en als voorgerecht geserveerd of als beleg op stokbrood of op een broodje

          Algemene voorbeelden


          Aardappel-tomaat-basilicum sla [...]. Snijd de gekookte aardappels in blokjes. Snipper de sjalot en snijd de tomaten in partjes. Maak een sausje van azijn, olie en basilicum-uit-het-potje en gooi dat over de aardappels. Doe de ui en de tomaten erbij en tenslotte de verse basilicumblaadjes.

          http://www.jeanne-doomen.net/recepten/recept087.html,

          Venkel. U koopt een knol (eigenlijk een bol, net als de ui) en krijgt er gratis een groen kroontje bovenop. Niet wegsnijden! [...] die flinterdunne sprietjes kunt u heerlijk door een sla of een saus snijden.

          http://www.degroentenman.nl/

          Ik beleef een verrukkelijk Aziatisch eetgenoegen met krabvlees met aloe vera salade met frisse Vietnamese groentjes (één van de allerbeste sla's ooit gegeten!).

          http://users.telenet.be/piet.vercaempst/Reizen/Documenten/Vietnam.htm,

          We kunnen kiezen uit twee salades: Sla Kokenete, bestaande uit een geitenkaasje, spekjes en honing of een zuiderse sla met feta, ansjovis en olijven. Beide sla's worden voorafgegaan door de dagsoep.

          http://www.tenderfeelings.be/index.php/vera/koke_nete_met_bongo,

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen